Trybsz
Trybsz (słow. Tribš, węg. Újterebes, Tribs, niem. Treibs lub Trips[2]) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne.
| Artykuł |
49°24'31"N 20°08'17"E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
49°26'N, 20°10'E, 49°24'29.84"N, 20°8'24.86"E |
| - błąd |
19361 m |
| Odległość |
1318 m |
| wieś | |
 Trybsz na tle Tatr. Widok z Obłazowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (styczeń 2011) |
833 |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-442[1] |
| Tablice rejestracyjne |
KNT |
| SIMC |
0443453 |
Położenie na mapie gminy Łapsze Niżne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°24′31″N 20°08′17″E/49,408611 20,138056
| |
Wieś położona jest w polskiej części Spisza, na północno-zachodnim Zamagurzu, pomiędzy Pieninami Spiskimi i Pogórzem Spiskim, niedaleko Czarnej Góry oraz Białki Tatrzańskiej. Niedaleko Trybsza, w odległości ok. 2,5 km na północ, znajduje się rezerwat Przełom Białki. Znajdują się tam dwie wapienne skały – Obłazowa i Kramnica, pomiędzy którymi rzeka Białka stworzyła swój przełom.
Historia edytuj
Trybsz wzmiankowany jest od XVI wieku, kiedy to należał do właścicieli zamku Dunajec (obecnie Niedzica). Wieś założona została przez spolonizowanych osadników z Frydmana. Początkowo należała do parafii w Krempachach, potem we Frydmanie, a samodzielną parafią stała się w roku 1769.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Zabytki edytuj
- Drewniany kościół św. Elżbiety Węgierskiej z 1567 r., konstrukcji zrębowej, konsekrowany ok. roku 1640. Jednonawowy bez wieży (rozebranej w 1924). Wewnątrz barokowa polichromia z 1647. Na sklepieniu najstarsza malowana panorama polskich Tatr (Hawrań, Płaczliwa Skała), stanowiąca tło dla przedstawienia Sądu Ostatecznego. Kościół wpisany jest do rejestru zabytków[3]; leży na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Za kościołem cmentarz parafialny.
- Obok starej świątyni w 1904 r. wzniesiono nową, murowaną – dzisiejszy kościół parafialny.
-
Kościółek drewniany w Trybszu
-
Główna ulica wsi (św. Elżbiety)
-
Kościół parafialny
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Kultura edytuj
We wsi jest używana gwara spiska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[4]. Tradycyjnym ubiorem był strój spiski w miejscowej odmianie zwanej trybską[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1309 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Andrzej Olejko, "Niedoszły sojusznik czy trzeci agresor? Wojskowo-polityczne aspekty trudnego sąsiedztwa Polski i Słowacji 1918-1939", Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego i Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, Kraków – Rzeszów 2012, strona 10
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 13 lipca 2023.
- ↑ Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 20-24, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).
- ↑ Sylwia Plucińska, Górale Spiscy | Strój i ubiór codzienny, etnozagroda.pl [dostęp 2021-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-20] (pol.).