Turak ostroczuby
Turak ostroczuby[4] (Tauraco livingstonii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny turakowatych (Musophagidae). Występuje we wschodniej i południowo-wschodniej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem. Charakterystyczne dla tego i kilku spokrewnionych z nim gatunków jest występowanie w piórach unikatowych barwników: zielonej turakowerdyny i czerwonej turacyny, niespotykanych u prawie żadnych innych zwierząt[5].
| Tauraco livingstonii[1] | |||
| G.R. Gray, 1864 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
turak ostroczuby | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Występuje od Burundi i Tanzanii na północy, poprzez Mozambik, południowo-wschodnie Malawi i wschodnie Zimbabwe po wschodnie, głównie nadbrzeżne krańce Republiki Południowej Afryki. Spotykany jest od poziomu morza do 2500 m n.p.m.[6] Na zachodzie swego zasięgu ustępuje blisko z nim spokrewnionemu turakowi długoczubemu, który preferuje bardziej suche środowisko.
Opis gatunku edytuj
Upierzeniem przypomina kilka innych gatunków turaków łączonych kiedyś w jeden takson[a]. Najbardziej zbliżony wyglądem jest turak długoczuby, od którego odróżnia się głównie krótszym czubem na głowie. Poszczególne gatunki zostały jednak rozdzielone w wyniku badań nad głosami tych ptaków oraz dzięki najnowszym badaniom nad ich genomem[7][2]. W upierzeniu, podobnie jak u większości gatunków z rodzaju Tauraco, przeważają barwy zielona i w mniejszym stopniu niebieska. Jasnozielona głowa, szyja i pierś zaczynają przechodzić w ciemnozielone lub zielono-niebieskie skrzydła i niebieski ogon. Lotki są czerwone, choć prawie niewidoczne w stanie spoczynku, za to bardzo wyraźnie podczas lotu. Głowę zdobi wyraźny czub z piór, sięgający 6,5–7,5 cm[7] i zakończony białymi, perłowymi plamkami, które na karku przechodzą w białą linię. Dziób jest barwy różowo-czerwonej i biegną od niego ku oku dwa pasy: biały na górze (nad okiem) i czarny na dole (pod okiem). Poniżej czarnego pasa pojawia się kolejna biała kreska. Samo oko otoczone jest nagą, czerwoną skórą.
- Średnie wymiary
Długość ciała: około 45 cm (wraz z długim ogonem). Masa ciała: 262–380 g[6].
- Biotop
Wilgotne, gęste wiecznie zielone lasy lub zarośla, zarówno znajdujące się na nizinach, jak i górskie[6].
- Pożywienie
Głównie pokarm roślinny: owoce, a także liście, kwiaty i pąki[8].
- Zachowanie
Jak inne turaki są ptakami terytorialnymi i monogamicznymi. Pary lub grupy rodzinne wspólnie bronią swego terytorium. Latają słabo, unikając wolnych przestrzeni. Najlepiej czują się w gęstych koronach drzew[8].
- Rozmnażanie
Lęgi są słabo poznane. Odbywają się między sierpniem a lutym. Para wspólnie wysiaduje 2 jaja i karmi młode[8].
Status edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje turaka ostroczubego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity w znacznej części swego zasięgu występowania. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy ze względu na utratę siedlisk[3].
Podgatunki edytuj
Zwykle wyróżnia się trzy podgatunki T. livingstonii[1][2][9]:
- T. l. cabanisi – nizinne, nadbrzeżne regiony od Tanzanii po Zululand[2],
- T. l. livingstonii – turak ostroczuby[4] – wyżynne i górskie lasy Malawi, Mozambiku i Zimbabwe[2],
- T. l. reichenowi – turak zielony[4] – górskie regiony Tanzanii i Burundi[2].
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) populację wyróżnianą jako cabanisi zalicza do podgatunku T. l. reichenowi[10].
Uwagi edytuj
- ↑ Chodzi o turaki: zielonoczubego, niebieskozielonego, żółtodziobego, czarnodziobego, długoczubego oraz koroniastego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Tauraco livingstonii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f Livingstone’s Turaco (Tauraco livingstonii). IBC: The Internet Birds Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)]. (ang.).
- ↑ a b Tauraco livingstonii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Musophaginae Lesson, 1828 - turaki (Wersja: 2022-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-03].
- ↑ Mały słownik zoologiczny. Ptaki T.II. Przemysław Busse (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 304. ISBN 83-214-0043-4.
- ↑ a b c Livingstone’s Turacos. Avian Web. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-06)]. (ang.).
- ↑ a b Livingstone’s Turaco. Turacos.org. [dostęp 2012-02-15]. (ang.).
- ↑ a b c Tauraco livingstonii (Livingstone’s turaco). Biodiversity Explorer. [dostęp 2020-05-17]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-01-03].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-03]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).