Turbo (zespół muzyczny)
Turbo – polski zespół heavymetalowy[1][2][3][4].
 Zespół Turbo podczas koncertu na Krushfest | |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Gatunek |
heavy metal[1][2][3][4], metal progresywny[1], thrash metal[1][2][3][4], hard rock, speed metal, muzyka akustyczna[2] |
| Aktywność |
1980–1991, 1991–1992, 1995, od 1996[5] |
| Wydawnictwo |
Polton, Tonpress, Klub Płytowy Razem, Pronit, Noise Records, Metalmaster, Polskie Nagrania „Muza”, Under One Flag, Carnage Records, Metal Mind Productions |
| Powiązania |
Lombard, Non Iron, Wolf Spider, Ceti, Acid Drinkers, Creation of Death, Kazik na Żywo, Luxtorpeda |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujZespół został założony w styczniu 1980 w Poznaniu. W pierwszym składzie grali: basista Henryk Tomczak, gitarzysta Wojciech Hoffmann, perkusista Wojciech Anioła i wokalista Wojciech Sowula. Zadebiutowali singlem z utworami „W środku tej ciszy” i „Byłem z tobą tyle lat” utrzymanymi w hard rockowym stylu. W listopadzie 1980 wokalistą zespołu został Piotr Krystek, a wkrótce doszło do kolejnych zmian w składzie: na miejsce Tomczaka wszedł Piotr Przybylski, drugim gitarzystą został Andrzej Łysów, a nowym wokalistą – Grzegorz Kupczyk.
W 1983 muzycy wydali swój debiutancki album studyjny pt. Dorosłe dzieci będący mieszanką ostrego hard rocka i brytyjskiego heavy metalu. Płytę promowali tytułowym przebojem. Po nagraniu płyty koncertowali po Polsce, wystąpili m.in. na festiwalu Rockowisko w Łodzi i Festiwalu w Jarocinie. Mimo sporego sukcesu doszło do kolejnych zmian w składzie, zwłaszcza na stanowisku perkusisty, którymi byli kolejno: Marek Olszak, Ryszard Oleksy, Przemysław Pahl i Alan Sors, ponadto z zespołu odszedł Piotr Przybylski, a nowym basistą został Bogusz Rutkiewicz. Po sukcesie „Dorosłych dzieci” wytwórnia zaczynała naciskać na zespół, żeby ten złagodził swoje brzmienie i nagrywał bardziej chwytliwe kompozycje. Wojciech Hoffmann później opisał ten czas „okresem błędów i wypaczeń”[6]. W wyniku tych nacisków zespół w 1985 nagrał kompromisowy album pt. Smak ciszy, wiele łagodniejszy od poprzedniego albumu, lecz zawierający ostre riffy nawiązujące do kompozycji Iron Maiden. Grupa promowała płytę singlami: „Smak ciszy” i „Jaki był ten dzień”.
W 1986 muzycy wydali album pt. Kawaleria Szatana, który zerwali z łagodnym hardrockowym brzmieniem i zaczęli grać heavy metal. Po premierze płyty nawiązali współpracę z firmą Metal Mind Productions i wystąpili na festiwalu Metalmania. W tym okresie nowym perkusistą zespołu został Tomasz Goehs, z którym muzycy nagrali wydany w 1987 album pt. Ostatni wojownik zawierający utwory thrash metalowe inspirowane wczesnymi nagraniami zespołów Metallica, Slayer czy Testament. W 1998 wydali anglojęzyczną wersję płyty pt. Last Warrior skierowaną na europejski rynek, a także album koncertowy pt. Alive! zawierający materiał z koncertów z 30 grudnia 1986 i 3 marca 1987.
W 1989 doszło do kolejnej zmiany w składzie Turbo – zwolnione przez Bogusza Rutkiewicza stanowisko basisty objął Andrzej Łysów, a na jego miejsce gitarzystą został Robert Friedrich. Pod wpływem fascynacji zespołami Anthrax i Flotsam and Jetsam powstał anglojęzyczny album pt. Epidemic, nagrany również w polskojęzycznej wersji jako Epidemie.
W 1990 z Turbo odeszli Grzegorz Kupczyk i Andrzej Łysów, po czym obowiązki wokalisty objął Robert Friedrich, a nowym basistą został Tomasz Olszewski. W tym składzie zespół nagrał album pt. Dead End z materiałem utrzymanym w stylu mocnego thrashu. Skłócenie muzyków i brak koncertów spowodowało rozpad zespołu. W tym roku ukazała się również kompilacja 1980–1990 zawierająca niepublikowane utwory Turbo.
W 1991 Wojciech Hoffmann podjął próbę zmontowania nowego składu Turbo i wydał kasetę pt. One Way, jednak z powodu braku sukcesu komercyjnego ponownie zakończył działalność zespołu.
W późniejszych latach ukazywały się składanki: Titanic (1992) zawierająca niepublikowane utwory z „okresu błędów i wypaczeń” i Dorosłe dzieci i inne ballady (1993) z wszystkimi balladami Turbo.
W 1995 doszło do reaktywacji zespołu Turbo, który w składzie: Wojciech Hoffmann, Grzegorz Kupczyk, Bogusz Rutkiewicz, Marcin Białożyk (gitara) i Szymon Ziomkowski (perkusja) zagrał koncert w Poznaniu. Wkrótce muzycy podjęli decyzję o reaktywacji, a 1 stycznia 1996 oficjalnie wznowili działalność Turbo. W 1997 wydali składankę pt. Intro: 1982–1986 z najpopularniejszymi utworami zespołu, a w 1999 firma Metal Mind Productions wypuściła do sprzedaży dyskografię Turbo na CD. Zespół zagrał na festiwalach Metalmania i Thrash 'Em All Festival. W 2000 muzycy wydali reedycję albumu pt. Titanic –Remix '92, a także album koncertowy pt. 20012000 zawierający zapis z koncertu zagranego 20 stycznia 2000 z okazji 25-lecia działalności artystycznej Grzegorza Kupczyka.
W 2001 muzycy wydali pierwszy od lat album z premierowym materiałem – Awatar, który nagrali w dwóch wersjach językowych z nowym perkusistą, Mariuszem Bobkowskim. Niezadowolenie muzyków z płyty i konflikt z wydawcą spowodował kolejną przerwą w działalności zespołu. W tym czasie muzycy skupili się na swoich solowych projektach.
W 2004 doszło do kolejnej reaktywacji Turbo, tym razem w składzie: Wojciech Hoffmann, Grzegorz Kupczyk, Bogusz Rutkiewicz oraz Tomasz Krzyżaniak (perkusja) i Dominik Jokiel (gitara). Muzycy wydali album pt. Tożsamość, który powrócili do korzeni Turbo, umieszczając materiał o stylistyce heavy metalowej. Na początku 2005 wydali limitowaną wersję Tożsamości z płytą Akustycznie, na której znalazł się zapis ich akustycznego koncertu z grudnia 2003. Ukazała się też anglojęzyczna wersja ostatniej płyty pod nazwą Identity. Zespół wystąpł na festiwalu Metalmania, a zapis z koncertu wydali w 2006 na kolejnym w karierze albumie koncertowym. Ze względu na konflikt zespołu z wytwórnią muzyczną muzycy ponownie zawiesili działalność Turbo, po czym Wojciech Hoffmann skupił się na swojej karierze solowej, Grzegorz Kupczyk pracował z zespołem CETI, a Bogusz Rutkiewicz – z zespołem Gotham.
Na przełomie marca i kwietnia 2007 grupa powróciła na scenę, biorąc udział w trasie Metal Marathon Tour 3 z zespołem Chainsaw. Zaraz po zakończeniu trasy z Turbo odszedł Grzegorz Kupczyk, a jego miejsce zajął Tomasz Struszczyk. Wiosną 2008 muzycy z nowym wokalistą nagrali nową wersję utworu „Szalony Ikar”. 2 września 2008 wyszedł box 13 płyt Turbo Anthology 1980–2008 z wszystkimi oficjalnymi albumami zespołu i wieloma nigdy wcześniej nie publikowanymi nagraniami.
23 marca 2009 nakładem Metal Mind Productions ukazały się reedycje płyt Turbo: Dorosłe dzieci[7] i Smak ciszy[8]. 16 listopada tego samego roku premierę miał kolejny premierowy album zespołu pt. Strażnik Światła.
16 maja 2011 muzycy zerwali współpracę z Tomaszem Krzyżaniakiem ze względu na jego działalność w zespole Luxtorpeda, której nie uzgodnił z Turbo. Nowym perkusistą grupy został Mariusz Bobkowski, który powrócił do składu po 10 latach przerwy. Latem 2013 zespół nagrał, a 12 października tego samego roku wydał album pt. Piąty żywioł, który w następnym roku zaprezentowali także w anglojęzycznej wersji – The Fifth Element. W kwietniu 2014 wystąpili jako support przed koncertem Paula Di’Anno w krakowskim klubie Lizard King[9], a zapis ich występu wydali 6 października 2014 na albumie koncertowym pt. In the Court of the Lizard[10]. W międzyczasie z zespołu odszedł Dominik Jokiel, a jego miejsce w składzie zajął Krzysztof Kurczewski.
19 lutego 2015 koncertem w Łodzi rozpoczęli całoroczną trasę koncertową „35th Aniversary Tour” z okazji 35-lecie powstania zespołu, którą zakończyli 5 stycznia 2016 koncertem w klubie Blue Note w Poznaniu. 25 stycznia 2016 ze składu odszedł gitarzysta Krzysztof Kurczewski, a jego miejsce pod koniec kwietnia 2018 zajął gitarzysta Przemysław Niezgódzki. Od 1 marca do 19 maja 2019 odbyli trasę koncertową The Last Warrior Tour, w tym samym roku koncertowali na trasie z Uriah Heep i wyjechali na koncerty do Rosji, a także wystąpili na festiwalu Materiafest w Szczecinku[11] i Metalowe Zakończenie Roku w Bydgoszczy[12].
31 stycznia 2020 koncertem w Iławie rozpoczęli trasę koncertową z okazji 40-lecia działalności[13], którą musieli przerwać w marcu po występie w Gdańsku z uwagi na zagrożenie epidemiczne wywołane przez koronawirusa SARS-CoV-2. 13 listopada 2020 nakładem Metal Mind Productions wydali dwupłytową składankę przebojów pt. Greatest Hits, na której znalazło się ich 27 zremasterowanych utworów[14]. 31 stycznia 2021 zagrali koncert w ramach 29. finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Swarzędzu[15]. Latem zagrali serię koncertów plenerowych w Polsce[16][17][18]. 13 listopada 2021 w klubie „U Bazyla” w Poznaniu zagrali ostatni koncert w ramach trasy jubileuszu 40-lecia działalności, na którym gościnnie wystąpili dawni członkowie grupy: Henryk Tomczak, Andrzej Łysów, Grzegorz Kupczyk i Bartek Struszczyk[19].
Wojciech Hoffmann w 2021 w celu realizacji solowego projektu wykonywania utworów z płyt Dead End i One Way założył zespół Hellium w składzie: Marcin Białożyk (gitara), Jacek Zema (wokal), Paweł Jaroszewicz (perkusja) i Przemysław Niezgódzki (bas)[20].
Muzycy
edytujObecny skład zespołu
edytuj- Tomasz Struszczyk – śpiew (od 2007)
- Wojciech Hoffmann – gitara prowadząca (od 1980)
- Przemysław Niezgódzki – gitara rytmiczna (od 2018)[21]
- Bogusz Rutkiewicz – gitara basowa (1983–1988, od 1996)
- Mariusz Bobkowski – perkusja (2000–2001, od 2011)[22]
Byli członkowie zespołu
edytuj- Grzegorz Kupczyk – wokal (1981–1990, 1996–2007, gościnnie 2009 i 2018)
- Andrzej Łysów – gitara rytmiczna, później basowa (1981–1990)
- Piotr Przybylski – gitara basowa (1981–1983)
- Wojciech Anioła – perkusja (1980–1983)
- Alan Sors – perkusja (1984–1987)
- Tomasz Goehs – perkusja (1987–1991, gościnnie 1992, 1996)
- Maria „Marihuana” Wietrzykowska – sopran (gościnnie 1987, 1988)
- Robert „Litza” Friedrich – gitara rytmiczna (1989–1991, gościnnie 2018)
- Radosław Kaczmarek – gitara basowa, wokal (1991–1992)
- Marcin Białożyk – gitara rytmiczna (1991–1992, 1996–1998)
- Sławomir Bryłka – perkusja (gościnnie 1992)
- Tomasz Krzyżaniak – perkusja (2001–2011, gościnnie 2018)
- Henryk Tomczak – gitara basowa (1980–1981)
- Wojciech Sowula – wokal (1980)
- Piotr Krystek (nie żyje) – wokal (1980–1981)
- Marek Olszak – perkusja (1982)
- Ryszard Oleksy – perkusja (1983)
- Przemysław Pahl – perkusja (1983–1984)
- Daniel Cybusz – perkusja (1991–1992)
- Szymon Ziomkowski – perkusja (1996–2000)
- Dominik Jokiel – gitara rytmiczna (2001–2014)
- Krzysztof „Tercjusz” Kurczewski – gitara rytmiczna (2014–2016)
Oś czasu
edytujDyskografia
edytuj
Albumyedytuj
|
Kompilacjeedytuj
Albumy koncertoweedytuj
Singleedytuj
Notowane utworyedytuj
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wideografia
edytuj| Rok | Tytuł |
|---|---|
| 2006 | The History 1980–2005
|
| 2014 | In the Court of the Lizard
|
Nagrody i wyróżnienia
edytuj| Rok | Kategoria | Nagroda | Nota |
|---|---|---|---|
| 1990 | Zespół roku | Plebiscyt Thrash’em All, 1989 | 3 miejsce[34] |
| Wokalista roku (Grzegorz Kupczyk) | 4 miejsce[34] | ||
| Gitarzysta roku (Wojciech Hoffmann) | 1 miejsce[34] | ||
| Perkusista roku (Tomasz Goehs) | 2 miejsce[34] | ||
| 1991 | Album roku (Dead End) | Plebiscyt Thrash’em All, 1990 | 2 miejsce[35] |
| Gitarzysta roku (Robert „Litza” Friedrich) | 1 miejsce[35] | ||
| Gitarzysta roku (Wojciech Hoffmann) | 2 miejsce[35] | ||
| Zespół roku | 3 miejsce[35] | ||
| 2001 | album roku metal (Awatar) | Fryderyk | Nominacja[36] |
| 2002 | Zespół roku | Plebiscyt Metal Hammer, 2001 | 2 miejsce[37] |
| Przebój roku („Upiór w operze”) | 1 miejsce[37] | ||
| Muzyk roku (Grzegorz Kupczyk) | 2 miejsce[37] | ||
| Osobowość roku (Grzegorz Kupczyk) | 1 miejsce[37] | ||
| Album roku (Awatar) | 1 miejsce[37] | ||
| 2010 | album roku metal (Strażnik Światła) | Fryderyk | Nominacja[38] |
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Turbo Discography [online], AllMusic [dostęp 2018-07-14], Cytat: Genre: Pop/Rock
Styles: Heavy Metal, Progressive Metal (ang.). - ↑ a b c d Turbo [online], Rate Your Music [dostęp 2018-07-14], Cytat: Genres: Heavy Metal, Thrash Metal, Hard Rock, Speed Metal, Acoustic Rock (ang.).
- ↑ a b c Turbo [online], RMF FM [dostęp 2018-07-14], Cytat: gatunek: heavy metal, thrash metal (pol.).
- ↑ a b c Turbo band members and discography. metal-archives.com. [dostęp 2010-10-15]. (ang.).
- ↑ Historia zespołu | Turbo. [dostęp 2016-11-05].
- ↑ Paweł Domino: wywiad: Turbo. 2010-03-30. [dostęp 2015-04-20]. (pol.).
- ↑ Turbo – Dorosłe Dzieci. metalmind.com.pl. [dostęp 2010-10-15]. (pol.).
- ↑ Turbo – Smak Ciszy. metalmind.com.pl. [dostęp 2010-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)]. (pol.).
- ↑ Paul Di'Anno nagra w Polsce oficjalne DVD [online], Teraz Muzyka [dostęp 2021-04-10].
- ↑ Turbo - In The Court Of The Lizard [online], magazyngitarzysta.pl [dostęp 2021-04-10] (pol.).
- ↑ Głośne, metalowe dźwięki muzyki nad jeziorem i tłumy fanów. To był wyjątkowy Festiwal Materiafest 2019. [online], AktywnePomorze24.pl, 1 września 2019 [dostęp 2020-11-06] (pol.).
- ↑ Metalowe Zakończenie Roku vol. VII [online], KIWIPortal [dostęp 2020-11-06] (pol.).
- ↑ Turbo w Iławie – 31.01.2020 – bilety [online], koncertomania.pl [dostęp 2020-11-06] (pol.).
- ↑ Turbo: Specjalne wydawnictwo na 40-lecie [online], muzyka.interia.pl [dostęp 2020-11-06] (pol.).
- ↑ 29. FINAŁ WOŚP W SWARZĘDZU – PODZIĘKOWANIE – Ośrodek Kultury w Swarzędzu [online], ok-swarzedz.pl [dostęp 2021-07-08].
- ↑ D.K. Gołdap, Za tydzień tegoroczne Dni Gołdapi [online], GOLDAP.INFO [dostęp 2021-07-08] (pol.).
- ↑ Festiwal Mocnych Brzmień. Kolejny raz zagrają dla Ryśka [online], nSwiecie.pl, 1 lipca 2021 [dostęp 2021-07-08].
- ↑ Koncert TURBO - Bartoszyckie Centrum Informacji Turystycznej [online], Bartoszyckie Centrum Informacji Turystycznej - BARTOSZYCKIE CENTRUM INFORMACJI TURYSTYCZNEJ gminnej i turystycznej - Informacje dotyczące pracy, przedsiębiorczości, funduszy unijnych oraz turystyki w gminie Bartoszyce i okolicy., 6 lipca 2021 [dostęp 2021-07-08] (pol.).
- ↑ Koncert TURBO (40-lecie) w Poznaniu + goście specjalni - 13.11.2021 [online], koncertomania.pl [dostęp 2021-11-15] (pol.).
- ↑ Hellium [online], facebook.com [dostęp 2021-07-08] (ang.).
- ↑ Turbo ponownie na dwie gitary. muzyka.interia.pl. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)]. (pol.).
- ↑ Turbo: Zmiana za bębnami. muzyka.interia.pl. [dostęp 2011-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-18)]. (pol.).
- ↑ Oficjalna Lista Sprzedaży Związku Producentów Audio Video. olis.onyx.pl. [dostęp 2009-08-28]. (pol.).
- ↑ ZPAV – najpopularniejsze płyty w Polsce Najlepiej sprzedające się płyty w styczniu 2005 r.. muzyka.interia.pl. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. (pol.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 12.11.2013 – 17.11.2013. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-11-21]. (pol.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 12.11.2013 – 17.11.2013. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-05-10]. (pol.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 13.11.2020 – 19.11.2020. olis.onyx.pl. [dostęp 2020-11-26]. (pol.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 25.02.2022 – 03.03.2022. olis.onyx.pl. [dostęp 2022-03-10]. (pol.).
- ↑ LP3 – statystyki dla wykonawcy Turbo. lp3.pl. [dostęp 2013-11-28]. (pol.).
- ↑ Antyradio – Turbo Top notowanie 272. antyradio.pl. [dostęp 2012-11-30]. (pol.).
Antyradio – Turbo Top notowanie 164. antyradio.pl. [dostęp 2012-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)]. (pol.). - ↑ Kultowa lista przebojów – Notowanie 161 [24.11.2013]. radiowawa.pl. [dostęp 2013-11-28]. (pol.).
- ↑ Polskie Radio Program 1 – Rockowa Lista Przebojów 14 listopada 2005. radio.com.pl. [dostęp 2013-02-09]. (pol.).
- ↑ Turbo (Pol) – The History 1980–2005. metal-archives.com. [dostęp 2010-12-21]. (ang.).
- ↑ a b c d Mariusz Kmiołek. Podsumowanie roku 1989. „Thrash’em All”. 3/4/1990, s. 36. Mariusz Kmiołek. Cranage/Thrash’em All. ISSN 1429-9380. (pol.).
- ↑ a b c d Mariusz Kmiołek. Podsumowanie roku 1990. „Thrash’em All”. 1/1991, s. 38. Mariusz Kmiołek. Cranage/Thrash’em All. ISSN 1429-9380. (pol.).
- ↑ Nominowani i laureaci 2001, Album Roku Rock / Metal. zpav.pl. [dostęp 2009-01-07]. (pol.).
- ↑ a b c d e Podsumowanie roku Czytelnicy. „Metal Hammer”. 2/2002, s. 12–13. Tomasz Dziubiński. Metal Mind Sp. z o.o.. ISSN 1231-9759. (pol.).
- ↑ Nominowani i laureaci 2010, Album Roku Rock / Metal. zpav.pl. [dostęp 2009-01-07]. (pol.).