Trzcianka
Trzcianka (niem. Schönlanke) – miasto w zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Trzcianka. Miasto położone jest nad rzeką Trzcianka i pięcioma jeziorami na Pojezierzu Wałeckim.
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Centrum Integracji Społecznej w Trzciance | |||||
| |||||
Dewiza: Trudno wymówić, Łatwo polubić! | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Data założenia |
XII | ||||
Prawa miejskie |
1731 | ||||
Burmistrz | |||||
Powierzchnia |
18,3 km² | ||||
Wysokość |
78 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
(+48) 67 | ||||
Kod pocztowy |
64-980, 64-990 | ||||
Tablice rejestracyjne |
PCT | ||||
Położenie na mapie gminy Trzcianka | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego | |||||
53°02′30″N 16°27′40″E/53,041667 16,461111 | |||||
TERC (TERYT) |
3002074 | ||||
SIMC |
0967162 | ||||
Hasło promocyjne: Spojrzenie w przyszłość. Trzcianka – Trudno wymówić, łatwo polubić. | |||||
Urząd miejski al. Gen. Wł. Sikorskiego 764-980 Trzcianka | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Początki miejscowości sięgają XIII wieku. Prawa miejskie uzyskała 3 marca 1731 z rąk króla Polski Augusta II Mocnego[2]. Miasto wraz z Czarnkowem pełni funkcję stolicy powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. W mieście znajduje się część instytucji powiatowych, m.in. Sąd Rejonowy, Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Wiele pozostałych instytucji ma tu swoje przedstawicielstwa, m.in. Powiatowy Urząd Pracy w Czarnkowie Filia w Trzciance czy Delegatura Starostwa Powiatowego.
Trzcianka jest najludniejszym miastem powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Według danych z 31 grudnia 2023 roku miasto liczyło 16 496 mieszkańców[3]. Zajmuje powierzchnię 18,3 km².
Jest siedzibą władz gminy miejsko-wiejskiej Trzcianka, w której skład wchodzi 20 sołectw[4].
Trzcianka jest lokalnym ośrodkiem kulturalnym, politycznym oraz gospodarczym. Tutaj znajdują się siedziby m.in. burmistrza, Rady Miejskiej, Biblioteki Publicznej i Centrum Kultury im. Kazimiery Iłłakowiczówny[5]. Do największych zakładów produkcyjnych działających w mieście należą Hydro Extrusion Poland, Joskin Polska, Northstar Poland i Lubmor Sp. z o.o.[6]
Nazwa
edytujPierwsza osada powstała w miejscu dzisiejszej Trzcianki prawdopodobnie już w XIII wieku i położona była przy średniowiecznym trakcie z Poznania do Kołobrzegu. Było to miejsce, w którym krzyżowały się drogi lokalne, stąd nazwano je Rozdróżką.
W XVI wieku rozwijająca się w tym miejscu miejscowość przyjęła nazwę Trzcianna Łąka, a następnie Trzciana Łąka. Pochodziło to od licznych w okolicy łąk porośniętych trzciną.
W XVII wieku nazwę skrócono do formy Trzcionka, a w 1751 roku przyjęto nazwę Trzcianka.
W latach 1772–1945, kiedy miasto znajdowało się kolejno w granicach Królestwa Prus, Republiki Weimarskiej i III Rzeszy, używano nazwy Schönlanke od słowa schön, czyli piękny.
7 maja 1946 roku po powrocie miejscowości w granice Polski zadecydowano o przywróceniu nazwy Trzcianka, która funkcjonuje do dziś[7].
Położenie
edytujTrzcianka leży w północno-zachodniej Polsce, w północnej części województwa wielkopolskiego, w północnej części powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Miasto znajduje się w południowej części Pojezierza Wałeckiego[8]. Od północnej, zachodniej i południowej strony otoczone jest lasami, które zajmują niecałe 50% powierzchni gminy[9].
W granicach miasta znajdują się jeziora: połączone kanałem Sarcze i Długie (znane też jako Logo), Okunie oraz Moczytko. Miasto leży po obu stronach rzeki Trzcianka, która przepływa przez centrum. Poza tym przez zachodnią i południową część miasta przepływają 3 strumienie[10].
Według danych z 1 stycznia 2010 roku, Trzcianka zajmuje obszar 18,3 km²[11], w tym są: użytki rolne – 42,28%, lasy – 45,95%[12]. Miasto stanowi 4,89% powierzchni gminy.
Najbliższe duże miasta to: Piła (oddalona o 25 km), Poznań (90 km), Gorzów Wielkopolski (110 km), Bydgoszcz (120 km), Szczecin (170 km). Odległość z Trzcianki do Warszawy wynosi 375 km, a do Berlina 225 km.
Warunki naturalne
edytujRzeźba terenu
edytujRzeźba terenu została wykształcona podczas ostatniego zlodowacenia. Występują tu elementy nizinnych krajobrazów naturalnych: równiny morenowe, pola sandrowe, wydmy, ozy i zagłębienia wytopiskowe. Najwięcej jest gleb rdzawych (ok. 70%) i bielicowych (ok. 10%)[13].
Szata roślinna
edytujW okolicy występuje bogata szata roślinna, związana z żyznymi glebami. W lokalnych lasach dominują drzewostany z panującą sosną, ale licznie występują tu też dęby, buki i jodły.
W okolicach miasta występuje kilkadziesiąt gatunków krzewów i roślin runa leśnego podlegających ochronie gatunkowej. Wśród nich są podkolan biały, śnieżyczka przebiśnieg, widłaki kędzierzawy i miotlasty, kukułka szerokolistna, bagno zwyczajne. Stanowiska występowania tych roślin są chronione czynnie, a więc nie prowadzi się tu prac gospodarczych, mogących je zniszczyć. Chronione są także najokazalsze egzemplarze drzew w ramach pomników przyrody[13].
Zwierzęta
edytujGromada ssaków reprezentowana jest przez podstawowe gatunki łowne: łosia, jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza i piżmaka. Spośród zwierząt chronionych odnotowano występowanie łasicy, gronostaja, orzesznicy, podkowca dużego, mroczków, a z częściowo chronionych – bobra i wydrę.
Ptaki reprezentowane są przez wiele gatunków rzadkich i zagrożonych, m.in. bociana czarnego, orła krzykliwego, rybołowa, błotniaka, krogulca, derkacza, płomykówkę, pójdźkę, puszczyka, dudka, muchołówkę szarą i żałobną.
Z gromady gadów występują: jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec oraz węże: żmija i zaskroniec.
Z płazów występują m.in. traszki, rzekotki drzewne, ropuchy szara i zielona, a z owadów m.in. trzmiel rudy i leśny oraz biegacze[13].
Klimat
edytujMiasto znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego o odmianie morskiej[14].
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnia temperatura w dzień | 1 °C | 2 °C | 7 °C | 14 °C | 19 °C | 22 °C | 24 °C | 24 °C | 19 °C | 13 °C | 6 °C | 3 °C |
Średnia temperatura w nocy | –2 °C | –2 °C | 0 °C | 5 °C | 9 °C | 12 °C | 14 °C | 15 °C | 11 °C | 7 °C | 2 °C | 0 °C |
Opady | 37 mm | 28 mm | 32 mm | 37 mm | 52 mm | 66 mm | 76 mm | 62 mm | 52 mm | 43 mm | 45 mm | 46 mm |
Demografia
edytujTrzcianka jest najludniejszym miastem powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego; ma 17 228 mieszkańców, w średnim wieku 40,5 lat, z czego 51,8% stanowią kobiety, a 48,2% mężczyźni[17].
Ludność Trzcianki na przestrzeni wieków[18][19][20][21][18][22][23][17]:
Piramida wieku mieszkańców Trzcianki w 2014 roku[17]:
Historia miasta
edytujTereny znajdujące się na północ od Noteci, pomiędzy Drawą a Łomnicą na przełomie wieków XIII i XIV były własnością Czarnkowskich. Dokument Bolesława Wstydliwego z 1245 roku, który według historyków określany jest falsyfikatem, potwierdza przynależność tych terenów do rodu Czarnkowskich. W dokumencie wymienione są z nazwy wsie: Biała (Bialla), Gulcz (Goliasza) i Rozdróżka (Rossdrussga), czyli Trzcianka. Położona miała ona być przy trakcie z Poznania do Kołobrzegu. Zdaniem niektórych badaczy krzyżowały się tu również drogi lokalne, stąd też jej pierwotną nazwą miało być określenie Rozdróżka. Poświadczenia z późniejszych lat, uwiarygadniają dokument Bolesława Wstydliwego: Władysława Łokietka z 1323 r., Zygmunta Starego z 1546 r. oraz Zygmunta Augusta z 1548 r.:
W imię Pana Amen. Na wieczną pamiątkę.... Dlatego my Zygmunt August z Bożej Łaski Król Polski, Wielki Książę Litwy jako też ziemi Krakowskiej, Sandomierskiej (...) Niniejszym podajemy do wiadomości wszystkim, którym należy, obecnym i przyszłym, którzy o tym wiedzieć powinni, że stawił się osobiście szlachetny Stanisław Sędziwój z Czarnkowa... Przedstawił pismo na pergaminie z podpisem przez świętego księcia Pana Zygmunta I Króla Polski, ojca naszego. (...) i prosił aby je naszym królewskim autorytetem potwierdzić i ratyfikować, umocnić i odnowić. (...) Treść tego słowo w słowo jest ta: (...) Chcemy zasługi tegoż Sędziwoja, naszego umiłowanego, naszą łaską wynagrodzić (...). Od tego czasu wsie nasze Bialla, Goliasza i Rossdrussga (...) jemu oraz następcom dajemy, przekazujemy, zatwierdzamy aby mogli je posiadać, sprzedać, podarować lub zamienić (...).[18]
Historia miejscowości sięga jednak co najwyżej początków XVI wieku. Prawa miejskie magdeburskie Trzciance nadał 3 marca 1731 król Polski August II Mocny. W latach 1738–1755 Trzcianka była własnością Stanisława Poniatowskiego (ojca ostatniego króla Polski). Władzą wykonawczą był wójt z ławą nadzorowany przez burmistrza z radą miejską. Pierwszym burmistrzem został Marcin Mittelszted. Taki układ władzy potwierdzali właściciele Niszyccy i Szembekowie. Bierne prawo wyborcze posiadali wyłącznie posesjonaci-obywatele, czyli właściciele nieruchomości, głównie sukiennicy, w związku z czym burmistrzami zostawali przedstawiciele najbogatszych lokalnych rodzin. Następowała ciągła rotacja tych samych osób pomiędzy radą, ławą, a stanowiskami burmistrza, czy wójta. Najczęściej na wszystkich tych stanowiskach pojawiało się nazwisko Mittelszted. Rajcy obradowali w karczmie usytuowanej przy rynku. Ostatnim prywatnym właścicielem miasta był Mikołaj Świnarski, który sprzedał Trzciankę królowi Prus w 1789[26].
Intensywnie rozwinęło się w mieście osadnictwo niemieckie (sukiennictwo) i żydowskie (handel wełną). W XVIII był to jeden z największych ośrodków sukienniczych Wielkopolski, posiadając ponad 200 warsztatów tkackich. W 1772 miasto znalazło się pod zaborem pruskim, by w 1807 wejść w granice Księstwa Warszawskiego. Od 1815 ponownie stało się częścią Prus, a wraz z nimi od 1871 Niemiec. Zaborca zlikwidował urzędy wójta i ławy, a pozostawił burmistrza, jako jednoosobową władzę wykonawczą. W końcu XVIII wieku z kasy miejskiej zbudowano tzw. Burmistrzówkę, czyli mieszkanie dla burmistrza z funkcją sali obrad rady (dom stoi do dziś i stanowi siedzibę Muzeum Ziemi Nadnoteckiej)[26].
W okresie Księstwa Warszawskiego miasto zostało podarowane przez Napoleona marszałkowi Francji, Louisowi-Alexandrowi Berthierowi i zostało podporządkowane władzom administracyjnym. W latach 1809–1814 nominowano dwóch burmistrzów: Jana Złotnickiego oraz Andrzeja Cywińskiego[26]. Po upadku Napoleona miasto ponownie przyłączono do Królestwa Prus. Pozostawało ono najpierw w obrębie Wielkiego Księstwa Poznańskiego, a potem Prowincji Poznańskiej. Od 1816 do 1831 (jak wszędzie w Prusach) zlikwidowano samorząd miejski. Po tym okresie pierwszym burmistrzem został Ludwik Matzki (Polak), którego rządy były na tyle korzystne dla mieszkańców, że nadano mu tytuł dożywotnio i sprawował swój urząd najdłużej w historii (58 lat). W latach 1907–1908 rozbudowano ratusz z 1854[26].
W połowie XIX gdy wybudowano linię kolejową, miasto ożywiło się gospodarczo. Powstało wiele nowych fabryk i zakładów powodując tym samym rozwój miasta. Ze względu na dominację ludności niemieckiej traktat wersalski pozostawił w 1919 Trzciankę w granicach Rzeszy.
W okresie międzywojennym miasto było stolicą powiatu Netzekreis (początkowo Landratsamt in Schönlanke). Obowiązki landrata przyjął od 16 września 1919 asesor rządowy, dr Freiherr Horst von Cornberg, najpierw zastępczo, a od 25 listopada 1919 pełnoprawnie[27].
27 stycznia 1945 Trzciankę zajęły wojska radzieckie 2 i 47 armii pancernej gwardii[28] i 9 korpusu pancernego gwardii Armii Czerwonej. Komendantem wojennym miasta został major Borys Rubcow[28]. Podczas walk poległo 127 żołnierzy radzieckich (pochowano ich w mauzoleum, obok którego ustawiono czołg; 1953 roku zwłoki poległych w walce o miasto ekshumowano[29]). Po 173 latach Trzcianka powróciła w granice państwa polskiego. Ludność miasta została wysiedlona do Niemiec i zastąpiona polskimi osadnikami. Na początku 1945, w związku z działaniami Pełnomocnika Rządu na Obwód Trzcianecki, przywrócono również przedrozbiorową nazwę miasta – Trzcianka[18]. Pierwszym (nieoficjalnym) burmistrzem został Popowicz, a oficjalnym Stanisław Wiza[30].
17 lutego 1945 delegowano z Krzyża i Wągrowca pierwszych polskich kolejarzy-ochotników do uruchomienia stacji kolejowej. 13 marca rozpoczęła działalność poczta (dokonał tego delegat z Bydgoszczy, Marceli Palinkiewicz), a 28 marca posterunek milicji założony przez funkcjonariuszy z Czarnkowa (z komendantem powiatowym podporucznikiem Aleksandrem Wizą[30]). 18 kwietnia władzę w mieście objął przybyły wraz z ośmioosobową grupą ludzi od strony Piły[30] pełnomocnik Rządu Tymczasowego, Sławomir Komarnicki (z zastępcą, Edwardem Poszwą[30]). Państwowy Urząd Repatriacyjny otwarto 19 maja. W tym samym miesiącu utworzono struktury powiatowe Polskiej Partii Robotniczej. W czerwcu przejęto od sowieckiej komendantury ujęcie wody i przystąpiono do uruchomienia wodociągów[31]. 7 lipca powiat został odłączony od Pomorza Zachodniego i przyłączony do województwa poznańskiego. Miesiąc później zamieszkiwało w nim 6515 Polaków. 10 sierpnia przywrócono w mieście elektryczność[31], a dzień później urodziło się w szpitalu pierwsze polskie dziecko po wojnie (Maria Wintonowicz). W sierpniu działały w mieście łącznie 62 zakłady rzemieślnicze. Najwięcej było stolarskich (15) i szewskich (10). 1 listopada przejęto od Rosjan fabrykę mebli i uruchomiono ją jako Państwowy Zakład Przemysłu Drzewnego[31]. 25 listopada powołano miejską radę narodową. 1 stycznia 1946 powołano Edwarda Poszwę na urząd starosty trzcianeckiego (1 września starostwo przeniesiono do Piły). W lutym ruszył tartak, ale urządzenia nowoczesnej cegielni silikatowej wywieziono do Wielenia i Łobza[31]. 13 października wyekspediowano pierwszy transport wysiedlonych Niemców (1788 osób). 7 sierpnia 1947 uruchomiono komunikację autobusową na linii Poznań – Trzcianka – Wałcz. 1 maja 1948 otwarto kino[28].
Pierwsza fala osadników polskich zasiedliła miasto spontanicznie tuż po wyparciu Niemców. Pochodzili oni głównie z Wielkopolski, a także z województw łódzkiego i warszawskiego. Najobficiej przybyli ludzie „zza Noteci”, czyli z powiatów czarnkowskiego, chodzieskiego, obornickiego, a także z szamotulskiego i poznańskiego. Kolejne transporty osiedleńców zaczęły przyjeżdżać już w sposób zorganizowany od wiosny 1945. Łącznie w latach 1945–1959 miasto i powiat trzcianecki zostały zasiedlone przez Wielkopolan (29,55%), osadników zza Buga (28,43%), Polski południowo-wschodniej (17,64%), Polski centralnej (9,7%) oraz innych terenów (14,68%). Taka mieszanka ludnościowa sprawiła, że dialekty regionalne uległy integracji i mieszkańcy miasta i okolic (zwłaszcza urodzeni już na miejscu) posługują się obecnie literacką polszczyzną[32]. Na obszar Trzcianki i powiatu przesiedlono również przymusowo ludność w ramach akcji „Wisła”, choć pierwotnie takie rozwiązania nie były planowane dla województwa poznańskiego. W pierwszym transporcie, który wyruszył 24 maja 1947 z Leska przyjechało 125 Ukraińców z Bieszczadów. Pozostałe pięć transportów przywiozło wyłącznie Łemków z Beskidu Niskiego. Odprawiono je: 28 maja 1947 z Jasła, 10, 15 i 18 czerwca 1947 z Gorlic oraz 4 lipca 1947 z Nowego Sącza. Łącznie w ramach akcji na ziemię trzcianecką przybyło od 30 maja do początku lipca 1437 repatriantów z kilkudziesięciu wsi, od Olszanicy na wschodzie do Muszynki na zachodzie. Z uwagi na fakt, że większość budynków i gospodarstw była już zasiedlona wcześniej, to nowoprzybyłym zaoferowano głównie obiekty zdewastowane i wymagające remontów, bez okien, drzwi i pieców. Żyli oni początkowo najczęściej w nędzy i ostracyzmie[33].
W 1963 rozpoczęto budowę Zakładów Naprawy Taboru Leśnego (w 1975 zatrudniały one około 600 pracowników, a drugie tyle Ośrodek Transportu Leśnego)[31]. W 1965 rozebrano wznoszący się na pl. Armii Czerwonej (obecnie pl. Pocztowy) kościół ewangelicki z l. 1843–1847[18][20]. W 1975 powstały Pilskie Fabryki Mebli z dyrekcją w Trzciance[31]. 18 marca 1994 po raz pierwszy zagrano hejnał Trzcianki z wieży kościoła św. Jana Chrzciciela. W maju tego samego roku na jeziorze Sarcz odbyły się Motorowodne Mistrzostwa Polski, a także założono Stowarzyszenie Kupców. W tym czasie oznakowano ulice nowym systemem tablic. W styczniu 1995 powstało kino w spółdzielni mieszkaniowej. Lata 90. XX wieku były trudnym czasem dla gospodarki miasta. W latach 1994–1995 zlikwidowano tu liczne zakłady, m.in. spółdzielnię Samopomoc Chłopska, bank spółdzielczy, Przedsiębiorstwo Transportu Samochodowego "Transmeble", czy Rejonowe Przedsiębiorstwo Melioracyjne. W grudniu 1994 Urząd Rady Ministrów negatywnie zaopiniował wniosek o podział gminy na dwie odrębne jednostki, a w kwietniu 1995 Ministerstwo Finansów podobnie zaopiniowało utworzenie w mieście Urzędu Skarbowego. W tym samym roku liczba bezrobotnych w mieście sięgnęła liczby 2560 osób (w gminie było to 4868)[34]. Liczba abonentów telefonicznych wynosiła wówczas 2808[34]. W czerwcu 1995 wyszedł pierwszy numer Informatora Samorządowego Miasta i Gminy Trzcianka "Ratusz"[35], a we wrześniu tego roku pierwszy numer "Kroniki Ziemi Trzcianeckiej"[34]. Dzień 3 marca w 1996 ustanowiono Świętem Miejsko-Gminnym Trzcianki[34]. W listopadzie 1996 otwarto gminne wysypisko odpadów[36]. Liczba bezrobotnych w pierwszym półroczu 1996 wynosiła 2438 osób. Od 1996 wychodzi czasopismo parafialne "Przyjaciel Świętego Jana Chrzciciela"[34].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa pilskiego.
Trzcianka przed II Wojną Światową była siedzibą powiatu Netzekreis (dzisiejsze powiaty: Czarnkowsko-Trzcianecki, Pilski, Chodzieski oraz część Wałeckiego, Strzelecko-Drezdeneckiego i Leszczyńskiego
Gospodarka
edytujWybudowano wysypisko odpadów, oczyszczalnię ścieków miejskich o przepustowości 4000 m³[37].
W Trzciance rozwinął się w ostatnich latach przede wszystkim przemysł aluminiowy. Swoje siedziby mają tu:
- Hydro (do 2018 – Sapa Aluminium; tłocznia profili aluminiowych, anodownie i obróbka profili aluminiowych)
- Copal (systemy aluminiowe oraz obróbka aluminium)
- Zobal (wyroby aluminiowe)
Ponadto w mieście działają firmy takie, jak:
- Northstar Poland (kominki, piece)
- Joskin Polska (maszyny rolnicze)
- Al-Trans (transport krajowy i międzynarodowy)
- Alsanit (Wyposażenia Inwestycji)
- Lubmor (budownictwo okrętowe i lądowe)
W Trzciance są zlokalizowane przedsiębiorstwa z branży handlowej, filie i oddziały banków, towarzystw ubezpieczeniowych i leasingowych.
W grudniu 2010 r. została otwarta pierwsza w mieście galeria handlowa.
Większe sklepy w mieście:
- Stokrotka
- Delikatesy Centrum
- Dwie Biedronki
- Bricomarché
- Netto
- cztery Dino
- cztery Żabki
- Lidl
Edukacja
edytujSzkoły podstawowe
edytuj- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Juliusza Słowackiego w Trzciance (od 1 września 2017 r.)
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Władysława Broniewskiego w Trzciance
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mikołaja Kopernika w Trzciance
- Katolicka Szkoła Podstawowa im. Siostry Faustyny Kowalskiej
Szkoły średnie
edytuj- Liceum Ogólnokształcące im. S. Staszica
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. H. Sienkiewicza
- Zespół Szkół Technicznych im. Noblistów Polskich
Szkoły wyższe
edytuj- Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi filia w Trzciance
Kultura
edytujTrzcianka jest centrum kulturalnym, w którym wiele się dzieje z zakresu kultury. W mieście istnieją instytucje kulturalno-oświatowe dla mieszkańców miasta i powiatu.
- Instytucje:
- Trzcianecki Dom Kultury – organizuje wiele przedsięwzięć kulturalnych, do których należą m.in. Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Portret”, Dni Trzcianki, Noc Świętojańska, Dożynki Gminne, Przegląd Filmów „Wampiriada”, czy też Wielkie Malowanie.
- Młodzieżowy Dom Kultury – organizuje on czas wolny dla dzieci i młodzieży. W MDK działają liczne zespoły wokalne i artystyczne, które osiągają sukcesy na ogólnopolskich konkursach m.in. Ogólnopolskim Festiwalu „Śpiewolandia”.
- Biblioteki:
- Muzeum:
- Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka – dzięki dysponowaniu dwoma obiektami przy ul. Żeromskiego, muzeum trzcianeckie oferuje równocześnie cztery wystawy:
- Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka – dzięki dysponowaniu dwoma obiektami przy ul. Żeromskiego, muzeum trzcianeckie oferuje równocześnie cztery wystawy:
„Dawno temu w Trzciance”
- „W dawnej szkole”
- „Jedna ziemia, wiele opowieści”
- „Z dziejów Trzcianki, czyli historia naszego miasta”
Muzeum organizuje liczne imprezy, z których najbardziej efektowny jest organizowany w plenerze Piknik Muzealny,
W Trzciance mieści się również:
- Hala Sportowo-Widowiskowa – w hali odbywają się miejskie akademie, koncerty, występy kabaretów oraz mecze piłki ręcznej, siatkówki, koszykówki i zajęcia aikido. Znajduje się tu także siłownia, sauna oraz sala do aerobiku,
Kino Osiedlowe – po modernizacji otwarte 27 stycznia 2017, cyfrowe, ze 147 miejscami siedzącymi[38].
Zespoły teatralne
edytujW mieście działa Teatr Poezji Lotka – zespół teatralny działający od 2005 r. przy Młodzieżowym Domu Kultury. Instruktorem zespołu jest Włodzimierz Ignasiński, pełniący również rolę dyrektora Młodzieżowego Domu Kultury. W dorobku teatru znajduje się 5 spektakli:
- Rzecz o chlebie
- Kto widział błazna
- Promieniowanie ojcostwa
- Zrozumieć Słowackiego
- Madonny bieszczadzkie.
Teatr osiągnął wiele sukcesów na arenie ogólnopolskiej i wojewódzkiej. Do najważniejszych należą:
- Złota Igła na VI Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Małych Igła[39]
- Złoty Gwóźdź – nagroda główna na X Regionalnym Mityngu Teatralnym im. Sławka Kuczkowskiego w Gnieźnie (kwiecień 2010)
- I nagroda na Wojewódzkim Konkursie Teatrów Młodzieżowych Melpomena 2007[40] w Środzie Wielkopolskiej
- Wyróżnienie na Ogólnopolskim Kramiku Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych Heca 2006 w Płocku.
Nazwa zespołu stanowi nawiązanie do Liceum Ogólnokształcącego w Trzciance, skąd co roku przybywają młodzi aktorzy oraz do lotki jako przedmiotu, która pozwala wzbić się ponad przeciętność.
Media
edytujW mieście od 1990[41] roku działa telewizja kablowa – Telewizja Lokalna Trzcianka (TVL Trzcianka) mająca status niekomercyjnego i niedochodowego towarzystwa (TTUKST).
Oprócz reemisji polskich i zagranicznych stacji telewizyjnych, od 1992 roku TVL Trzcianka produkuje własny lokalny program telewizyjny. Główne wydanie pojawia się raz w tygodniu – w każdy poniedziałek o godzinie 20:00, a powtórki nadawane są co 4 godziny. Stacja emituje serwis informacyjny, magazyn kulturalny, serwis sportowy oraz magazyn „Na sygnale”. W programie poruszane są sprawy ważne dla miasta, jak i gminy Trzcianka. Retransmitowane są sesje Rady Miasta i Powiatu, a także miejskie uroczystości. W niedzielę natomiast nadawana jest msza. Przez kablówkę świadczone są także usługi dostępu do internetu i telefonii – operatorem tych usług jest Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własnościowa[42].
Trzcianka ma także kilka serwisów informacyjnych, takich jak:
- Trzcianka.pl – oficjalny serwis Miasta i Gminy Trzcianka
- Trzcianka.info – mieszkańcy piszą o swoim mieście – forum z informacjami
Od 2013 roku Miasto i Gmina Trzcianka prowadzi stronę na facebooku, gdzie najczęściej umieszczane są aktualności i ciekawostki na temat miasta i gminy.
Alternatywnym źródłem informacji z gminy jest satyryczny profil Prezydent Miasta Trzcianki oraz grupa Trzcianka.online na facebooku.
Turystyka
edytujNad jeziorem Sarcze znajduje się kompleks rekreacyjno-sportowy, Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz Park Ryb Słodkowodnych. Przy Ośrodku działają: wypożyczalnia sprzętu wodnego, korty tenisowe, przystań żeglarska oraz boisko. Kompleks dysponuje dwugwiazdkowym hotelem i domkami kempingowymi[43]. W mieście jest też kilka pensjonatów.
Przez Trzciankę przebiegają trasy:
- rowerowe:
- : Trzcianka – Biała – Radolin – Kuźnica Czarnkowska – Bukowiec – Jędrzejewo – Średnica – Górnica – Rychlik – Smolarnia – Straduń – Trzcianka
- : Trzcianka – Sarcz – Gostomia – Rusinowo – Tuczno – Człopa – Wołowe Lasy – Trzcianka
- część międzynarodowej trasy rowerowej R-1, trasa w Polsce rozpoczyna się w Kostrzynie nad Odrą: Kostrzyn nad Odrą – Ośno Lubuskie – Sulęcin – Międzyrzecz – Międzychód – Drezdenko – Krzyż Wielkopolski – Trzcianka – Piła – Miasteczko Krajeńskie – Osiek nad Notecią – Wierzchucin Królewski – Koronowo – Grudziądz – Kwidzyn – Sztum – Elbląg – Frombork – Braniewo – Gronowo[44]
- Transwielkopolska Trasa Rowerowa – w gminie Trzcianka: Radolin – Teresin – Trzcianka – Łomnica – Kępa – Pokrzywno – Stobno
- piesze:
Trzcianka – Straduń – Smolarnia
- Smolarnia – Nowa Wieś – Trzcianka, trasa nieoznakowana
- Trzcianka – Teresin – Radolin – Kuźnica Czarnkowska
- Trzcianka – Biała
Architektura
edytuj- Obiekty wpisane do rejestru zabytków[45]:
- Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, 1914–1915; Budynek trójnawowy, bazylikowy z asymetrycznie usytuowaną wieżą. Ołtarz główny z pierwszej połowy XVIII wieku w stylu barokowym. Dwa ołtarze boczne rokokowe z końca XVIII wieku. W środkowym polu ołtarza głównego mieści się neobarokowy obraz św. Jana Chrzciciela z końca XIX, a w nawie głównej, na jednym z filarów podziwiać można późnobarokową rzeźbę Chrystusa Króla. W lewym ołtarzu bocznym znajduje się obraz Matki Bożej i św. Jacka Odrowąża.
- park pałacowy z pierwszej połowy XVIII; w latach 1896–1970 mieściła się w parku siedziba Nadleśnictwa Trzcianka, znajdowała się też winnica z początku XIX w.
- dom z pierwszej połowy XIX w. przy ul. Żeromskiego 36 a
Obiekty historyczne[18]:
- dom z 1777 przy ul. E. Orzeszkowej 3
- murowana kapliczka tzw. Boża Męka z 1811 przy ul. Grunwaldzkiej, postawiona na cześć przejść wojsk Napoleona
- dawna rytualna łaźnia żydowska z przełomu XVIII/XIX wieku przy ul. Wita Stwosza 6
- przebudowane lamusy tkackie przy ul. Mochnackiego – domy przełomu XVIII/XIX
- późnoklasycystyczny budynek z przełomu XVIII/XIX, dzisiejsza siedziba Muzeum Ziemi Nadnoteckiej, ul. S. Żeromskiego
- domy kalenicowe z pierwszej połowy XIX przy ul. S. Żeromskiego
- budynek dawnego sądu (obecnie Szkoły Katolickiej) z 1851
- budynek dworca kolejowego, wybudowany w 1852
- budynek Urzędu Miejskiego przy ul. W. Sikorskiego, zaadaptowany w 1854 na ratusz i rozbudowany w 1908
- neogotycki budynek poczty z 1893
- budynek Nadleśnictwo Trzcianka, wybudowany w stylu eklektycznym w XIX w.
- secesyjna willa z 1905 r., obecnie siedziba Biblioteki Pedagogicznej i Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej
- gmach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, wzniesiony w latach 1913–1915 jako Evangelische Volksschule
- budynek dawnego Urzędu Powiatowego, wybudowany około 1925
- budynek dawnej szkoły rolniczej z lat 1925–1926, obecnie siedziba Sądu Rejonowego
- Nieistniejące obiekty historyczne:
Pomniki
edytuj- pomnik Jana Pawła II
- pomnik pamięci budowniczych Trzcianki
- pomnik niepodległości wraz z ławką niepodległości
Dawne (nieistniejące już) pomniki:
- pomnik wdzięczności poległym w wojnie francusko-pruskiej 1870–1871 – wybudowany w 1902
- pomnik wdzięczności poległym w wojnie 1914–1918
- mauzoleum – wybudowane w 1945 w miejscu pochówku 56 żołnierzy Armii Czerwonej, będącym cmentarzem wojennym[46], zburzone 8.09.2017 r. na podstawie uchwały radnych i starań burmistrza Krzysztofa Czarneckiego[24] za zgodą Piotra Glińskiego, wicepremiera rządu RP[25]
Pomniki przyrody znajdujące się w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody to[47]:
- 2 około 100-letnie lipy przy ul. Roosevelta
- dąb szypułkowy o obwodzie 366 cm przy ul. Żeromskiego
- platan klonolistny o obwodzie pnia 350 cm, obok obelisk upamiętniający 250-lecie nadania praw miejskich i budowniczych Trzcianki, przy skrzyżowaniu ul. Sikorskiego i Kościuszki
- dwa klony przy ul. 27 Stycznia
- trzy cisy pospolite na os. Domańskiego
- 3 buki pospolite w parku pałacowym przy ul. Tetmajera
- klon jawor przy ul. Staszica
- kasztanowiec przy ul. Staszica
- 160-letni klon zwyczajny w Parku 1 Maja
- 160-letni klon zwyczajny przy ul. Łąkowej
- 120-letni żywotnik zachodni przy ul. Mickiewicza
- 200-letni buk zwyczajny o obwodzie 362 cm przy pl. Pocztowym
Osiedla
edytuj- os. Dębowe
- os. ks. Bolesława Domańskiego
- os. Artura Grottgera
- os. Jana Kasprowicza
- os. Joachima Lelewela
- os. Kadłubek
- os. Leśne
- os. Modrzewiowe
- os. Obotryckie
- os. Juliusza Słowackiego
- os. Przy Sadowej
- os. Sarcz
- os. Słoneczne Wzgórze
- os. Stanisława Poniatowskiego
- os. W Narcyzach
- os. XXV-lecia
- os. XXX-lecia
- os. Zacisze
- os. J.Fałata
Sport
edytujW Trzciance działa 6 klubów sportowych:
MKS Hydro Lubuszanin z V ligowym zespołem piłkarskim (gr. wielkopolska I) założonym w 1948 oraz sekcją podnoszenia ciężarów
- LZS Arto Trzcianka z A-klasowym zespołem piłkarskim
- MKS MDK Trzcianka z sekcjami: szachową, żeglarską i siatkarską (MKS MDK Trzcianka – III liga).
- UKS Copal Trzcianka – z sekcjami: kajakarską, ciężarową oraz judo.
- Harcerski Ośrodek Wodny przy MKS MDK Trzcianka z przystanią położoną nad jeziorem Sarcz
- Klub Sportów Motorowych i Motorowodnych Trzcianka
W Trzciance działają 4 akademie piłkarskie dla młodych miłośników piłki nożnej:
- Akademia Piłkarska Bambinis (koniec funkcjonowania grudzień 2020)
- Akademia Piłkarska Piotra Reissa
- Akademia Przedszkolaka
- Akademia Lubuszanina Trzcianka
W mieście działa też akademia siatkówki.
Wspólnoty wyznaniowe
edytujNa terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP:
- nabożeństwa domowe przy ul. Gorzowskiej (dojeżdża pastor z parafii w Pile)
- Kościół rzymskokatolicki:
- parafia pw. św. Jana Chrzciciela, ul. Żeromskiego 39
- parafia pw. Matki Bożej Saletyńskiej, ul. Witosa 5
- Kościół Zielonoświątkowy:
- Zbór w Trzciance, ul. 27 Stycznia 27
- Świadkowie Jehowy
- zbór Trzcianka (Sala Królestwa ul. Gorzowska 40)[48]
Komunikacja
edytujTransport drogowy
edytujMiasto posiada dogodny układ komunikacyjny, krzyżują się w nim:
- Droga Wojewódzka nr 178 (Poznań - Trzcianka - Wałcz - Koszalin)
- Droga Wojewódzka nr 180 (Krzyż Wielkopolski - Trzcianka - Piła)
Głównymi ulicami w mieście Trzcianka są:
- aleja Generała Władysława Sikorskiego (DW178),
- ulica Maurycego Mochnackiego (DW178 / DW180),
- aleja 27 Stycznia (DW178),
- ulica Grunwaldzka (DW180),
- ulica Stefana Żeromskiego (DW180),
- ulica Juliana Fałata (DW180),
- ulica Gorzowska
- ulica Łomnicka
- ulica Stanisława Staszica
- ulica Adama Mickiewicza
- ulica Ogrodowa
- ulica Powstańców Wielkopolskich
- ulica Wieleńska
Trzcianka ma również połączenie z lokalnymi wsiami. Aleja Trzcianecka łącząca wsie Smolarnia i Straduń z miastem. Droga Powiatowa Kuźnica Czarnkowska - Radolinek - Radolin - Teresin - Trzcianka Południe. Droga Powiatowa Trzcianka Południe - Teresin - Radolin - Biała - Trzcianka Grunwaldzka. Droga Powiatowa Trzcianka Łomnicka - Łomnica - Róża Wielka - Szydłowo. Droga Powiatowa Trzcianka Południe - Nowa Wieś - Siedlisko. Oraz mniejsze drogi (Biała Pilska - Biała, Łomnica- Wrząca, Stobno - Ujście)
Miasto planuje budowę dwóch obwodnic.
- Obwodnica Trzcianki (Wschodnia / Główna) (DW178) która usprawniłaby ruch w mieście (Początek: al. Sikorskiego (DW178), łącznik: ul. Grunwaldzka (DW180), koniec: al. 27 Stycznia (DW178))
- Południowa obwodnica Trzcianki (mała obwodnica) (Droga Powiatowa) przy której miałyby powstać nowe firmy w mieście (Początek: al. Sikorskiego (DW178), łącznik: ul. Wieleńska, koniec: ul. Fałata (DW180))
Kolej
edytujPrzez stację Trzcianka przechodzi niezelektryfikowana linia kolejowa nr 203 (część dawnej Pruskiej Kolei Wschodniej) łącząca stację Tczew ze stacją graniczną Kostrzyn (Kostrzyn nad Odrą). W chwili obecnej Trzcianka posiada bezpośrednie połączenia z Krzyżem, Piłą, Chojnicami, Warszawą i Lublinem (przewoźnik – Przewozy Regionalne) oraz Gorzowem Wielkopolskim i Trójmiastem (PKP Intercity).
Większe miasta, połączone koleją z miastem Trzcianka:
Komunikacja autobusowa
edytujTrzcianka ma połączenia autobusowe z:
- Poznaniem,
- Wałczem,
- Złocieńcem,
- Kołobrzegiem,
- Piłą,
- Krzyżem Wlkp.,
- Wieleniem,
- Czarnkowem,
- Drezdenkiem,
- Strzelcami Krajeńskimi,
- Wyrzyskiem
Transport lotniczy
edytujW 2012 przy ul. Sikorskiego oddano do użytku sanitarne lądowisko.
Niegdyś przy Cmentarzu Komunalnym znajdowało się lądowisko.
Administracja
edytujTrzcianka należy do Związku Miast Polskich.
Urzędy i instytucje
edytuj- Urząd Miasta i Gminy Trzcianka
- Starostwo Powiatowe Delegatura w Trzciance
- Powiatowy Urząd Pracy w Czarnkowie Filia w Trzciance
- Komisariat Policji w Trzciance
- Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej
- Sąd Rejonowy
- Prokuratura Rejonowa
- ZUS Oddział Piła Inspektorat Czarnków Punkt Informacyjny w Trzciance
- Trzcianeckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego
- Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
- Nadleśnictwo Trzcianka
- Urząd Skarbowy Filla w Trzciance (Budynek TTBS ulica Żeromskiego)
- Sąd Nieletnich
Miasta partnerskie
edytujPlanowane inwestycje
edytuj- Budowa dwóch obwodnic,
- Budowa basenu,
- Budowa hali powiatowej,
- Budowa ścieżek rowerowych,
- Budowa nowych osiedli,
- Kupno i modernizacja dworca kolejowego (+ remont ulicy Kolejowej oraz Roosevelta),
- Budowa nowych rond,
- Wprowadzenie MZK Trzcianka łączące miasta i wsie w powiecie Czarnkowsko-Trzcianeckim z Trzcianką oraz linie w mieście i gminie.
- Przeniesieni Starostwa Powiatowego do Trzcianki.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Trzcianka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-06-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Od powstania miejscowości do wykupienia jej przez króla pruskiego (1561-1790) | Wirtualne Muzeum Trzcianki [online], www.wirtualnemuzeumtrzcianki.trz.pl [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ Trzcianka (wielkopolskie) » mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, atrakcje, regon, kody pocztowe, wypadki drogowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, edukacja, tabele, demografia [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-06-17] (pol.).
- ↑ Sołtysi | Serwis Miasta i Gminy Trzcianka [online], www.trzcianka.pl [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury im. Kazimiery Iłłakowiczówny | Serwis Miasta i Gminy Trzcianka [online], www.trzcianka.pl [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ Zakłady wiodące | Serwis Miasta i Gminy Trzcianka [online], www.trzcianka.pl [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ Rys historyczny | Serwis Miasta i Gminy Trzcianka [online], www.trzcianka.pl [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Urząd Miejski Trzcianki: Miasto i Gmina Trzcianka. Informator turystyczny. Trzcianka: Urząd Miejski Trzcianki, s. 7. ISBN 978-83-922171-6-9.
- ↑ Google Maps [online], Google Maps [dostęp 2019-05-30] (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2010-08-20. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Struktura terenów Trzcianki. [dostęp 2011-04-03].
- ↑ a b c Lasy nadleśnictwa – Nadleśnictwo Trzcianka – Lasy Państwowe [online], www.trzcianka.pila.lasy.gov.pl [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ Dane TrzciankaAdres pocztowy Trzciankaul Sikorskiego 764-980 TrzciankaPolskaTelefon Trzcianka67 352 73 11międzynarodowy: +48 67 352 73 11Faks Trzcianka67 216 37 50międzynarodowy: +48 67 216 37 50Adres e-mail TrzciankaŁadowanie Strona WWW Trzciankawww trzcianka plAkt urodzenia Trzcianka , Karta zgonu Trzcianka , Trzcianka, Powiat czarnkowsko-trzcianecki, Województwo wielkopolskie, Polska – Miasto i miasteczko na świecie [online], pl.db-city.com [dostęp 2019-05-30] (pol.).
- ↑ l, Trzcianka pogoda i temperatura, Polska | Prognoza pogody i klimat dla Trzcianki [online], ekologia.pl [dostęp 2019-05-30] (pol.).
- ↑ Klimat: Trzcianka: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2019-05-30] .
- ↑ a b c Trzcianka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-06-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b c d e f Jan Dolata, Elżbieta Gajda, Henryk Rogacki: Trzcianka. Zarys dziejów. Część I (do 1945 roku). Poznań: Wydawnictwo „Korab”, 1994. ISBN 83-901269-2-3.
- ↑ Zajchowska Stanisława: Powiat trzcianecki wczoraj i dziś. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1961, s. 89, 119.
- ↑ a b Piotr Maluśkiewicz: Trzcianka i okolice. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02947-9.
- ↑ Hlebionek Marcin: Z dziejów parafii w Trzciance. Trzcianka: Biblioteka Publiczna Parafii św. Jana Chrzciciela, 1995, s. 12. ISBN 83-903708-0-8.
- ↑ Dolata Jan, Gajda Elżbieta, Kosowicz Maria: Kronika ziemi trzcianeckiej. Trzcianka: Muzeum im. Wiktora Stachowiaka, 1995, s. 113.
- ↑ Trzcianka – położenie i ludność. Oficjalna strona internetowa miasta Trzcianka. [dostęp 2017-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-16)].
- ↑ a b W kilka minut zburzyli radzieckie mauzoleum. „Ostatni bastion komunizmu padł na pysk”.
- ↑ a b Zburzyli radzieckie mauzoleum. Zgodę na to wydał wicepremier Piotr Gliński.
- ↑ a b c d Jolanta Grączewska, Jan Dolata, Włodarze Trzcianki odrodzonego samorządu 1990-2010, Muzeum Ziemi Nadnoteckiej, Trzcianka, 2010, s. 4-5
- ↑ Stefan Lamparski, Pieniądz zastępczy powiatu noteckiego, Muzeum im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, Trzcianka, 1982, s. 5
- ↑ a b c Henryk Rogacki, Ziemia Trzcianecka 1945-1948. Kalendarium i wybór źródeł, Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzcianeckiej, Trzcianka, 1985, s. 1-3
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 517.
- ↑ a b c d Stanisław Żelaźniewicz, Kształtowanie się władzy ludowej w powiecie trzcianeckim w latach 1945-1950, Towarzystwa Miłośników Ziemi Trzcianeckiej, Trzcianka, 1985, s. 4-5
- ↑ a b c d e f Henryk Rogacki, Ziemia Trzcianecka w 40-leciu Polski Ludowej. Rozwój gospodarczy, Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzcianeckiej, Trzcianka, 1985, s. 7-11
- ↑ Hanna Dolata , Współczesny język mieszkańców Trzcianki jako wypadkowa procesów osadniczych, „Kronika Ziemi Trzcianeckiej” (1), Trzcianka: Muzeum im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, 1995, s. 48–49 .
- ↑ Piotr Wawrzyniak , Przesiedlenie ludności na ziemię trzcianecką w ramach akcji „Wisła”, „Kronika Ziemi Trzcianeckiej” (1), Trzcianka: Muzeum im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, 1995, s. 42–44 .
- ↑ a b c d e Maria Kosowicz, Kalendarium ważniejszych wydarzeń z miasta i gminy Trzcianka, w: Kronika ziemi trzcianeckiej. Trzcianka: Muzeum im. Wiktora Stachowiaka, nr 2, 1996, s. 99, 101, 108-109, 113, 115.
- ↑ Maria Kosowicz, Kalendarium ważniejszych wydarzeń w Trzciance w 1994 i 1995 roku, „Kronika Ziemi Trzcianeckiej” (1), Trzcianka: Muzeum im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance, 1995, s. 102-116
- ↑ Maria Kosowicz, Kalendarium ważniejszych wydarzeń z miasta i gminy Trzcianka, w: Kronika ziemi trzcianeckiej. Trzcianka: Muzeum im. Wiktora Stachowiaka, nr 3, 1997, s. 105.
- ↑ Burmistrz Trzcianki.. Oficjalna strona miasta Trzcianka. [dostęp 2011-04-03].
- ↑ Kino Osiedlowe, Trzcianka.
- ↑ VI Ogólnopolski Festiwal Teatrów Małych. [dostęp 2010-09-28].
- ↑ Uczestnicy – Teatr Poezji Lotka. [dostęp 2012-03-02].
- ↑ ttukst.pl.
- ↑ smtvsat.pl.
- ↑ OSiR Trzcianka.
- ↑ Międzynarodowa Trasa Rowerowa R-1.
- ↑ Rejestr zabytków województwa wielkopolskiego. wosoz.ibip.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-18)].
- ↑ Каталог захоронений советских воинов, военнопленных и гражданских лиц,погибших в годы Второй мировой войны и погребенных на территории Республики Польша, Варшава – Москва 2003.
- ↑ Pomniki przyrody na terenie gminy Trzcianka. Gmina Trzcianka. [dostęp 2011-04-05].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-17] .
- ↑ Miasta partnerskie Trzcianki. Oficjalna strona miasta Trzcianka. [dostęp 2011-04-03].
Bibliografia
edytuj- Piotr Maluśkiewicz: Trzcianka i okolice. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02947-9.
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalna strona internetowa miasta
- Trzcianka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 541 .
- Trzcianka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 665 .