Turkuśniki[5], turkuśnikowate[5] (Irenidae) – monotypowa rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w rzędzie wróblowych (Passeriformes).

Turkuśniki
Irenidae[1]
Jerdon, 1863
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – turkuśnik indyjski (I. puella)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

turkuśniki

Typ nomenklatoryczny

Coracias puella Latham, 1790

Synonimy

Rodzaju:

Rodzaje

Zasięg występowania edytuj

Rodzina obejmuje gatunki występujące w strefie tropikalnej Azji[6][7].

Charakterystyka edytuj

Długość ciała 21,2–27,5 cm; masa ciała samców 56,6–96,1 g, samic 52–89,7 g[8].

Żyją w otwartych lasach i obszarach krzewiastych. Występuje u nich wyraźny dymorfizm płciowy, samice są ubarwione maskująco w żółcie i zielenie, natomiast samce mają krzykliwe, kolorowe upierzenie.

Żywią się owocami, zwłaszcza figami, prawdopodobnie zjadają również owady. Gniazdują na drzewach, składają 2–3 jaja.

Systematyka edytuj

Rodzina turkuśników najbliżej spokrewniona jest z zielenikami (Chloropseidae), niektórzy autorzy łączą je w jedną rodzinę[5].

Etymologia edytuj

  • Irena: Ejrene (także: Irene lub Eirene) (gr. Ειρηνη Eirēnē), w mitologii greckiej bogini pokoju i obfitości[9].
  • Glauconympha: gr. γλαυκος glaukos „niebiesko-szary, modry”; νυμφη numphē „nimfa”[10]. Gatunek typowy: Muscicapa cyanea Bagbie, 1834 (= Coracias puella Latham, 1790).
  • Irenella: zdrobnienie nazwy rodzaju Irena Horsfield, 1821 (turkuśnik)[11]. Gatunek typowy: Irena cyanogastra Vigors, 1831.

Podział systematyczny edytuj

Do rodziny należy jeden rodzaj Irena z dwoma gatunkami[5]:

Przypisy edytuj

  1. Irenidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. H.Ch. Oberholser. Diagnosis of a new pycnonotine family of Passeriformes. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 7, s. 539, 1917. (ang.). 
  3. J.H. Riley. Note on the genus Irena Horsfield. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 40, s. 23, 1927. (ang.). 
  4. T. Horsfield. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 (1), s. 153, 1822. (ang.). 
  5. a b c d Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ireninae Jerdon, 1863 - turkuśniki - Fairy-bluebirds (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-25].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-19]. (ang.).
  7. Fairy-bluebirds (Irenidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
  8. D. Wells: Family Irenidae (Fairy-bluebirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 276–277. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).
  9. Irena, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-19] (ang.).
  10. Glauconympha, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-19] (ang.).
  11. Irenella, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-19] (ang.).