Tomasz Nałęcz
Tomasz Nałęcz (ur. 29 października 1949 w Gołyminie) – polski historyk, publicysta i polityk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. Poseł na Sejm II i IV kadencji (1993–1997, 2001–2005), wicemarszałek Sejmu IV kadencji, w latach 2010–2015 doradca prezydenta RP.
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 października 1949 |
|---|---|
| Doktor habilitowany nauk humanistycznych | |
| Specjalność: najnowsza historia powszechna i Polski | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1977 – nauki humanistyczne |
| Habilitacja |
1988 – nauki humanistyczne |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski, |
| Wicemarszałek Sejmu IV kadencji | |
| Okres spraw. |
2001–2005 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujAbsolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie[1]. W 1972 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Na tej samej uczelni doktoryzował się w 1977, zaś doktorem habilitowanym nauk humanistycznych został w 1988[2]. Członek redakcji „Dziejów Najnowszych” w latach 1988–1991. W 1992 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Historii XX wieku na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego[2], a następnie stanowisko profesora w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku na Wydziale Nauk Politycznych. W pracy naukowej zajął się historią polityczną Polski XIX i XX wieku z uwzględnieniem historii ruchu robotniczego, a także najnowszą historią powszechną i Polski[3]. Wśród wypromowanych przez niego doktorów znalazł się Bogusław Kopka. W latach 2000–2001 był recenzentem historycznym na planie serialu biograficznego Marszałek Piłsudski.
Należał do Związku Młodzieży Socjalistycznej, był m.in. przewodniczącym zarządu wydziałowego i członkiem zarządu uczelnianego tej organizacji[4]. W latach 1970–1990 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Pełnił m.in. funkcję I sekretarza POP na Wydziale Historycznym UW, a także sekretarza komitetu uczelnianego PZPR[4][5]. W latach 1980–1981 był członkiem NSZZ „Solidarność”[6]. Pod koniec lat 80. znalazł się wśród działaczy tzw. reformistycznego Ruchu 8 Lipca. W 1990 został jednym z wiceprzewodniczących Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Wystąpił z SdRP po ujawnieniu afery dotyczącej tzw. moskiewskiej pożyczki.
Podczas wyborów prezydenckich w 1990 był szefem sztabu kandydata SdRP na prezydenta Włodzimierza Cimoszewicza, który w I turze zajął 4. miejsce. Od 1990 do 1994 wykonywał mandat radnego Mokotowa[7]. W latach 1993–1997 zasiadał w Sejmie II kadencji z listy Unii Pracy (w wyborach uzyskał w okręgu warszawskim 1314 głosów[8]). Nie został ponownie wybrany w 1997[9]. W wyborach samorządowych w 1998 bezskutecznie kandydował do Rady Warszawy z listy koalicji Przymierze Społeczne[10].
W wyborach parlamentarnych w 2001 po raz drugi uzyskał mandat poselski z okręgu radomskiego z listy koalicji SLD-UP. W Sejmie IV kadencji wybrano go na stanowisko wicemarszałka. Do końca marca 2004 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Unii Pracy. W latach 2003–2004 przewodniczył sejmowej komisji śledczej badającej „aferę Rywina”. 1 kwietnia 2004 przystąpił do zakładanej przez Marka Borowskiego Socjaldemokracji Polskiej. W czerwcu 2005 został szefem sztabu wyborczego kandydata na prezydenta Marka Borowskiego, jednak w sierpniu otwarcie opowiedział się za kandydaturą Włodzimierza Cimoszewicza i został jego rzecznikiem[11], za co wykluczono go z SDPL[12] i skreślono z listy wyborczej kandydatów na posłów w wyborach parlamentarnych.
Przez kilka lat publikował felietony w tygodniku „Wprost”, zatytułowane Widziane z lewej strony. Po zakończeniu działalności w Sejmie powrócił do pracy na Uniwersytecie Warszawskim. Był też nauczycielem akademickim w Prywatnej Wyższej Szkole Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych w Warszawie[13].
W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 bez powodzenia ubiegał się o mandat z ramienia koalicji Porozumienie dla Przyszłości, uzyskując 4691 głosów (1,21%)[14]. 5 lipca tego samego roku ponownie został członkiem Socjaldemokracji Polskiej.
W grudniu 2009 zadeklarował ubieganie się w 2010 o urząd prezydenta RP z ramienia PD i SDPL[15], jednak w kwietniu 2010 wycofał się z udziału w wyborach[16], udzielając następnie poparcia kandydaturze Bronisława Komorowskiego[17]. 27 września tego samego roku został doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego do spraw historii i dziedzictwa narodowego. Pełnił tę funkcję do 5 sierpnia 2015[18]. W 2018 zasiadł w radzie Fundacji Instytut Bronisława Komorowskiego[19], następnie został członkiem rady programowej tej fundacji[20].
Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie[21]. W 2024 z ramienia Koalicji Obywatelskiej został wybrany na radnego Wawra[22], w maju tego samego roku został wiceprzewodniczącym rady dzielnicy[23].
Odznaczenia
edytujW 2015 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[24]. W 1980 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi[4].
Życie prywatne
edytujOd 1972 był mężem historyk Darii Nałęcz[25] (zm. 2022). Ma syna Andrzeja[6].
Wybrane publikacje
edytujJako autor:
- II Rzeczpospolita – nadzieje i rzeczywistość (1978)
- 60-lecie odzyskania niepodległości: program dla uniwersytetów powszechnych (1978)
- Wiedza o Polsce współczesnej: zestaw tematyczny (1979)
- Sprawa polska w I wojnie światowej: materiał pomocniczy dla nauczycieli historii (1982)
- Dzieje narodu i państwa polskiego: program studium (1983)
- Najnowsza historia polski: program studium (1983)
- Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918 (1984)
- Józef Piłsudski w legendzie historycznej (1984)
- Irredenta polska (1987)
- Rządy Sejmu 1921–1926 (1991)
- Spór o kształt demokracji i parlamentaryzmu w Polsce w latach 1921–1926 (1994)
- Historia XX wieku (2000)
Jako współautor:
- z Darią Nałęcz:
- ...zemsty grom, ludu gniew (1984)
- Józef Piłsudski – legendy i fakty (1986)
- Pogrzeb marszałka Józefa Piłsudskiego: zmarł 12 maja 1935 (1988)
- z Henrykiem Samsonowiczem, Januszem Tazbirem i Tadeuszem Łepkowskim:
- Polska. Losy państwa i narodu do 1939 roku (wyd. 6. 2003)
- z Tomaszem Kizwalterem:
- Polska 1831–1939 (2007)
Przypisy
edytuj- ↑ Znani absolwenci. krasiniak.pl. [dostęp 2019-07-05].
- ↑ a b Dr hab. prof. UW Tomasz Nałęcz (emeritus). ihuw.pl. [dostęp 2019-07-05].
- ↑ Seminaria doktorskie. wsh.edu.pl. [dostęp 2019-07-05].
- ↑ a b c Gentleman smoleński. wp.pl, 8 marca 2011. [dostęp 2022-03-19].
- ↑ T. Nałęcz: po latach nie zmieniłem zdania w sprawie afery Rywina. dzieje.pl, 25 stycznia 2010. [dostęp 2022-03-19].
- ↑ a b Prof. Tomasz Nałęcz. prezydent.pl. [dostęp 2019-11-18].
- ↑ Sejm Rzeczypospolitej Polskiej: IV kadencja: przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2002, s. 145.
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).
- ↑ Wybory do Sejmu w 1997 r.. kbw.gov.pl. [dostęp 2025-03-19].
- ↑ Samorząd 1998. kbw.gov.pl. [dostęp 2025-03-19].
- ↑ Nałęcz rzecznikiem Cimoszewicza. wp.pl, 17 sierpnia 2005. [dostęp 2011-04-03].
- ↑ Tomasz Nałęcz wykluczony z SdPl. wp.pl, 18 sierpnia 2005. [dostęp 2011-04-03].
- ↑ Zasłużeni wykładowcy. pwsbia.edu.pl. [dostęp 2020-04-09].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2009. [dostęp 2011-04-03].
- ↑ Tomasz Nałęcz na kraj, Marek Borowski na stolicę. wyborcza.pl, 2 grudnia 2009. [dostęp 2013-09-03].
- ↑ Tomasz Nałęcz zrezygnował ze startu w wyborach prezydenckich. money.pl, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2020-05-17].
- ↑ Wybory 2010. Nałęcz za Komorowskim, a nie Napieralskim. „Po co marnować głos na kogoś, kto nie ma szans”. gazeta.pl, 5 maja 2010. [dostęp 2011-04-03].
- ↑ Prezydent odwołał ministrów w KPRP i doradców. prezydent.pl, 5 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-05].
- ↑ O nas. bronislawkomorowski.org. [dostęp 2015-08-05].
- ↑ O nas. bronislawkomorowski.org. [dostęp 2019-01-23].
- ↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2024. [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Inauguracyjna sesja Rady Dzielnicy Wawer. wawer.um.warszawa.pl, 8 maja 2024. [dostęp 2024-08-25].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 964).
- ↑ Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk, Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000, Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, Kraków 2010, s. 403.
Bibliografia
edytuj- Strona sejmowa posła IV kadencji. [dostęp 2011-04-03].
- Dr hab. Tomasz Nałęcz, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-04-10].
Linki zewnętrzne
edytuj- Nałęcz, Tomasz. Instytut Herdera w Marburgu. [dostęp 2021-01-28]. (niem.).