Topaz

Topaz – minerał z gromady krzemianów, rozpowszechniony w wielu rejonach świata.

Topaz
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Al2SiO4(OH, F)2 – zasadowy fluorokrzemian glinu
Twardość w skali Mohsa	8
Przełam	muszlowy
Łupliwość	doskonała ({001})
Pokrój kryształu	długie, do krótkich pryzmatycznych
Układ krystalograficzny	rombowy, mmm (2/m 2/m 2/m)
Gęstość minerału	3,4 do 3,6 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwny (gdy brak zanieczyszczeń innymi metalami), niebieski, brązowy, pomarańczowy, żółty, zielony, różowy, malinowy
Rysa	biała
Połysk	szklisty
Współczynnik załamania	nα = 1,606–1,629 nβ = 1,609–1,631 nγ = 1,616–1,638
Inne	dwójłomność δ = 0,010

Nazwa pochodzi od gr. τοπάζιος (topázios) = poszukiwać i sanskryckiego słowa topas = ogień, co nawiązuje do pomarańczowo-złotej barwy i blasku szlachetnych odmian tego minerału.

Właściwości

Tworzy kryształy słupkowe, niemal izometryczne, także beczułkowate (znanych jest ok. 150 różnych jego postaci). Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych słupkowych i pręcikowych. Jest kruchy i przezroczysty, charakteryzuje się ogromnym bogactwem barw.

W zależności od zabarwienia, wykształcenia i pochodzenia bywa określany różnymi nazwami regionalnymi, zwyczajowymi, handlowymi i gemmologicznymi: t. sherry, hiacynt, t. imperial, t. szlachetny, t. syberyjski, t. safiras, t. royal, t. Peredell, t. taurydzki, szafir brazylijski, szafir wodny, rubin brazylijski, diament niewolników, pyknit. Często zawiera domieszki żelaza, chromu, wanadu, tytanu. Okazy niebieskie i żółtopomarańczowe wykazują niekiedy efekt kociego oka.

Występowanie

Występuje w kwaśnych skałach magmowych: granitach, pegmatytach, w skałach kontaktowych: grejzenach. Współwystępuje z turmalinem, kasyterytem, fluorytem, muskowitem.

Miejsca występowania to głównie: Brazylia – Minas Gerais (kryształy kilkudziesięciocentymetrowe o wadze 150–300 kg: największy okaz znaleziono w 1986 r. mierzył 2x1,8 m i ważył 5 ton), Sri Lanka, Pakistan, Ural, Nigeria i Madagaskar, Mozambik (znaleziono kryształ o długości 1 m i wadze 2,5 t), Indie, Japonia, Rosja, Czechy, Niemcy, Norwegia (żółty kryształ o wadze 80 kg), Ukraina.

W Polsce występuje w Górach Izerskich, Karkonoszach oraz okolicach Strzegomia i Strzelina.

Zastosowanie

• Jest stosowany przy produkcji materiałów ogniotrwałych i ściernych
• bardzo atrakcyjny kamień kolekcjonerski
• stosowany w jubilerstwie – stosuje się szlif fasetkowy.

Ciekawostki

Topaz w Biblii

Topaz jest wymieniany jako jeden z kamieni pektorału Aarona (Wj 28:17, Wj 39:10). W Apokalipsie Św. Jana stanowi ozdobę dziewiątej warstwy fundamentu Nowego Jeruzalem (Ap 21:20).

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•