Trójkąt udowy
Trójkąt udowy (łac. trigonum femorale) – ważny klinicznie region topograficzny położony na przednio-przyśrodkowej górnej części powierzchni uda, pod więzadłem pachwinowym. Trójkąt udowy zwany jest trójkątem udowym większym, ponieważ w jego obrębie wyróżnia się również trójkąt udowy mniejszy.
Ograniczenia edytuj
Trójkąt udowy większy:
- podstawa – więzadło pachwinowe,
- brzeg boczny – przyśrodkowa krawędź mięśnia krawieckiego (łac. musculus sartorius),
- brzeg przyśrodkowy – brzeg przyśrodkowy mięśnia przywodziciela długiego (łac. musculus adductor longus),
- wierzchołek – otwór górny kanału przywodzicieli;
Trójkąt udowy mniejszy:
- podstawa – więzadło pachwinowe,
- brzeg boczny – mięsień biodrowo-lędźwiowy,
- brzeg przyśrodkowy – mięsień grzebieniowy,
- wierzchołek trójkąta – krętarz mniejszy kości udowej.
Zawartość edytuj
Zawartość trójkąta w kolejności od strony bocznej ku przyśrodkowej:
- gałęzie końcowe nerwu udowego,
- tętnica udowa wraz ze swoimi gałęziami, niewidoczna przez rozwór odpiszczelowy (tj. ukryta pod płytką powierzchowną powięzi szerokiej),
- żyła udowa, położona przyśrodkowo i do przodu od tętnicy udowej, jest widoczna przez rozwór odpiszczelowy, przez który uchodzi do niej żyła odpiszczelowa (łac. vena saphena magna),
- gałąź udowa nerwu płciowo-udowego (łac. ramus femoralis nervi genitofemoralis),
- naczynia limfatyczne i zwoje limfatyczne pachwinowe głębokie (łac. nodi lymphatici inguinales profundi).
Dno i sklepienie trójkąta udowego edytuj
Dno trójkąta udowego (łac. fossa femoralis), ograniczone jest krawędziami trójkąta udowego większego. Jego powierzchnia jest lekko wklęsła, tzn. przybiera kształt płytkiej rynny. Jej podłoże stanowią mięśnie: mięsień biodrowo-lędźwiowy, mięsień grzebieniowy oraz mięsień przywodziciel długi. Mięśnie te pokryte są blaszką głęboką powięzi szerokiej uda (łac. fascia lata). W wyniku zgięcia kończyny dolnej w stawie biodrowym dno trójkąta udowego nieco się obniża przez co na powierzchni uda w jego trzeciej części bliższej zaznacza się zwłaszcza u osób chudych kontur trójkąta udowego. U osób chudych można też dostrzec dolne przedłużenie wierzchołka trójkąta – wąski rowek po stronie przyśrodkowej uda, określany jako nisza tętnicy udowej, który stanowi kanał przywodzicieli. W trójkącie udowym można bardzo łatwo mierzyć tętno tętnicy udowej. U osób chudych tętnienie tętnicy udowej widać gołym okiem na powierzchni skóry tej okolicy.
Sklepienie stanowi blaszka powierzchowna powięzi szerokiej (łac. lamina superficialis fasciae latae), w obrębie której znajduje się rozwór odpiszczelowy, pokryty powięzią sitową (łac. fascia cribrosa). Powięź sitowa ku stronie przyśrodkowej płynnie przechodzi w powięź szeroką, a po stronie bocznej jest ograniczona od jednolitej powięzi szerokiej krawędzią sierpowatą (łac. margo falciforme), obejmującą swymi rogami górnym i dolnym (łac. cornu superior et inferior) łukowato odpowiednio od góry i dołu ku stronie przyśrodkowej rozwór odpiszczelowy.
Pomiędzy dnem a sklepieniem trójkąta udowego, od przyśrodkowej części rozstępu naczyniowego (pierścienia pachwinowego głębokiego) do pierścienia pachwinowego powierzchownego (rozworu odpiszczelowego) może powstawać kanał udowy o długości ok. 3–4 cm[1], który ma charakter potencjalny. Powstaje w przypadku zwiększonego ciśnienia od strony jamy brzusznej. Może wtedy powstać przepuklina pachwinowa (łac. hernia inguinalis), tzn. fragment jelita wraz ze swoją otrzewną trzewną i otrzewną ścienną przedniej ściany brzucha uwypukla się w kierunku pierścienia pachwinowego głębokiego, który jest miejscem zmniejszonego oporu (łac. locus minoris resistantiae), gdyż wypełniony jest tylko tkanką tłuszczową.
Uwagi kliniczne edytuj
- Ciągłe zgięcie kończyny w stawie biodrowym (w przypadku siedzącego trybu życia) sprzyja powstawaniu przepukliny pachwinowej.
- Siedzący tryb życia wpływa na obkurczenie tętnicy udowej. W przypadku gwałtownego wyprostowania kończyny istnieje większe prawdopodobieństwo przerwania tętnicy udowej.
Przypisy edytuj
- ↑ Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka tom I. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-4085-2., s. 888.
Bibliografia edytuj
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka tom I. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, s. 885–888. ISBN 978-83-200-4085-2.
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka tom III. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008. ISBN 978-83-200-4026-5.