Turystyka slumsowa (ang. slumming, favel tourism lub poorism[1]) – odmiana turystyki kulturowej, której przedmiotem jest zwiedzanie slumsów i enklaw biedy, przede wszystkim w krajach Globalnego Południa[1].

Historia

edytuj
 
Zabawa w slumsach Kenii

Początki turystyki slumsowej sięgają XIX wieku, kiedy to przedstawiciele dziewiętnastowiecznej brytyjskiej klasy średniej i wyższej udawali się do dzielnic nędzy[1]. Również w USA organizowano wówczas wycieczki po biednych dzielnicach Nowego Jorku i Chicago. W latach 80.[1] i 90. XX wieku pomysł przyjął się w Brazylii, zwłaszcza w slumsach Rio de Janeiro. W trakcie trwania Szczytu Ziemi w Rio (1992) lokalne agencje turystyczne włączyły do swojej oferty możliwość zwiedzania dzielnic nędzy. Obecnie główne kierunki to, oprócz Brazylii (Rocinha), Kenia (Kibera), Indie (BombajDharavi, Dehli), Meksyk, RPA (Khayelitshy), Namibia, Argentyna, Egipt, Indonezja, Jamajka i Tajlandia[2][1].

Slumming ma tendencję wzrostową. W 2014 slumsy Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji odwiedziło ponad milion turystów wywodzących się głównie z krajów wysoko rozwiniętych. Na popularność tego segmentu wpływa produkcja filmowa popularyzująca tematykę slumsów, np.: Wierny ogrodnik, Slumdog. Milioner z ulicy, Miasto Boga, czy Dystrykt 9. Turystyka slumsowa wpływa na to, że dzielnice biedy wykorzystują tkwiący w nich potencjał, a częstokroć wyróżniają poszczególne miasta w rankingach atrakcyjności. Slumming wpływa też na ofertę turystki z wyższej półki, jak np. tworzenie hoteli stylizowanych na slumsy[1].

Charakterystyka

edytuj

Zwiedzanie dzielnic biedy (slum tour) odbywa się w towarzystwie przewodników, którzy najczęściej posiadają kontakty z gangami kontrolującymi poszczególne rejony (stąd organizowanie takich wypraw indywidualnie jest praktycznie niemożliwe lub odradzane). Główne składowe, najczęściej trzygodzinnego[1] zwiedzania, to spacery po dzielnicach biedy połączone z obserwacją baraków, lepianek oraz ludzi grzebiących w odpadach, narkotyzujących się, wygłodzonych dzieci, kontakt ze smrodem i zaduchem (otwarta kanalizacja), czasem obserwacja walk gangów, strzały i wybuchy petard. Można odwiedzać i fotografować biedne szpitale z ofiarami urazów, pobić i postrzałów, a także nabywać pamiątki ze slumsów. Rzadziej można zjeść posiłek z tubylcami. Punktem programu może być również wejście na najwyższy punkt terenu i zrobienie panoramicznych zdjęć. Można obdarowywać dzieci drobiazgami, jednak odradzane są datki pieniężne z uwagi na możliwość okradzenia[2].

Kontekst społeczny

edytuj

Turystyka slumsowa może być postrzegana jako wyzysk osób najbiedniejszych[2] (niezdrowa ciekawość, podglądactwo, faktyczna obojętność na los biedoty), łącząc dramat ludzi, z zabawą i rozrywką. Z drugiej strony może stanowić zaczyn refleksji nad problematyką biedy oraz globalnej sprawiedliwości. Dzieli się z tego powodu na turystykę rozrywkową (rzadszą, nastawioną na eskalację wrażeń) i kulturową (z przesłaniem etycznym)[1].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Agnieszka Gandecka, Ostatnia enklawa autentyczności? Slumsy jako atrakcja turystyczna, w: Turystyka Kulturowa, Nr 6/2016 (listopad-grudzień 2016), s. 90–107
  2. a b c Agnieszka Łukaszczyk, Turystyka slumsowa