Transwal

historyczne państwo w Afryce Południowej

Republika Południowoafrykańska (niderl. Zuid-Afrikaansche Republiek, ZAR), potocznie Transwal (Transvaal Republiek; dosłownie „Republika za rzeką Vaal”) – państwo burskie na terenie obecnej Republiki Południowej Afryki, istniejące z przerwami w latach 1852–1902.

Republika Południowoafrykańska (Transwal)
Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal)
1856–1877
1881–1902
Flaga
Godło Transwalu
Flaga Godło
Dewiza: (holenderski) Eendragt Maakt Magt
(Jedność tworzy siłę)
Hymn: Transvaalse Volkslied
(Hymn Transwalu)
Położenie Transwalu
Język urzędowy

holenderski

Stolica

Pretoria

Ustrój polityczny

republika

Głowa państwa

prezydent Stephanus J. P. Kruger

Religia dominująca

kalwinizm afrykanerski

Zdjęcie kopalni złota w Transwalu

Stolicą republiki została założona w 1855 roku Pretoria, w której miał siedzibę rząd[1]. Parlament nazywany Volksraadem liczył 24 członków. Pierwszym prezydentem wybranym w 1857 został Marthinus Wessel Pretorius[2]. ZAR powstała w 1852, i była wolna od 1856 do 1877. Na krótko po pierwszej wojnie burskiej w 1881 Burowie odzyskali niepodległość względem korony brytyjskiej. Jednak już w 1900 ponownie zostali przez nią anektowani podczas drugiej wojny burskiej. Oficjalnie inkorporowanie państwa miało miejsce dopiero w pakcie kończącym wojnę z 31 maja 1902. W 1910 jako Transvaal stała się czwartą prowincją Związku Południowej Afryki, brytyjskiego dominium.

Historia edytuj

Terytorium przyszłego Transwalu zostało skolonizowane w latach 1830-1840 przez burskich osadników, podczas Wielkiego Treku. Opuścili oni zdominowaną przez Brytyjczyków Kolonię Przylądkową. Kolonizatorzy łatwo pokonali miejscową ludność i ustanowili kilka republik nie poddanych brytyjskiej kontroli. Z końcem lat 50. XIX wieku Brytyjczycy doszli do porozumienia z burskimi republikami w następstwie czego powstał Transwal. Brytyjczycy dokonali jego aneksji w 1877 roku pod pretekstem konieczności rozwiązania sporów granicznych pomiędzy Burami a Zulusami. Transwal odzyskał niepodległość w 1881 roku po zakończeniu pierwszej wojny burskiej. Odkrycie w 1885 roku ogromnych złóż złota w Witwatersrand spowodowało masową imigrację do Transwalu obcokrajowców zwanych uitlanders. Większość z nich było Brytyjczykami. Rosnące napięcia na tle narodowościowym doprowadziły do wybuchu drugiej wojny burskiej, a w jej następstwie inkorporację Transwalu do Imperium Brytyjskiego w 1900. W dziesięć lat później w wyniku połączenia republik burskich z Kolonią Przylądkową powstał Związek Południowej Afryki.

Prezydenci republiki edytuj

# Portret Imię i nazwisko Kadencja Uwagi
Początek Koniec
1   Marthinus Wessel Pretorius
(1819–1881)
6 stycznia 1857 15 września 1860
Johannes Hermanus Grobler 15 września 1860 6 grudnia 1860 p.o. prezydenta
2 Stephanus Schoeman
(1810–1890)
6 grudnia 1860 17 kwietnia 1862
3 Willem Cornelis Janse van Rensburg
(1818–1865)
18 kwietnia 1862 10 maja 1864 p.o. prezydenta do 23 października 1863
4   Marthinus Wessel Pretorius
(1819–1881)
10 maja 1864 22 listopada 1871
Daniel Jacobus Erasmus
(1830 – 1913)
21 listopada 1871 1 lipca 1872 p.o. prezydenta
5   Thomas François Burgers
(1791–1866)
1 lipca 1872 12 kwietnia 1877
Inwazja brytyjska
(1 lipca 1872 – 12 kwietnia 1877)
Triumwirat
Joubert, Kruger, Pretorius
8 sierpnia 1881 9 maja 1883
6   Paul Kruger
(1825–1904)
9 maja 1883 31 maja 1902 opuścił kraj 10 września 1900 roku
  Schalk Willem Burger
(1852–1918)
10 września 1900 31 maja 1902 p.o. prezydenta

Przypisy edytuj

  1. Przez krótki okres znajdował się w Potchefstroom.
  2. Syn przywódcy Voortrekkerów Adriesa Pretoriusa, dowodzącego nimi w bitwie nad Blood River.

Linki zewnętrzne edytuj