Trojańczycy

Trojańczycy, trojańczyki, planetoidy trojańskie – dwie grupy planetoid krążących wokół Słońca po orbitach bardzo podobnych do orbity Jowisza. Obiegają Słońce, pozostając w pobliżu punktów libracyjnych położonych na orbicie planety (w wierzchołkach dwóch trójkątów równobocznych o podstawie będącej odcinkiem Słońce–Jowisz). Znaczenie tego terminu zostało później rozszerzone na planetoidy towarzyszące innym planetom.

Obrazowe przedstawienie usytuowania planetoid trojańskich (obóz trojański i grecki) na orbicie Jowisza

Historia odkryćEdytuj

Pierwszą odkrytą planetoidą trojańską była (588) Achilles, o średnicy około 135 km, odkryta przez niemieckiego astronoma Maxa Wolfa w 1906 roku. Największe spośród tych obiektów nazwano imionami bohaterów wojny trojańskiej, opisanej w Iliadzie Homera.

Planetoidy należące do „obozu greckiego” wyprzedzają Jowisza w jego ruchu orbitalnym, poruszając się wokół punktu libracji L₄, znajdującego się na orbicie 60° przed planetą, a te należące do „obozu trojańskiego” podążają za planetą, wokół punktu L₅, znajdującego się na orbicie 60° za Jowiszem. Są jednak odstępstwa od tej reguły, ponieważ (624) Hektor znajduje się w „obozie greckim”, a (617) Patroclus – w „obozie trojańskim”.

Największą spośród planetoid trojańskich jest (624) Hektor, o rozmiarach 370×200 km. Posiada on niewielki księżyc.

Późniejsze odkryciaEdytuj

W latach osiemdziesiątych XX wieku odkryte zostały pierwsze księżyce trojańskie, dzielące orbitę z większymi satelitami planety – w układzie księżyców Saturna.

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku i na początku wieku XXI okazało się, że planetoidy trojańskie znajdują się także na orbitach innych planet.

Według stanu na 2 stycznia 2023 roku znane były następujące planetoidy trojańskie:

2 trojańczyków Ziemi, planetoidy 2010 TK₇^[1]^[2] i 2020 XL₅^[1]
9 trojańczyków Marsa^[1]
12 190 trojańczyków Jowisza^[1]
1 trojańczyk Urana, planetoida 2011 QF₉₉^[1]^[3]
31 trojańczycy Neptuna^[1].

Zobacz teżEdytuj

lista planetoid trojańskich Marsa
lista planetoid trojańskich Jowisza – obóz grecki
lista planetoid trojańskich Jowisza – obóz trojański
lista planetoid trojańskich Neptuna
obiekt koorbitalny
planeta trojańska (hipotetyczna)
rodzina planetoidy Hilda
paczka trojańska – pojęcie z mechaniki kwantowej

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Trojan Minor Planets. IAU Minor Planet Center. [dostęp 2022-09-28]. (ang.).
↑ Martin Connors, Paul Wiegert, Christian Veillet. Earth’s Trojan asteroid. „Nature”. 475, s. 481–483, 2011-07-28. DOI: 10.1038/nature10233. [dostęp 2017-07-29]. (ang.).
↑ Jacob Aron: Astrophile: Mighty Trojan found marching with Uranus. New Scientist, 2013-03-28. [dostęp 2013-04-29]. (ang.).

Linki zewnętrzneEdytuj

[lists-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Trojan Minor Planets. IAU Minor Planet Center. [dostęp 2022-09-28]. (ang.).

[earthfirsttrojan-2] Martin Connors, Paul Wiegert, Christian Veillet. Earth’s Trojan asteroid. „Nature”. 475, s. 481–483, 2011-07-28. DOI: 10.1038/nature10233. [dostęp 2017-07-29]. (ang.).

[Uranus-3] Jacob Aron: Astrophile: Mighty Trojan found marching with Uranus. New Scientist, 2013-03-28. [dostęp 2013-04-29]. (ang.).

[1]

[2]

[3]