Tonancjusz Ferreolus
Tonantius Ferreolus (ur. ok. 405, zm. po 469) – prefekt pretorianów Galii w latach 451–452, arystokrata i senator (vir illustris) galorzymski.
| Data urodzenia |
ok. 405 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 469 |
| prefekt pretorianów Galii | |
| Okres |
od 451 |
Pochodzenie i rodzina edytuj
Tonancjusz Ferreolus wywodził się ze znakomitej rodziny senatorskiej; dzięki przynależności do stanu senatorskiego miał prawo zasiadać w Senacie rzymskim[1]. Żył w dolinie rzeki Gard w swojej posiadłości w Prusianum. Posiadał też majątek w Segodunum (obecne Rodez). Jego ojciec i stryjowie byli znanymi osobistościami, a co najmniej jeden z jego przodków był w IV w. patrycjuszem[2]. Jego matką była clarissima femina (prześwietna pani) będąca córką Flawiusza Afraniusza Syagriusza, konsula w 382[2]. Poślubił Papianillę, siostrzenicę cesarza Awitusa i spokrewniony był z Sydoniuszem Apollinarisem[1]. Mieli wiele dzieci, między innymi Tonancjusza Ferreolusa, który był galorzymskim senatorem w Narbo (obecnie Narbona) oraz Rurycjusza, późniejszego biskupa Limoges (starożytne Augustoritum)[2].
Kariera edytuj
W latach 451–452 sprawował urząd prefekta pretorianów Galii (praefectus praetorio Galliarum) i był pomocny w przygotowaniu Galii do obrony przed najazdem Attyli i jego armii Hunów. Po pokonaniu Hunów przez armię sprzymierzonych Rzymian i Wizygotów, Ferreolus przeciwstawiał się próbom króla Wizygotów Toryzmunda, który chciał wykorzystać sytuację, by zdobyć więcej terenów lub przywilejów w latach 452–453 i oblegał Arelate (obecne Arles)[3]. W tym czasie Aecjusz był zajęty walką z Hunami w Italli, więc nie mógł skutecznie wesprzeć Ferreolusa. Dlatego tylko dzięki interwencji dyplomatycznej i okupowi udało się Ferreolusowi skłonić Toryzmunda do odstąpienia od miasta. Dodatkowo Toryzmunda mogły wezwać do Tuluzy wieści o spisku jego braci: Teodoryka II i Fryderyka. Działania Ferreolusa opisał Sydoniusz Apollinaris w skierowanym do niego poetyckim liście[4][5].
W 469 wspólnie z Taumastusem, stryjem Sydoniusza Apollinarisa, i Petroniuszem, senatorem z Arelate, przybył do Rzymu, by oskarżyć o zdradę i doprowadzić przez to do usunięcia Arwandusa, który był jego następcą na stanowisku prefekta pretorianów Galii. Arwandus napisał list do króla Wizygotów Euryka, w którym zachęcał go do zerwania sojuszu z cesarzem Antemiuszem i podzielenia Galii między Wizygotów i Burgundów. Oskarżenie o zdradę doprowadziło do skazania Arwandusa na śmierć. Wyrok zamieniono na wygnanie, dzięki wstawiennictwu innych senatorów galorzymskich[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Zołoteńki 2011 ↓, s. 131.
- ↑ a b c Martindale 2006 ↓, s. 466.
- ↑ Zołoteńki 2011 ↓, s. 233.
- ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 113–114.
- ↑ Sydoniusz ↓, Epistulae VII 12,3.
- ↑ Zołoteńki 2011 ↓, s. 150–155.
Bibliografia edytuj
- Źródła
- Sydoniusz Apolinary: Listy i wiersze. Tłumaczenie Mieczysław Brożek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2004, seria: Seria Biblioteka Przekładów z Literatury Starożytnej, nr 14. ISBN 83-88857-56-8.
- Opracowania
- John Robert Martindale: The Prosopography of the Later Roman Empire. T. II A.D. 395-527. Cambridge: Cambridge University Press, 2006, s. 466. ISBN 978-0-521-20159-9. (ang.).
- Marcin Pawlak: Aecjusz i barbarzyńcy. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2009, seria: Mediterraneum. ISBN 978-83-88737-79-4.
- Dawid Zołoteńki: Galia u schyłku panowania rzymskiego. Administracja cywilna i wojskowa oraz jej reprezentanci w latach 455–486. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", 2011, seria: Notus — Scripta Antiqua et Byzantina. ISBN 978-83-62261-34-5.