Tropie (województwo małopolskie)

Tropie
	wieś
	; Kościół
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Gródek nad Dunajcem
Liczba ludności (2021)	495
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-316
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0426644
	Położenie na mapie gminy Gródek nad Dunajcem Tropie
	Położenie na mapie Polski Tropie
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Tropie
	Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Tropie
	49°48′00″N 20°42′12″E/49,800000 20,703333
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tropie – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem. Od południa wieś graniczy przez Dunajec z Witowicami Dolnymi, a od zachodu z Wytrzyszczką.

Historyczne nazwy wsi: de Tropstin (1231), de Tropstyn albo Tropie (1240). Co najmniej od VIII wieku miejscowość (jako miejsce przeprawy przez Dunajec) stanowiła część szlaku łączącego drogi biegnące z Bizancjum z Bałtykiem. Była to tzw. Brama sądecka.

Tradycja ludowa przechowała wzmiankę, że obecny kościół św. Świerada i sw. Benedykta (jedna z najstarszych budowli sakralnych w Polsce, której budowa przypada na XI w.) oraz pustelnię św. Świerada zlokalizowano w miejscu świętego gaju i świątyni Słowian.

Po przeciwnej stronie Dunajca znajduje się odbudowany w XX w. zamek Tropsztyn.

Historia edytuj

W 1158 roku Gejza II obdarzył dotacjami kościół pw. św. Emmerama w Tropiu. W dokumentach sprzedaży dóbr Tropsztyna z 1535 roku, kościół wzmiankowany jest jako pw. św. Geralda, a od 1556 do 1603 służy protestantom jako zbór kalwiński. Na początku XVII w. kościół został przejęty na zbór braci polskich^[4].

W pobliżu zamku Tropsztyn osiedlił się pustelnik, zapewne jeden z pierwszych szerzycieli chrześcijaństwa na tych ziemiach – Świrad. Koło jego pustelni wytworzyła się następnie osada, która w dokumencie z 1282 roku (Kod. Dyp. Małopolski III.343) nosi nazwę Swirad (Swiradz). Jeszcze w XVI w. nazwa osady Swiradz utrzymywała się, ale tylko jako nazwa parafii. Prawdopodobnie pierwotna nazwa wsi Tropie obejmowała rozległy obszar leśny, na którym z czasem powstały niwy, a następnie wsie takie jak Swiradz, Wytrzeszczka, Parkoszówka, Wiatrowice, Witowice i inne.

Pierwszymi osadnikami byli poszukiwacze złota oraz innych kruszców i minerałów przybywający z obszarów niemieckich, zaproszeni przez królów Gejzę II, a następnie Belę IV oraz Wacława I^{[potrzebny przypis]} po 1241 roku. Wznosili obronne zamki, mające chronić północną granicę królestwa Węgier, podobnie jak zamki spiskie, a których okoliczne nazwy świadczą o pochodzeniu właścicieli: pobliski zamek w Melsztynie czy zamek w Rytrze. Prawdopodobnie nazwa wsi nawiązuje do niemieckiej nazwy miasta Opawy (niem. Troppau, staropol. Tropawa), skąd mogli przybyć pierwsi osadnicy.

W 1241 roku wieś i parafie spustoszyli Mongołowie. Dopiero w 1347 roku Piotr Brandis odbudował świątynię i uposażył parafię.

Pierwsza pisemna wzmianka o murowanym zamku w Tropiu/Tropsztynie (=Trop + stein kamień) pochodzi z 1382 roku. Z zapisów wynika, że zamek był własnością rycerskiego rodu Gierałtów-Ośmiorogów (z niem. Geraldów).

W Rożnowie, 5 km na południe od Tropia, znajdują się ruiny zamku, którego właścicielem przez był m.in. Zawisza Czarny. Natomiast 6 km na północ od wsi znajdują się ruiny średniowiecznego zamku w Czchowie.

Na początku XX wieku do wsi przyłączono miejscowości Wiatrowice oraz Habalina. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.