Tryszczyn
Tryszczyn – (niem. Trischin, 1942-1945 Trischen) wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Koronowo, na północ od zachodnich dzielnic Bydgoszczy, na trasie drogi krajowej nr 25.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
90 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
1391 |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-011[2] |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
0089307 |
Położenie na mapie gminy Koronowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
 53°13′27″N 17°55′28″E/53,224167 17,924444[1]
| |
W 2018 w miejscowości przystąpiono do budowy blisko 228-metrowego mostu na Brdzie w ciągu budowanej drogi ekspresowej S5[3]. Nowa przeprawa będzie miała ponad 35 m szerokości. Najpierw powstały jej przyczółki, następnie powstały elementy nawisowe jezdni (najpierw północnej), które spotkały się wiosną 2019[4].
Podział administracyjny edytuj
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Demografia edytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego 2021 miejscowość liczyła 1391 mieszkańców[5]. Jest najludniejszą miejscowością gminy Koronowo poza samym miastem Koronowo.
Elektrownie wodne edytuj
W części wsi o nieoficjalnej nazwie Tryszczyn-Elektrownia (53°13′36″N 17°56′44″E) znajduje się zbiornik wyrównawczy jez. Tryszczyn na Brdzie o powierzchni 90 ha i elektrownia przepływowa o mocy 3,3 MW.
II wojna światowa edytuj
Miejsce pamięci narodowej związane z rozstrzelaniem w pierwszych dwóch miesiącach II wojny światowej Polaków (głównie mieszkańców Bydgoszczy) w rowach strzeleckich nad Brdą.
Podczas ekshumacji wydobyto 683 zwłoki. Wśród ofiar były dzieci[6].
Klasztory edytuj
W Tryszczynie od 1973 r. mieści się klasztor karmelitanek bosych.
Lasy państwowe edytuj
Istnieje tu Leśnictwo Tryszczyn podległe bezpośrednio Nadleśnictwu Żołędowo.
Turystyka i rekreacja edytuj
Przez Tryszczyn przebiegają dwa szlaki turystyczne:
Szlak czarny im. dra Stanisława Meysnera: Bydgoszcz (Leśny Park Kultury i Wypoczynku) – Piaski – kładka na Brdzie – sanatorium w Smukale – Tryszczyn (16 km).
Szlak czerwony Klubu Turystów Pieszych „Talk”: Bydgoszcz Fordon – Osielsko – Bydgoszcz Opławiec – Gościeradz (32 km).
W miejscowości znajdują się liczne ogródki działkowe i letniskowe.
W okresie PRL, w r. 1958 przy ulicy Bocznej 5 powstał podziemny schron przeznaczony dla wojewody bydgoskiego, umieszczony 5 m pod ziemią. Posiadał on powierzchnię 500 m kw. i liczył 47 pomieszczeń (dyspozytornia, akumulatorownia, sala szyfrów i dalekopisów, kuchnia, sala konferencyjna, kancelaria, dwie sypialnie dla 30 osób, pokój lekarski i izolatka, sala filtrów i maszynownia). 123 butle tlenowe o pojemności 150 litrów każda pozwalały na przeżycie lokatorom schronu przez 12 godzin bez dostępu powietrza z zewnątrz. Do marca 2015 roku schron był obiektem tajnym, po czym został skomunalizowany[7][8]. Od 20 maja 2016 przez kilka lat funkcjonowało w nim Muzeum Ściśle Tajne[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140692
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1309 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Most na drodze S5 niedaleko Bydgoszczy pnie się w górę.
- ↑ Budowa drogi S5. Widać postępy na nowym moście na Brdzie
- ↑ GUS - Bank Danych Lokalnych [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2022-09-20].
- ↑ Ceran 2018 ↓, s. 18-19.
- ↑ Jak wyglądały schrony prezydenta Bydgoszczy i wojewody. Zabezpieczenia dla władz z czasów zimnej wojny
- ↑ Tajny schron wojewody w Tryszczynie pokażą turystom.
- ↑ Muzeum Ściśle Tajne niedaleko Bydgoszczy zaprasza na otwarcie.
Bibliografia edytuj
- Tomasz Ceran: Zbrodnia pomorska 1939. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2018. ISBN 978-83-8098-466-0.
Linki zewnętrzne edytuj
- Informacje techniczne o elektrowni Tryszczyn. ew.koronowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-15)].