Traktat – tekst naukowy w formie rozbudowanej rozprawy, zazwyczaj bardzo obszernej.

Traktaty podejmują tematykę podstawową dla danej dziedziny wiedzy, grupując i rozważając jej najważniejsze problemy.

Słowo "traktat" występuje często w tytułach dzieł filozoficznych o takim charakterze (np. Traktat teologiczno-polityczny Barucha Spinozy, Traktat logiczno-filozoficzny Ludwiga Wittgensteina).

We współczesnej komunikacji naukowej i filozoficznej traktaty zostały wyparte niemal całkowicie przez mniejsze formy.