Tomasz Pawłowski
Tomasz Pawłowski OP (świeckie imię Zygmunt, ur. 18 stycznia 1927 w Poznaniu[1], zm. 23 maja 2016 w Turzy[2][3]) – polski dominikanin, prezbiter, duszpasterz akademicki i wykładowca.
| Zygmunt Pawłowski | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
12 listopada 1953 |
| Prezbiterat |
24 czerwca 1956 |
| Odznaczenia | |
| |
|
| |
 starszy strzelec
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Zygmunt Kazimierz Pawłowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1942–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
IV Zgrupowanie w III Rejonie Obwodu I Śródmieście AK |
| Jednostki |
33 Kompania WSOP, pluton 331 |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys
edytujUrodził się w 18 stycznia 1927 roku w Poznaniu, jego rodzicami byli: Kazimierz Pawłowski - profesor i Zofia z domu Tupalska - nauczycielka. Po wybuchu wojny w 1939 przeniósł się z rodzicami do Warszawy, gdzie uczęszczał do szkoły handlowej.
Od 1942 działał w konspiracji, najpierw w Szarych Szeregach, a później w Armii Krajowej w 33. kompanii WSOP używając pseudonimu „Jur”. W wieku 17 lat jako starszy strzelec brał udział w powstaniu warszawskim walcząc w Śródmieściu w zgrupowaniu „Gurt”[4][5][6][7]. Po kapitulacji powstania wraz z transportem chorych, przez obóz w Radogoszczy pod Łodzią, trafił do obozu jenieckiego Zeithain, gdzie doczekał wyzwolenia 23 kwietnia 1945[8].
Po powrocie z niewoli, w 1946, zdał maturę w gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Poznaniu i rozpoczął studia na Akademii Handlowej oraz Uniwersytecie Poznańskim, w trakcie których związał się z prowadzonym przez o. Bernarda Przybylskiego OP duszpasterstwem akademickim, w tym Caritas Academica przy kościele oo. Dominikanów. Działał też w Juventus Christiana i ZHP[1]. W czasie studiów w 1947 roku spędził pół roku w więzieniu za kolportaż ulotek „PPR = Płatne Pachołki Rosji” traktowany jako wroga propaganda[9][10][11]. Pracował jako ekonomista w Państwowym Przedsiębiorstwie Budowlanym i w Centrali Mięsnej[6].
Po ukończeniu studiów w 1948 (tytuł magistra ekonomii) 3 listopada 1949 wstąpił do Zakonu Braci Kaznodziejów, w którym przyjął imię Tomasz. Pierwszą profesję zakonną złożył 12 listopada 1950, a śluby wieczyste 12 listopada 1953. Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1956 w Krakowie[1]. W następnych latach kontynuował studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, gdzie obronił doktorat u ks. prof. Janusza Pasierba.
Pracę duszpasterską rozpoczął w 1956 we Wrocławiu opiekując się ministrantami. W 1957 r. został przeniesiony do Poznania, gdzie wspólnie z o. Joachimem Badenim OP prowadził reaktywowane duszpasterstwo akademickie[12][13]. W 1964 oddelegowano go do Krakowa, gdzie na prośbę ówczesnego biskupa Karola Wojtyły[14] założył duszpasterstwo akademickie „Beczka”, które prowadził do 1983[15][16][17][18].
Od początku zaangażowania w duszpasterstwo akademickie był szczególnie inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa[9][12][19][20][21]. 15 maja 1977 roku odprawił akademicką mszę świętą w intencji zamordowanego 8 dni wcześniej Stanisława Pyjasa[22][23], przed którą wygłosił słowo wstępne[24] a homilię wygłosił o. Joachim Badeni[25]. Te uroczystości żałobne były impulsem do powstania Studenckiego Komitetu Solidarności[26]. Koncelebrował z innymi duszpasterzami mszę na krakowskim rynku 17 maja 1981 na zakończenie Białego Marszu po zamachu na Jana Pawła II[27].
Od 1983 prowadził ponownie duszpasterstwo akademickie w Poznaniu[28][29][30]. W 1987 za sprawą biskupa Ignacego Tokarczuka przeniesiony do Rzeszowa[31], gdzie założył duszpasterstwo akademickie „Szopka”[32][33]. W latach 1993–2005 mieszkał i pracował w Gdańsku jako wykładowca etyki na tutejszych uczelniach i duszpasterz grup apostolsko-formacyjnych, następnie powrócił do Rzeszowa[34].
Był członkiem i działaczem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej[6][35]. Rozkazem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego otrzymał podoficerski awans na podporucznika[6].
14 października 2004, w 40-lecie założonego przez siebie DA „Beczka”, otrzymał Honorowe Obywatelstwo Krakowa[36][37][38], a 30 czerwca 2008 prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej”[39][40].
25 października 2014 roku uczestniczył w uroczystych obchodach jubileuszu 50-lecia DA „Beczka” w Krakowie[41].
Ostatnie lata życia spędził w zakładzie opiekuńczo-leczniczym Leśniówka w Turzy[42]. Mszy św. pogrzebowej przewodniczył biskup Jan Wątroba, po której został pochowany w grobowcu zakonnym na Cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie[43][44][45].
Publikacje
edytujKsiążki
edytuj- Przewodnik dla zniechęconych spowiedzią i mszą świętą. Poznań: W drodze, 1984, s. 135. ISBN 978-83-00-00785-1. (pol.).
- Siła przebicia. Poznań: W drodze, 1986, s. 95. ISBN 978-83-85008-32-3. (pol.).
- Stopem przez życie. Poznań: W drodze, 1991, s. 139. ISBN 978-83-7033-168-9. (pol.).
- Latająca Szopka. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie, 1993, s. 118. (pol.).
- Summa głupstw: prowokacje i kontrowersje. Poznań: W drodze, 2000, s. 97. ISBN 978-83-7033-223-5. (pol.).
- Pomiędzy miłosierdziem a lękiem. Kraków: Wydawnictwo AA, 2006, s. 92. ISBN 83-89368-51-X. (pol.).
- Summa rad. Kraków: Stowarzyszenie Akademickie „Beczka”, 2014, s. 606. ISBN 978-83-934576-4-9. (pol.). - wydanie zawiera wcześniejsze książki
Inne
edytuj- Studenci o nowej liturgii. „Tygodnik Powszechny”. nr 21, s. 5, 1965-05-23. Kraków. ISSN 0041-4808. (pol.).
- Przeciw reformie. „Znak”, s. 1518-1520, grudzień 1966. Hanna Malewska (red. nacz.). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”. ISSN 0044-488X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Ślub nieco inaczej. „Tygodnik Powszechny”. nr 25, s. 2, 1967. Kraków. ISSN 0041-4808. (pol.).
- Jeszcze o kazaniach. „Znak”, s. 1563-1567, listopad-grudzień 1968. Hanna Malewska (red. nacz.). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”. ISSN 0044-488X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Dlaczego unikam spowiedzi?. „W Drodze”, s. 104-111, marzec 1977. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Czy księża wymyślili spowiedź?. „W Drodze”, s. 64-74, luty 1978. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Zanim przystąpimy do Sakramentu Pokuty. „W Drodze”, s. 34-43, luty 1979. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- „To jest najważniejsze”. „W Drodze”, s. 20-29, luty 1980. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Komu może zaszkodzić spowiednik stały?. „W Drodze”, s. 76-84, luty 1981. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Rachunek sumienia dla zniechęconych. „W Drodze”, s. 77-84, maj 1983. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Dlaczego kocham i boję się charyzmatyków?. „W Drodze”, s. 96-104, lipiec-sierpień 1986. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Od czego zaczynać?. „W Drodze”, s. 35-42, październik 1986. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Siódemkowa Eucharystia. „W Drodze”, s. 78-87, listopad-grudzień 1986. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Autostopem do Ziemi Świętej. „W Drodze”, s. 69-79, styczeń 1987. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Wojenny stop. „W Drodze”, s. 40-55, sierpień 1987. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Obawy zwielokrotnione. „W Drodze”, s. 178-179, marzec-kwiecień 1988. Marcin Babraj (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-10-02]. (pol.).
- Szczęśliwi wy, którzy teraz płaczecie.... „W Drodze”, s. 13-15, maj 1999. Paweł Kozacki (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Szkoła apostolstwa. „W Drodze”, s. 28-34, październik 1999. Paweł Kozacki (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
- Najtrudniejsza decyzja. „W Drodze”, s. 79-87, styczeń 2006. Paweł Kozacki (red. nacz.). Poznań: W drodze. ISSN 0137-480X. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Pawłowski Tomasz Zygmunt Kazimierz, [w:] Cyprian Jan Wichrowicz OP, Słownik polskich pisarzy dominikańskich, rękopis, Archiwum Polskiej Prowincji O.O. Dominikanów, Kraków 2012, s. 366-368 [dostęp 2023-10-04] (pol.).
- ↑ Zmarł o. Tomasz Pawłowski OP [online], dominikanie.pl, 23 maja 2016 [dostęp 2023-10-04] (pol.).
- ↑ Rzeszów: zmarł o. Tomasz Pawłowski, KAI, Rzeszów, 23 maja 2016, ISSN 1426-1413 [dostęp 2023-10-04] (pol.).
- ↑ Zygmunt Pawłowski, [w:] Powstańcze biogramy [online], Muzeum Powstania Warszawskiego [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Pawłowski Zygmunt, [w:] Biogramy Postaci Historycznych [online], IPN [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ a b c d Wojciech Wiśniewski, Nieśmiały ochotnik „Jur”. O. Tomasz Pawłowski OP, „Znak”, 629, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, październik 2007, s. 79-102, ISSN 0044-488X, OCLC 499752588 [dostęp 2023-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11] (pol.).
- ↑ Powstanie Warszawskie. o. Tomasz Pawłowski [film], Polska: TVP, 2009 [dostęp 2016-05-24] (pol.).
- ↑ Pawłowski Zygmunt 1927-01-18, [w:] Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką, Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej IPN [dostęp 2023-10-02] (pol.).
- ↑ a b Zygmunt Pawłowski, [w:] Katalog osób „rozpracowywanych” [online], Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu [dostęp 2023-10-02] (pol.).
- ↑ Marcin Sanak, Polscy dominikanie wobec rzeczywistości społeczno-politycznej w kraju w latach 1945–1956, [w:] Tomasz Gałuszka, Katarzyna Matyja (red.), Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku, Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”, 2020 (Studia i źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie), s. 452, ISBN 978-83-7906-483-0 [dostęp 2023-10-02] (pol.).
- ↑ Wojciech Wiśniewski, Psy Pana Boga. Los Perros de Dios, Poznań: Zysk i S-ka, 2008, s. 77, ISBN 978-837-506-19-94 (pol.).
- ↑ a b Aleksandra Pietrowicz, Przemysław Zwiernik, U pingwinów za metalową bramą, „Biuletyn IPN”, Władysław Bułhak (red. nacz.), 6 (29), Warszawa: IPN, czerwiec 2003, s. 44, ISSN 1641-9561 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
- ↑ Zofia Fenrych, Rozwój Duszpasterstwa Akademickiego oo. Dominikanów w latach 70., [w:] Magdalena Wojtaś (red.), 80 lat Dominikańskiego Duszpasterstwa Akademickiego, Poznań 2018, s. 25-27 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
- ↑ Jan Andrzej Kłoczowski, Katarzyna Kolska, Po prostu lubił ludzi, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 515, Poznań: W drodze, lipiec 2016, s. 98-107, ISSN 0137-480X [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Liliana Sonik, Fenomen nie z tej ziemi, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 515, Poznań: W drodze, lipiec 2016, s. 128-135, ISSN 0137-480X [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Bogusława Stanowska-Cichoń, Duszpasterz Beczki [film], Polska: TVP Info, 11 czerwca 2009 [dostęp 2016-05-24] [zarchiwizowane] (pol.).
- ↑ o. Tomasz Pawłowski opowiada o Beczce [film], październik 2014 [dostęp 2016-05-24] (pol.).
- ↑ Sylwester Szefer, Kochany, kochaj całą mocą, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 515, Poznań: W drodze, lipiec 2016, s. 117-121, ISSN 0137-480X [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Andrzej Grajewski, Paweł Machcewicz, Jan Żaryn, Raport: Sprawa o. Konrada Hejmo. Działania Służby Bezpieczeństwa przeciwko kościołowi katolickiemu w latach 1975-1988 [online], IPN, 31 maja 2005, s. 9 [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Katarzyna Jarkiewicz, Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum i Wydawnictwo WAM, 2004 (Studia Pedagogiczne), s. 241,258-259, ISBN 83-89631-19-9, ISBN 83-7318-463-5 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
- ↑ Rafał Łatka, Duszpasterstwo akademickie w polityce władz PRL w latach 1970-1989 na przykładzie województwa krakowskiego, [w:] Dariusz Magier (red.), To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, Lublin - Radzyń Podlaski: Archiwum Państwowe w Lublinie, 2016, s. 312, ISBN 978-83-64857-03-4 [dostęp 2023-10-08] (pol.).
- ↑ Piotr Litka, Kościół ludzi odważnych, „Tygodnik Powszechny”, Piotr Mucharski (red. nacz.), 18-19, Kraków: Tygodnik Powszechny sp. z o.o., 23 kwietnia 2017, ISSN 0041-4808, OCLC 613307601 [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Katarzyna Jarkiewicz, Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum i Wydawnictwo WAM, 2004 (Studia Pedagogiczne), s. 398, ISBN 83-89631-19-9, ISBN 83-7318-463-5 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
- ↑ Słowo wprowadzające do mszy o. Tomasza Pawłowskiego, [w:] Msza za Pyjasa, „Tygodnik Powszechny”, Piotr Mucharski (red. nacz.), 18-19, Kraków: Tygodnik Powszechny sp. z o.o., 23 kwietnia 2017, s. 37-38, ISSN 0041-4808, OCLC 613307601 [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Homilia o. Joachima Badeniego, [w:] Msza za Pyjasa, „Tygodnik Powszechny”, Piotr Mucharski (red. nacz.), 18-19, Kraków: Tygodnik Powszechny sp. z o.o., 23 kwietnia 2017, s. 37-38, ISSN 0041-4808, OCLC 613307601 [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Łucja Marek, Modlitwa i cichy protest, [w:] Pierwsi solidarni, Andrzej Grajewski (red.), Cecylia Kuta (red.), IPN, Bezpłatny dodatek do „Gościa Niedzielnego”, Gość Niedzielny, 14 maja 2017, s. 8, ISSN 0137-7604 [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Andrzej Bac, 25 lat temu... „Biały Marsz”, Kraków, 17 maja 1981, [w:] Adam Gliksman, „Solidarność” Małopolska. Kalendarium 1980–2005, Kraków: Zarząd Regionu Małopolska NSZZ „Solidarność”, 2005, s. 355, ISBN 83-921980-0-X, OCLC 728096962 [dostęp 2023-11-05] (pol.).
- ↑ Aleksandra Pietrowicz, Przemysław Zwiernik, U pingwinów za metalową bramą, „Biuletyn IPN”, Władysław Bułhak (red. nacz.), 6 (29), Warszawa: IPN, czerwiec 2003, s. 47, ISSN 1641-9561 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
- ↑ Ewa Haczyk-Plumley, Rozważny i romantyczny, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 515, Poznań: W drodze, lipiec 2016, s. 109-115, ISSN 0137-480X [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Mateusz Szłapka, Duszpasterstwo Akademickie oo. Dominikanów w Poznaniu w latach 1974-1991, [w:] Magdalena Wojtaś (red.), 80 lat Dominikańskiego Duszpasterstwa Akademickiego, Poznań 2018, s. 36 [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ o. Tomasz Pawłowski OP. [w:] Archiwum Fotograficzne Katolickiej Agencji Informacyjnej [on-line]. KAI. [dostęp 2016-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ Marek Grubka, Kaplica z widokiem na kampus. 25 lat działalności ośrodka duszpasterstwa akademickiego „Szopka” w Rzeszowie, „Teologia Praktyczna”, 13, Wydział Teologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2012, s. 171, DOI: 10.14746/tp.2012.13.12 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
- ↑ Adam Kawałek, Małgorzata Kawałek, Latając szopką, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 515, Poznań: W drodze, lipiec 2016, ISSN 0137-480X [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Bogusława Stanowska-Cichoń, Szkoła Tomasza, „Gość Krakowski”, 1161 (23), Kraków: Instytut Gość Media, 5 czerwca 2016, ISSN 0137-7604 (pol.).
- ↑ Akta członka ŚZŻAK: Zygmunt Pawłowski, [w:] Inwentarz archiwalny [online], IPN [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Uchwała Nr LIX/570/04 Rady Miasta Krakowa z dnia 6 października 2004 roku w sprawie nadania Ojcu Tomaszowi Pawłowskiemu OP. Honorowego Obywatelstwa Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, [w:] Uchwały Rady Miasta Krakowa [online], Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Tomasz Pawłowski, [w:] Honorowi obywatele miasta Krakowa (1818-2021) i laureaci medalu „Cracoviae Merenti” (1993-2021), Bogdan Kasprzyk (oprac.), Kraków: Urząd Miasta Krakowa, 2022 (Poczet Krakowski), s. 440-441, ISBN 978-83-955588-2-5 [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ o. Tomasz Pawłowski, [w:] Poczet Krakowski [online], Urząd Miasta Krakowa, 2022 [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Obchody 30. rocznicy utworzenia Studenckiego Komitetu Solidarności. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2007-05-19. [dostęp 2023-09-24]. (pol.).
- ↑ Czasy, kiedy byliście niedoceniani skończyły się na zawsze. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2008-06-30. [dostęp 2023-09-24]. (pol.).
- ↑ Dominikanie z „Beczki”: duszpasterstwo akademickie jest wstępem do katechizacji dorosłych, KAI, Kraków, 27 października 2014, ISSN 1426-1413 [dostęp 2023-10-04] (pol.).
- ↑ Jan Góra, Przytulić i kopa!, „W Drodze”, Roman Bielecki (red. nacz.), 464, Poznań: W drodze, kwiecień 2012, ISSN 0137-480X [dostęp 2023-09-24] (pol.).
- ↑ Pogrzeb ojca Tomasza Pawłowskiego w poniedziałek w Rzeszowie, [w:] Aktualności [online], dominikanie.pl, 26 maja 2016 [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Anna Janik, Pogrzeb ojca Tomasza Pawłowskiego, [w:] Wiadomości Rzeszów [online], Nowiny, 30 maja 2016 [dostęp 2023-09-17] (pol.).
- ↑ Rzeszów: pogrzeb o. Pawłowskiego OP, legendarnego duszpasterza młodzieży, KAI, Rzeszów, 30 maja 2016, ISSN 1426-1413 [dostęp 2023-10-04] (pol.).