Tomsk

miasto w Rosji

Tomsk (ros. Томск) – miasto w Rosji, położone na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, nad rzeką Tom (70 km od jej ujścia do Obu), liczące 576,6 tys. mieszkańców (2020). Miasto jest ważnym ośrodkiem naukowym, w którym istnieje 7 szkół wyższych, w tym najstarsza uczelnia Syberii, Narodowy Badawczy Tomski Uniwersytet Państwowy założony w 1878 roku, ośrodkiem przemysłu spożywczego, drzewnego, elektromaszynowego i chemicznego.

Tomsk
Toмcк
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 tomski

Mer

Iwan Klein

Powierzchnia

294,6 km²

Wysokość

80 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


576 624
1957,31 os./km²

Nr kierunkowy

+7 (38 22)

Kod pocztowy

634000–634999

Tablice rejestracyjne

70

Położenie na mapie obwodu tomskiego
Mapa konturowa obwodu tomskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tomsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Tomsk”
Ziemia56°30′N 84°58′E/56,500000 84,966667
Strona internetowa

Historia edytuj

 
Tomsk, dworzec 1904

Miasto zostało założone w 1604 roku, a w 1804 zostało stolicą guberni. Rozwinął się jako duży ośrodek handlowy, w związku z rozwojem wydobycia złota w guberniach tomskiej i jenisejskiej.

Od XVII w. miejsce zesłania. Pod koniec XIX wieku stracił na znaczeniu w związku z tym, że ominął go szlak Kolei Transsyberyjskiej.

W grudniu 1917 powołano tu Syberyjską Dumę Obwodową[1].

W latach 1918–1919 pod rządami Korpusu Czechosłowackiego, zdobyty przez bolszewików w grudniu 1919 roku. W 1944 stał się stolicą obwodu tomskiego. W 1966 miasto liczyło 311 tys. mieszkańców.

Na północ od Tomska usytuowano tzw. Tomsk-7 (obecnie Siewiersk), zamknięte miasto, w którym dokonywano m.in. wzbogacania paliwa atomowego.

Tomsk był jednym z miejsc, gdzie w czasie I wojny światowej i po niej, w obozach jenieckich przebywało wielu Polaków – jeńców, którzy dostali się do niewoli w mundurach niemieckich. Byli to Polacy z zaboru pruskiego, wcieleni do wojska wbrew swej woli.

Demografia edytuj

Skład narodowościowy i etniczny na przestrzeni lat na podstawie danych rosyjskich:

  1. Rosjanie: 45 106 (86,39%)
  2. Żydzi: 3016 (5,78%)
  3. Tatarzy: 1624 (3,11%)
  4. Polacy: 1184 (2,27%)
  5. Niemcy: 417 (0,80%)
  6. Ukraińcy: 355 (0,68%)
  • 2002:
  1. Rosjanie: 445 225 (91,26%)
  2. Tatarzy: 9900 (2,03%)
  3. Ukraińcy: 6681 (1,37%)
  4. Niemcy: 5653 (1,16%)
  5. Azerowie: 2899 (0,59%)
  6. Białorusini: 2049 (0,42%)
  7. Ormianie: 1530 (0,31%)
  8. Czuwasze: 1231 (0,25%)
  • 2010:
  1. Rosjanie: 474 810 (91,76%)
  2. Tatarzy: 8896 (1,72%)
  3. Ukraińcy: 5093 (0,98%)
  4. Niemcy: 3816 (0,74%)
  5. Uzbecy: 3264 (0,63%)
  6. Azerowie: 2894 (0,56%)
  7. Ormianie: 2124 (0,41%)
  8. Białorusini: 1434 (0,28%)

Zabytki edytuj

Zachowało się wiele zabytków z XIX wieku: zdobione budynki mieszkalne, budynki użyteczności publicznej, cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego (XVIII-XIX wiek). W mieście znajduje się wiele zabytków należących do różnych epok, w tym unikalne zabytki architektury drewnianej[3].

Transport edytuj

 
Dworzec Tomsk I

W mieście znajdują się dwie stacje kolejowe Tomsk I i Tomsk II, duży port rzeczny oraz lotnisko.

Sport edytuj

Polonica edytuj

 
Kościół Polski

Tomsk był jednym z miejsc zsyłek Polaków na Syberię. W Tomsku znajduje się parafia oraz kościół katolicki, zwany Kościołem Polskim, wzniesiony w 1833 przez polskich zesłańców jako pierwszy katolicki kościół zachodniej Syberii.

Z tym tematem związana jest kategoria: Polscy zesłańcy do Tomska.

W Tomsku urodzili się Polacy:

Galeria edytuj

Miasta partnerskie edytuj

Przypisy edytuj

  1. Richard Pipes, Rosja bolszewików, Warszawa 2005, s. 25.
  2. Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей, demoscope.ru [dostęp 2017-11-27].
  3. interesujących zabytków. suvenirograd.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)]..

Linki zewnętrzne edytuj