Tryton (syn Posejdona)

Bóg w mitologii greckiej, syn Posejdona

Tryton (także Triton; gr. Τρίτων Trítōn, łac. Triton) – w mitologii greckiej bóg morski.

Tryton
Τρίτων
bóg jeziora Tritonis w Libii
Ilustracja
Herakles i Tryton, malowidło na attyckim kyliksie czarnofigurowym, VI wiek p.n.e., Muzeum Brytyjskie, Londyn
Występowanie

mitologia grecka

Atrybuty

trójząb, wielka muszla

Teren kultu

starożytna Grecja

Rodzina
Ojciec

Posejdon

Matka

Amfitryta

Dzieci

Triteja,
Trytonidy,
Trytony,
Pallas

Według jednej z wersji był bogiem jeziora Tritonis w Libii[1][2]. Uchodził za syna boga Posejdona i bogini Amfitryty oraz za brata nimfy Rode, a także za ojca Tritei, Trytonid, trytonów i Pallas[2][3][4][5][6][7]. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.

Pojawia się w mitach o Heraklesie, Argonautach i Misenosie.

W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z trójzębem i wielką muszlą[6][8]. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak centaurów i ichtiocentaurów), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i hippokampów; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)[2]. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).

Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim malarstwie wazowym i mozaikach (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)[6].

Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów)[2][8].

Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – Tryton[6][9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 231. ISBN 83-7391-077-8.
  2. a b c d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 354. ISBN 83-04-04673-3.
  3. Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa: „Świat Książki”, 2003, s. 186, ISBN 83-7391-077-8, OCLC 830494522.
  4. Aaron J. Atsma: Triteia. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  5. Aaron J. Atsma: Tritonides. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  6. a b c d Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 444. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  7. Aaron J. Atsma: Tritons. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  8. a b Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 55. ISBN 83-221-0111-2.
  9. Anton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Obzor, 1987, s. 623. (słow.).

Bibliografia edytuj

  • Aaron J. Atsma: Triton. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  • Triton. mythindex.com. [dostęp 2010-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
  • Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.
  • Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 1341. ISBN 83-7399-022-4.
  • Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 764. ISBN 83-01-03529-3.
  • Carlos Parada: Triton. maicar.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  • Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 654: Triton. ancientlibrary.com. [dostęp 2010-12-03]. (ang.).
  • William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Triton. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-12]. (ang.).
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Triton. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-12]. (ang.).