Tomsk
Tomsk (ros. Томск) – miasto w Rosji, położone na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, nad rzeką Tom (70 km od jej ujścia do Obu), liczące 576,6 tys. mieszkańców (2020). Miasto jest ważnym ośrodkiem naukowym, w którym istnieje 7 szkół wyższych, w tym najstarsza uczelnia Syberii, Narodowy Badawczy Tomski Uniwersytet Państwowy założony w 1878 roku, ośrodkiem przemysłu spożywczego, drzewnego, elektromaszynowego i chemicznego.
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Mer |
Iwan Klein | ||||
Powierzchnia |
294,6 km² | ||||
Wysokość |
80 m n.p.m. | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
+7 (38 22) | ||||
Kod pocztowy |
634000–634999 | ||||
Tablice rejestracyjne |
70 | ||||
Położenie na mapie obwodu tomskiego | |||||
Położenie na mapie Rosji | |||||
56°30′N 84°58′E/56,500000 84,966667 | |||||
Strona internetowa |
Historia
edytujMiasto zostało założone w 1604 roku, a w 1804 zostało stolicą guberni. Rozwinął się jako duży ośrodek handlowy, w związku z rozwojem wydobycia złota w guberniach tomskiej i jenisejskiej.
Od XVII w. miejsce zesłania. Pod koniec XIX wieku stracił na znaczeniu w związku z tym, że ominął go szlak Kolei Transsyberyjskiej.
W grudniu 1917 powołano tu Syberyjską Dumę Obwodową[1].
W latach 1918–1919 pod rządami Korpusu Czechosłowackiego, zdobyty przez bolszewików w grudniu 1919 roku. W 1944 stał się stolicą obwodu tomskiego. W 1966 miasto liczyło 311 tys. mieszkańców.
Na północ od Tomska usytuowano tzw. Tomsk-7 (obecnie Siewiersk), zamknięte miasto, w którym dokonywano m.in. wzbogacania paliwa atomowego.
Tomsk był jednym z miejsc, gdzie w czasie I wojny światowej i po niej, w obozach jenieckich przebywało wielu Polaków – jeńców, którzy dostali się do niewoli w mundurach niemieckich. Byli to Polacy z zaboru pruskiego, wcieleni do wojska wbrew swej woli.
Demografia
edytujSkład narodowościowy i etniczny na przestrzeni lat na podstawie danych rosyjskich:
|
|
|
Zabytki
edytujZachowało się wiele zabytków z XIX wieku: zdobione budynki mieszkalne, budynki użyteczności publicznej, cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego (XVIII-XIX wiek). W mieście znajduje się wiele zabytków należących do różnych epok, w tym unikalne zabytki architektury drewnianej[3].
Transport
edytujW mieście znajdują się dwie stacje kolejowe Tomsk I i Tomsk II, duży port rzeczny oraz lotnisko.
Sport
edytujPolonica
edytujTomsk był jednym z miejsc zsyłek Polaków na Syberię. W Tomsku znajduje się parafia oraz kościół katolicki, zwany Kościołem Polskim, wzniesiony w 1833 przez polskich zesłańców jako pierwszy katolicki kościół zachodniej Syberii.
W Tomsku urodzili się Polacy:
- 1875 – Aleksander Maciesza, lekarz, antropolog, fotografik, prezydent Płocka
- 1878 – Adolf Maciesza, lekarz patolog, doktor nauk medycznych, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego
- 1888 – Zygmunt Balicki, polski inżynier, polityk
- 1888 – Kazimierz Zieleniewski, malarz
- 1889 – Borys Łapicki, prawnik, wykładowca uniwersytecki
- 1893 – Jan Stanisławski, filolog angielski, wykładowca uniwersytecki
- 1897 – Andrzej Witold Kownacki, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer Armii Krajowej
- 1910 – Kazimierz Strycharzewski, trener siatkarski, selekcjoner reprezentacji Polski siatkarek
- 1916 – Cezary Nowodworski, oficer Armii Krajowej, cichociemny
- 1920 – Władysław Skonecki, tenisista
Galeria
edytuj-
Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej
-
Biały meczet
-
Uniwersytet w Tomsku
-
Ratusz
-
Muzeum krajoznawcze
-
Dom rosyjsko-niemiecki
Miasta partnerskie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Richard Pipes, Rosja bolszewików, Warszawa 2005, s. 25.
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ interesujących zabytków. suvenirograd.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)]..
Linki zewnętrzne
edytuj- Tomsk (ang.)