Tony Richardson
Tony Richardson, właśc. Cecil Antonio Richardson[1][2] (ur. 5 czerwca 1928[3] w Shipley[4], zm. 14 listopada 1991[5] w Los Angeles[6]) – brytyjski reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta, producent. Zdobywca Oscara za reżyserię Przygód Toma Jonesa (1963).
Prawdziwe imię i nazwisko |
Cecil Antonio Richardson |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
5 czerwca 1928 |
Data i miejsce śmierci |
14 listopada 1991 |
Zawód |
reżyser, producent filmowy |
Współmałżonek |
Vanessa Redgrave |
Lata aktywności |
1955-1990 |
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujUrodził się w Shipley w hrabstwie West Riding of Yorkshire jako syn Elsie Evans (z domu Campion) i Clarence’a Alberta Richardsona, chemika[7]. Był prefektem naczelnym w Ashville College w Harrogate i uczęszczał do Wadham College w Oksfordzie, gdzie uczyli się także Rupert Murdoch, Margaret Thatcher, Kenneth Tynan, Lindsay Anderson i Gavin Lambert. Był związany z Oxford University Dramatic Society i Experimental Theatre Club (ETC), a oprócz tego był krytykiem teatralnym dla magazynu uniwersyteckiego Isis. W jego produkcjach studenckich włączone Shirley Williams (jak Cordelia), John Schlesinger, Nigel Davenport i Robert Robinson[8].
Kariera
edytujRichardson był najważniejszym przedstawicielem brytyjskiego nurtu młodych gniewnych w teatrze i kinie. W 1956 wystawił w Londynie sztukę Miłość i gniew Johna Osborne’a, sztandarowy utwór nurtu (w teatrze pracował od końca lat 40.). Wspólnie założyli wytwórnię Woodfall, w której powstały pierwsze filmy reżysera. W swych wczesnych dziełach ukazywał realia robotniczej Anglii, często w oparciu o utwory literackie swych rówieśników. Oprócz Miłości i gniewu zekranizował m.in. sztukę Shelagh Delaney Smak miodu oraz opowiadanie Samotność długodystansowca Alana Sillitoe.
W 1963 nakręcił swoje najgłośniejsze dzieło, komedię łotrzykowską Tom Jones z Albertem Finneyem w roli tytułowej. Zrealizowany na podstawie powieści osiemnastowiecznego pisarza Henry’ego Fieldinga ironiczny film zdobył cztery Oscary, dwie statuetki odebrał sam Richardson. Pierwszą za reżyserię, drugą dla najlepszego filmu roku – Richardson był także producentem Toma Jonesa.
Sukces filmu uczynił go sławnym po obu stronach Atlantyku i swój następny projekt – czarną komedię Nieodżałowani – zrealizował w Stanach Zjednoczonych. Od tego momentu dzielił czas między Stany a Wielką Brytanię. Najbardziej znane jego filmy z późniejszego okresu twórczości to Szarża lekkiej brygady (1968), Joseph Andrews (1977, ponownie na podstawie prozy Fieldinga), Na granicy (1982) i Hotel New Hampshire (1984). Przed śmiercią ukończył swoje ostatnie dzieło – Błękit nieba z Jessicą Lange, jednak na skutek bankructwa wytwórni Orion film na ekrany wszedł dopiero w 1994.
Życie prywatne
edytuj29 kwietnia 1962 ożenił się z aktorką Vanessą Redgrave, z którą miał dwie córki: Natashę (ur. 11 maja 1963, zm. 18 marca 2009) i Joely (ur. 9 stycznia 1965). 28 kwietnia 1967 doszło do rozwodu. Zostawił Redgrave przez aktorkę Jeanne Moreau, z którą był w związku w latach 1967-91[9]. W latach 1972–73 związał się z Grizeldą Grimond, która była sekretarką jego partnera biznesowego – Oscara Lewensteina i córką brytyjskiego polityka Jo Grimonda. Grizelda urodziła mu córkę, Katharine (ur. 8 stycznia 1973)[10].
Gdy dowiedział się, że jest nieuleczalnie chory, oznajmił publicznie, iż jest osobą biseksualną[11][12]. Zmarł 14 listopada 1991 w Los Angeles na AIDS[13] w wieku 63 lat[14][15].
Filmografia
edytuj- Miłość i gniew (Look Back in Anger, 1959)
- Smak miodu (A Taste of Honey, 1961)
- Samotność długodystansowca (The Loneliness of the Long Distance Runner, 1962)
- Tom Jones (1963)
- Nieodżałowani (The Loved One, 1965)
- Szarża lekkiej brygady (Charge of the Light Brigade, 1968)
- Uśmiech w ciemności (Laughter in the Dark, (1969)
- Hamlet (1969)
- Joseph Andrews (1977)
- Na granicy (The Border, 1982)
- Hotel New Hampshire (The Hotel New Hampshire, 1984)
- Błękit nieba (Blue Sky, 1994)
Przypisy
edytuj- ↑ Tony Richardson. Listal. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ Tony Richardson – Regizor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-09-02]. (rum.).
- ↑ Tony Richardson. FILMSTARTS.de. [dostęp 2016-09-02]. (niem.).
- ↑ Tony Richardson. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ Tony Richardson. SensaCine.com. [dostęp 2016-09-02]. (hiszp.).
- ↑ Tony Richardson. MYmovies. [dostęp 2016-09-02]. (wł.).
- ↑ Clarence Albert Richardson (deceased) – Genealogy. Geni. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ Adler, Tim (2012), The House of Redgrave, London: Aurum. ISBN 978-1-84513-623-9
- ↑ Who is Tony Richardson dating?. FamousFix. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ Richardson, Tony (1993), Long Distance Runner – A memoir, London: Faber & Faber. ISBN 0-571-16852-3
- ↑ Cursed legacy of Vanessa Redgrave. Daily Mail Online. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ John Heilpern , John Osborne: A Patriot for Us, London: wyd. Chatto & Windus, 2006, s. 142, ISBN 978-0-7011-6780-6, OCLC 63398525 .
- ↑ Tony Richardson (1928-1991). Find a Grave. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ Famous women who unknowingly dated gay men. Nicki Swift. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
- ↑ Joely Richardson breaks silence over family scandal claims. The Telegraph. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Tony Richardson w bazie IMDb (ang.)
- Tony Richardson w bazie Filmweb
- Tony Richardson w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000108576213
- VIAF: 54333639
- LCCN: n93075300
- GND: 11918429X
- NDL: 00547364
- BnF: 138989843
- SUDOC: 034751459
- NLA: 36528418
- NKC: xx0164794
- BNE: XX1316294
- NTA: 071689540
- BIBSYS: 90967913
- CiNii: DA0629579X
- Open Library: OL711007A
- PLWABN: 9810652982105606
- NUKAT: n99023119
- OBIN: 49940
- J9U: 987007457750405171
- CONOR: 64459875
- KRNLK: KAC201228807