Tubbataha
Tubbataha – rafa koralowa na Morzu Sulu w prowincji Palawan na Filipinach. Rafę tworzą dwa atole – North Atoll i South Atoll, które wraz z oddaloną o ok. 20 km na północ Jessie Beazley Reef objęte są ochroną w ramach Parku Morskiego Rafy Tubbataha (ang. Tubbataha Reefs Natural Park; filip. Bahurang Tubbataha). Park morski zajmuje powierzchnię prawie 100 tys. ha i charakteryzuje się wielką bioróżnorodnością. Występuje tu m.in. 360 gatunków koralowców, 600 gatunków ryb (w tym 11 gatunków rekinów), 100 gatunków ptaków, a jaja składają żółwie szylkretowe i zielone.
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Spełniane kryterium |
VII, IX, X |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1993 |
| Dokonane zmiany |
2009 |
W 1993 roku park został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Nazwa edytuj
„Tubbataha” w języku sama oznacza „długą rafę narażoną na odpływ”[1]. Mieszkańcy sąsiedniej wyspy Cagayancillo nazywają rafę „Gusong”[1].
Geografia edytuj
Rafa Tubbataha znajduje się pośrodku Morza Sulu, ok. 150 km od Puerto Princesa w prowincji Palawan na Filipinach[2]. Rafę tworzą dwa atole – North Atoll i South Atoll, które wraz z oddaloną o ok. 20 km na północ Jessie Beazley Reef objęte są ochroną w ramach Parku Morskiego Rafy Tubbataha (ang. Tubbataha Reefs Natural Park; filip. Bahurang Tubbataha)[2]. Rafy wykształciły się na podmorskim grzbiecie Cagayan Ridge utworzonym przez wygasłe wulkany[3]. Między listopadem a marcem rafy narażone są na sztormy tropikalne związane z monsunami północno-wschodnimi, a między lipcem i październikiem południowo-zachodnimi[1].
Flora i fauna edytuj
Rafa znajduje się w tzw. Trójkącie Koralowym – obszarze wód tropikalnych obejmujących wody Indonezji, Malezji, Papui-Nowej Gwinei, Filipin, Wysp Salomona i Timoru Wschodniego, gdzie występuje 76% wszystkich gatunków koralowców budujących rafy koralowe i 37% wszystkich gatunków ryb koralowych[4].
Występuje tu m.in. 360 gatunków koralowców, 600 gatunków ryb (w tym 11 gatunków rekinów), 100 gatunków ptaków, 13 gatunków delfinów i wielorybów a jaja składają żółwie szylkretowe i zielone[5]. Na dwóch wysepkach rafy gniazduje m.in. endemit Anous minutus worcestri oraz zagrożony wyginięciem Fregata andrewsi[6].
Historia edytuj
Z uwagi na izolację geograficzną i niesprzyjające warunki, przez wieki rafa pozostawała poza zasięgiem systematycznej działalności człowieka[1]. Jedynie w okresie letnim przypływali tu na połów ryb mieszkańcy sąsiedniej wyspy Cagayancillo[1]. W latach 80. XX wieku bogata w ryby rafa stała się atrakcyjnym obszarem dla rybaków, którzy często używali drastycznych metod, stosując dynamit i cyjanek, by zagwarantować jak największy połów[1]. Na skutek protestów nurków i aktywistów na rzecz ochrony przyrody, w 1988 roku utworzono tu narodowy park morski – pierwszy tego typu na terenie Filipin[1].
W 1993 roku park został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a w 2009 roku wpis został poszerzony[7]. W 1999 roku park został wypisany na listę konwencji ramsarskiej mokradeł o szczególnym znaczeniu[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Tubbataha Reefs Natural Park: History. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
- ↑ a b Tubbataha Reefs Natural Park: Location. [dostęp 2016-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-21)]. (ang.).
- ↑ Tubbataha Reefs Natural Park: Formation. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
- ↑ Hoegh-Guldberg, O., Hoegh-Guldberg, H., Veron, J.E.N., Green, A., Gomez, E. D., Lough, J., King, M., Ambariyanto, Hansen, L., Cinner, J., Dews, G., Russ, G., Schuttenberg, H. Z., Peña fl or, E.L., Eakin, C. M., Christensen, T. R. L., Abbey, M., Areki, F., Kosaka, R. A., Tew fi k, A., Oliver, J.: The Coral Triangle and Climate Change: Ecosystems, People and Societies at Risk. Brisbane: WWF Australia, 2009, s. 5. ISBN 978-1-921031-35-9. [dostęp 2016-04-10].
- ↑ Tubbataha Reefs Natural Park: Biodiversity. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
- ↑ a b Tubbataha Reefs Natural Park: Global and ecological significance. [dostęp 2016-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-17)]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Tubbataha Reefs Natural Park. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).