Turystyka w Bydgoszczy

Turystyka w Bydgoszczy – charakterystyka krajoznawcza i oferta turystyczna miasta Bydgoszczy.

Charakterystyka edytuj

 
Bydgoszcz z lotu ptaka z rzeką Brdą

Bydgoszcz jest ośrodkiem turystycznym, którego znaczenie sukcesywnie wzrasta. Związane jest to z rozwojem oferty kulturalnej, rekreacyjnej oraz rewitalizacją Bydgoskiego Węzła Wodnego. Wedle opinii archiwizowanych m.in. na portalach turystycznych, od 2012 roku Bydgoszcz mieści się w pierwszej dziesiątce miast rekomendowanych do odwiedzenia w Polsce. Wedle różnych opinii i rankingów[1], Bydgoszcz należy do najbardziej niedocenianych miast w Polsce pod względem turystycznym. Przyczyniły się do tego: niewielka liczba zachowanych zabytków o metryce przedindustrialnej, co stanowiło argument za pomijaniem lub zdawkowym traktowaniem miasta w popularnych przewodnikach krajoznawczych, stereotypy miasta przemysłowego, niedostateczna promocja w minionych dekadach. Dlatego też urok Bydgoszczy polega m.in. na tym, że jest to wciąż miasto nieodkryte – zarówno jeśli chodzi o historię, architekturę, jak i kulturę.

Specyfika turystyczna miasta edytuj

Bydgoszcz jest miastem o metryce średniowiecznej, którego specyfika wyraża się przede wszystkim we wkomponowaniu zabudowy architektonicznej w nabrzeża rzek i kanałów oraz powszechności zabudowy z okresu „belle époque”. Jest miastem na wodzie, gdzie istnieje specyficzny „folklor rzeki”, miastem muzyki, neoklasycznych budowli, parków i otoczone lasami jak żadne inne. Kilkadziesiąt mostów i mostków, kanały, odnogi, jazy, ciągi zabudowy odbijającej wizerunki w rzece, powodują, że Bydgoszcz nazywana jest czasami „małym Amsterdamem[2].

Na uwagę zasługuje Stare Miasto położone w meandrach rzeki Brdy (drugim obszarem staromiejskim jest Stary Fordon nad Wisłą), Wyspa Młyńska, Wenecja Bydgoska oraz Śródmieście z wielkomiejską zabudową secesyjną. Podstawowym i oryginalnym walorem Bydgoszczy jest jednak woda: rzeki, kanały, budowle hydrotechniczne, bulwary, nabrzeża, kaskady oraz front wodny. Unikatowym zabytkiem jest najstarsza, czynna w Polsce sztuczna droga wodna – Kanał Bydgoski (1774) z systemem śluz. Dużym atutem miasta jest także przyroda: zieleń, duża liczba parków (w tym największy w Polsce Leśny Park Kultury i Wypoczynku „Myślęcinek”), ciekawe ukształtowanie terenu na skrzyżowaniu trzech wielkich pradolin, otoczenie miasta pierścieniem lasów.

W wojewódzkim rejestrze zabytków znajduje się 262 obiektów z Bydgoszczy[3], w tym w całości przestrzenny zespół Starego Miasta wraz z Wyspą Młyńską, kilkanaście budowli hydrotechnicznych Bydgoskiego Węzła Wodnego, 22 kościołów i kaplic różnych wyznań, synagoga, 6 cmentarzy, 10 starych spichlerzy, 23 obiektów użyteczności publicznej, 13 budynków oświatowych, 18 zabytków techniki, 138 kamienic i willi[4]. Gminna ewidencja zabytków obejmuje natomiast około 2800 obiektów, z czego ponad 2 tys. (75%) znajduje się w obszarze zwartej zabudowy Śródmieścia wraz z Bocianowem, Bielawami, Okolem i Wilczakiem[5]. Ponadto Bydgoszcz dysponuje zabytkami ruchomymi (wpisanymi do rejestru krajowego): 274 obiektami z kategorii malarstwa, rzeźby, rzemiosła artystycznego, medycyny i farmacji, kolekcją starych fortepianów oraz gobelinów[6]. 26 września 2018 roku przystąpiono do utworzenia Parku Kulturowego na obszarze Starego Miasta Bydgoszczy[7]. W mieście znajduje się ponadto kilkanaście muzeów oraz obiekty kulturalne, które przyciągają publiczność ze względu na swój repertuar, jak również z powodu imprez i festiwali.

Wraz z postępem rewitalizacji terenów nadrzecznych, parkowych i zabytkowej architektury, Bydgoszcz zyskuje coraz większą markę turystyczną w kraju i na świecie. W rankingach organizowanych przez fachowe media Bydgoszcz niejednokrotnie znajduje się w gronie miast polskich uchodzących za topowe turystycznie. Np. twórcy rankingu Poland Sotheby’s International Realty podkreślają, że[8]:

Miasto coraz bardziej przypomina Amsterdam nie tylko ze względu na przecinające ją kanały. Piękna, unikalna architektura, ciekawe wydarzenia artystyczne i rozległe tereny rekreacyjne sprawiają, że w tym mieście po prostu chce się żyć

Ruch turystyczny w Bydgoszczy edytuj

Według badań z 2015 roku, Bydgoszcz w celu turystycznym odwiedzało rocznie od 500 do 800 tys. osób[9]. Dwie trzecie z tej liczby to turyści wielodniowi, którzy nocowali w Bydgoszczy. Około 75% osób przybywało samochodem, 16% koleją, zaś spośród obcokrajowców 50% – transportem lotniczym (port lotniczy Bydgoszcz-Szwederowo). Dla 77% odwiedzających Bydgoszcz była docelowym punktem podróży[9]. Blisko połowa turystów pochodziła z województwa kujawsko-pomorskiego, a jedna trzecia z województw: mazowieckiego, wielkopolskiego i pomorskiego[9]. Badania przeprowadzone w latach 2012–2016 wykazały, że 85% osób przyjezdnych dobrze lub bardzo dobrze oceniało atrakcyjność turystyczną Bydgoszczy[9]. Miejsca najbardziej przyciągające turystów, najlepiej oceniane to: Wyspa Młyńska, Wenecja Bydgoska, Opera Nova, Leśny Park Kultury i Wypoczynku, Bydgoski Tramwaj Wodny, Bazylika Mniejsza, Spichrze nad Brdą, Stary Rynek z katedrą, Śródmieście z dzielnicą muzyczną, Kanał Bydgoski ze śluzami[10].

Turystyczne nagrody i wyróżnienia edytuj

Po 2010 roku Bydgoszcz otrzymała szereg nagród i wyróżnień w zakresie turystyki, m.in.:

Certyfikowane produkty turystyczne edytuj

 
Podziemna trasa turystyczna w Exploseum w Bydgoszczy

Certyfikaty przyznawane przez Polską Organizacja Turystyczną od 2003 roku (po 10 obiektów rocznie) są gwarancją produktu turystycznego najwyższej jakości, kompleksowego i innowacyjnego. W kraju tytuł ten posiada ok. 100 atrakcji związanych z zabytkami, kulturą, wypoczynkiem, rekreacją, zabawą i nauką. Do 2017 roku Certyfikaty POT (tzw. Turystyczne Oscary) uzyskały następujące produkty turystyczne z Bydgoszczy[26][27][28]:

Główne atrakcje według wskazań turystów edytuj

Według największej na świecie witryny turystycznej TripAdvisor, w której zamieszczane są opinie turystów odwiedzających miliony miejsc na całym świecie, w latach 2012–2017 Bydgoszcz wskazywana była wśród 10 najlepszych miejskich celów podróży w Polsce. Według danych serwisu w latach 2012–2018 najpopularniejszymi atrakcjami Bydgoszczy były[30]:

Atrakcja turystyczna Popularność[31] % ocen doskonałych
i bardzo dobrych
% ocen doskonałych Typ obiektu turystycznego
Wyspa Młyńska i Wenecja Bydgoska 335 97 70 zabytek, architektura, park, hydrotechnika, muzea
Przechodzący przez rzekę 260 90 56 rzeźba zawieszona nad rzeką
Muzeum Mydła i Historii Brudu w Bydgoszczy 206 95 75 muzeum interaktywne
Stary Rynek w Bydgoszczy 186 82 67 urbanistyka, architektura
Stare Miasto w Bydgoszczy 134 89 49 urbanistyka, architektura
Leśny Park Kultury i Wypoczynku 123 89 67 park, przyroda, rekreacja
Kanał Bydgoski 68 99 58 hydrotechnika, park
Exploseum w Bydgoszczy 66 95 74 muzeum
Bazylika św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy 60 94 63 zabytek, świątynia
Fontanna Potop 51 99 82 fontanna, rzeźby oblewane wodą
Katedra św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy 50 100 74 zabytek, świątynia
Poczta Główna w Bydgoszczy 47 86 48 architektura
Ławeczka Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy 45 92 66 rzeźba
Opera Nova 41 89 80 kultura, architektura, waterfront
Wieża ciśnień w Bydgoszczy 40 88 61 architektura, galeria widokowa na szczycie
Ulica Mostowa w Bydgoszczy 38 95 34 urbanistyka, architektura
Pan Twardowski 34 81 46 rzeźba multimedialna
Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 34 83 57 pomnik
Filharmonia Pomorska wraz z Dzielnicą Muzyczną 32 100 72 kultura, rzeźby, park
Spichrze w Bydgoszczy 30 94 48 architektura, waterfront, muzea
Plac Wolności w Bydgoszczy 30 97 36 urbanistyka, architektura
Ogród Botaniczny w Bydgoszczy 28 94 73 park, przyroda
Muzeum Wojsk Lądowych 26 97 82 muzeum
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy 25 100 56 muzea
Łuczniczka 19 85 54 rzeźba, park

Rys historyczny edytuj

 
Bydgoszcz w 1657 roku wraz z zamkiem – reprodukcja sztychu Erika Dahlberga
 
Panorama Bydgoszczy z 1838 roku – reprodukcja obrazu J.C. Cederholma

W XIX wieku formą rozrywki i rekreacji mieszkańców Bydgoszczy i okolic były majówki w atrakcyjnych miejscach: plantach nad Kanałem Bydgoskim, Dolinie Pięciu Stawów, Lesie Gdańskim i Bielickim, Myślęcinku, Rynkowie, Smukale, Brdyujściu[32]. Koleją udawano się do miejsc bardziej oddalonych, położonych wśród rzek, jezior i lasów m.in. do: Brzozy, Chmielnik, Borówna, Ostromecka, Koronowa. Rolę turystyczną w latach 1895–1967 odgrywała wąskotorowa Bydgoska Kolej Powiatowa, łącząca miejscowości w północno-zachodniej części powiatu bydgoskiego[32]. Początki zorganizowanej działalności turystycznej wiążą się z niemieckimi organizacjami: Bund Deutscher Wandervogel i Deutscher Wanderverein oraz polskim Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” (od 1886) oraz działalnością skautową. Na początku XX wieku istniało w Bydgoszczy ok. 14 hoteli[33].

W 1920 roku założono bydgoski oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, przekształcony w 1939 roku w oddział wojewódzki. W 1928 i 1937 organizował on w Bydgoszczy zjazdy ogólnokrajowe PTK, a także prowadził schronisko turystyczne przy Nowym Rynku 1, kursy dla przewodników, wycieczki, odczyty, wystawy, znakował szlaki turystyczne m.in. w Borach Tucholskich[32]. W okresie międzywojennym funkcjonowały także: Polski Touring Klub oddział w Bydgoszczy (od 1928), Pomorski Automobilklub w Bydgoszczy (od 1928), Bydgoski Klub Narciarzy (od 1932), Polskie Towarzystwo Tatrzańskie oddział Pomorski w Bydgoszczy (od 1933), Związek Popierania Turystyki (od 1935). Od 1933 na Brdzie, Wiśle i Kanale Bydgoskim kursowały statki wycieczkowe oraz tramwaj wodny, a w 1937 zorganizowano pierwszy Międzynarodowy Spływ Kajakowy rzeką Brdą[32]. W latach 1937–1939 przy dworcu kolejowym Bydgoszcz Główna działał Miejski Dom Turysty zorganizowany przez magistrat. W kilku latach przed II wojną światową organizowano również Tygodnie Bydgoszczy, które popularyzowały walory historyczne, krajoznawcze i gospodarcze miasta[32]. W latach 1931–1939 uprawnienia przewodników turystycznych uzyskało w Bydgoszczy około 290 osób.

Po II wojnie światowej reaktywowano oddziały PTK (w 1946) i PTT (w 1947). W 1951 roku powstał w Bydgoszczy wojewódzki zarząd okręgu, oddział wojskowy, a także liczne zakładowe oddziały PTTK. Zajmowały się one organizacją turystyki krajoznawczej, górskiej, pieszej, kolarskiej, kajakowej, żeglarskiej i narciarskiej. W latach 1951–1954 z inicjatywy PTTK zbudowano stanice wodne w Dolinie Brdy (Sokole-Kuźnica, Swornegacie) oraz na Pojezierzu Brodnickim (Bachotek). W 1958 utworzono w Bydgoszczy pierwszą w kraju Wojewódzką Komisję Turystyki Wiejskiej, która inicjowała działalność sekcji turystycznych w LZS i kołach ZMW, w 1959 reaktywowano w Bydgoszczy Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych, a w 1962 Radę Kultury Fizycznej i Turystyki. Działały także państwowe i spółdzielcze biura i przedsiębiorstwa turystyczne (Orbis, Brda, Turysta, Gromada itp.)[32]. W 1958 reaktywowano Międzynarodowe Spływy Kajakowe Brdą, a 1965 zapoczątkowano Międzynarodowe Zimowe Spływy na Brdzie[32].

W latach 60. XX w. rozpoczął się intensywny rozwój prywatnego budownictwa letniskowego w Bydgoszczy oraz w okolicach miasta na terenach położonych wzdłuż Brdy, jeziora Jezuickiego, Borówno, jezior rynny byszewskiej oraz Zalewu Koronowskiego[32]. W Janowie k. Bydgoszczy powstała stanica wodna i pole campingowe, a nad jeziorami strzeżone kąpieliska. W latach 1963–1981 w Bydgoszczy funkcjonował Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, od 1982 oddział Międzywojewódzki Centralnego Ośrodka Informacji Turystycznej obejmujący województwa: bydgoskie, pilskie, toruńskie i włocławskie, a od 1996 Regionalna Agencja Promocji Turystyki[32].

Od 1983 przy PTTK działała Regionalna Pracownia Krajoznawcza z biblioteką oraz Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego[32]. W 1991 założono Oddział Regionalny PTTK „Szlak Brdy”, który dzierżawił stanice wodne na szlakach kajakowych Brdy i Wdy w: Charzykowach, Janowie, Sokole-Kuźnicy, Swornegaciach, Gostycynie, Tleniu, Drzewiczu, wytyczał i administrował pieszymi i rowerowymi szlakami turystycznymi, których wytyczono od 1994 roku około 30 w okolicach Bydgoszczy. Niektórym z nich nadano za patronów osoby zasłużone dla miasta np. Leona Wyczółkowskiego, Tadeusza Janickiego, Stanisława Meysnera, Wojciecha Rzeźniackiego[32].

W 2006 powołano Bydgoską Lokalną Organizację Turystyczną (BYLOT) w ramach struktur Polskiej Organizacji Turystycznej. Od 2008 przejęła ona funkcję Miejskiego Centrum Informacji Turystycznej[32].

Przewodniki po mieście edytuj

 
Stary Tramwaj na ulicy Długiej – punkt informacji turystycznej

Pierwsze przewodniki turystyczne po Bydgoszczy wydano w okresie zaboru pruskiego w języku niemieckim w latach 1902–1914 (wersje online: 1902 1905 1909 1910 1914). Pierwszy polski przewodnik wydał Stanisław Łabędziński w 1920 roku (online), w 1926 Józef Żernicki (online) w 1929 – Konrad Oktawiusz Fiedler i Jerzy Mozolewski (online), w 1930 – Komisja Popierania Turystyki (online), a w 1938 – Wojciech Rzeźniacki[32]. Wydawano nadal przewodniki niemieckie (1928). W czasie okupacji wydano dwa przewodniki w latach 1940–1941 (1941). Po II wojnie światowej ukazało się kilkanaście publikacji mających charakter przewodników lub informatorów. Ich autorami byli m.in. Janusz Kołodziejczyk (online), Edward Szmańda, Janusz Umiński[32].

Instytucje związane z turystyką edytuj

W Bydgoszczy istnieje wiele instytucji związanych z turystyką. Do bardziej znanych należy miejski oddział PTTK „Szlak Brdy”, który oferuje usługi przewodnickie w jęz. polskim, niemieckim, angielskim i rosyjskim, organizuje spływy kajakowe Brdą i Wdą oraz imprezy turystyki pieszej i kolarskiej[34]. Placówką, w której można uzyskać informację o ofercie turystycznej miasta, muzeach, imprezach kulturalnych i sportowych oraz bazie hotelowej jest Bydgoskie Centrum Informacji mieszczące się przy ul. Batorego 2 (wejście od ul. Niedźwiedzia 2 – ulicy bocznej od Starego Rynku)[35]. Można tu także zakupić przewodniki, albumy, mapy, pocztówki, koszulki i inne pamiątki z Bydgoszczy oraz wypożyczyć rowery. W miejscu tym mieści się również Biuro Kongresów (Bydgoszcz Convention Bureau)[36], które posiada rekomendację Polskiej Organizacji Turystycznej. Funkcję punktu informacji turystycznej w sezonie letnim pełni również Stary Tramwaj ustawiony na ulicy Długiej, tzw. Bydgoski Wehikuł Czasu[37]. Obsłudze przewodnickiej turystów przyjeżdżających do Bydgoszczy, a także obsługi wycieczek szkolnych, grup zorganizowanych i gier miejskich służy Biuro Turystyki visite.pl (www)

Oznakowanie strefy turystycznej edytuj

 
Oznakowanie na Starym Mieście w Bydgoszczy

Strefa śródmiejska Bydgoszczy jako obszar penetracji turystycznej została oznakowana w specjalny sposób w porównaniu do pozostałych rejonów miasta. W skład oznakowania wchodzą m.in.[38]:

  • tablice informacyjne i rozprowadzające do obiektów i miejsc zabytkowych
  • tablice o patronach lub nazwach ulic, placów, obiektów
  • elementy małej architektury: pomniki i rzeźby, makiety nieistniejących obiektów np. zamku bydgoskiego, płaskorzeźba miasta lokacyjnego itp.
  • samoobsługowe urządzenia multimedialne – infomaty i infokioski, wyposażone w ekrany dotykowe służący do prezentacji informacji turystycznej, rozkładów jazdy komunikacji publicznej, bazy noclegowej itp.

Turystyka biznesowa edytuj

Bydgoszcz jako duży ośrodek gospodarczy jest miejscem organizacji różnorodnych spotkań, targów i szkoleń oraz turystyki biznesowej. Centrum Kongresowe Opery Nova położone w centrum miasta tuż przy Wyspie Młyńskiej umożliwia organizację spotkań dla 1500 osób. Od 2015 roku czynne jest Bydgoskie Centrum Targowo-Wystawiennicze[39] zlokalizowane przy Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku o przestani wystawienniczej 11 tys. m2 i konferencyjnej na 720 osób. Uzupełnieniem oferty organizacji spotkań są hale sportowo-widowiskowe (HSW Łuczniczka – 6 tys., Artego Arena – 1,5 tys. miejsc), sale widowiskowe Filharmonii Pomorskiej, Teatru Polskiego, Miejskiego Centrum Kultury, multipleksów, czy też hoteli oraz uczelni.

Międzynarodowe połączenia komunikacyjne zapewnia Port Lotniczy Bydgoszcz im. Ignacego Jana Paderewskiego, który dzięki współpracy z liniami Lufthansa, łączy region z największym niemieckim lotniskiem we Frankfurcie nad Menem.

W ramach Bydgoskiego Centrum Informacji funkcjonuje Biuro Kongresów i Konferencji (Bydgoszcz Convention Bureau), którego zadaniem jest wspieranie rozwoju turystyki biznesowej na szczeblu lokalnym i regionalnym[40].

Statystyki turystyki biznesowej edytuj

Według raportu Polskiej Organizacji Turystycznej, w roku 2015 odbyło się w Bydgoszczy 1061 wydarzeń o charakterze kongresów, konferencji, targów, spotkań korporacyjnych i motywacyjnych, co stanowiło około 3% rynku tego typu usług w kraju i 97% w województwie kujawsko-pomorskim[41]. Bydgoszcz stanowiła 7. pod względem popularności w kraju miejsce spotkań biznesowych (po Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Wrocławiu i Katowicach)[a]. W latach 2011–2015 popularność Bydgoszczy jako ośrodka turystyki biznesowej wzrosła dwukrotnie (w 2011 – 496 spotkań; 2% rynku krajowego; w 2014 – 1061)[42]. Do największych targów w Bydgoszczy i województwie kujawsko-pomorskim należą Wod-Kan, w których uczestniczy ok. 400 wystawców z całego świata oraz 10 tys. zwiedzających.

Turystyka sportowa edytuj

W Bydgoszczy rozgrywanych jest corocznie szereg imprez sportowych o krajowym i międzynarodowym zasięgu, w których uczestniczą tysiące zawodników i kibiców. Do ważniejszych należą m.in. Wielka Wioślarska o Puchar Brdy, Grand Prix Polski na żużlu (1998, 1999, 2001–2010), Mistrzostwa Świata Juniorów w Lekkoatletyce (2008, 2016), Młodzieżowe mistrzostwa Europy w lekkoatletyce (2003, 2017), Mistrzostwa Świata w Biegach Przełajowych (2010, 2013), Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet 2009, Mistrzostwa Europy w Koszykówce Mężczyzn 2009, Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet 2011, Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2014, Mistrzostwa Świata w Karate Shōtōkan (2007, 2016), Mistrzostwa Europy U-21 w Piłce Nożnej 2017.

Odbywają się także masowe imprezy sportowe: maratony, biegi uliczne, przełajowe, nordic walking, rajdy rowerowe, zawody pływackie itp.[43]. Imprezy te mają dogodną bazę w postaci największego parku w Polsce: LKPiW Myślęcinek, rozległych, otaczających miasto lasów, czy czystej rzeki w środku miasta, która umożliwia pływanie i sporty wodne.

Oferta turystyczna i krajoznawcza Bydgoszczy edytuj

Najważniejsze zabytki edytuj

 
Katedra (XV w.) oraz Biały Spichlerz (XVIII w.) od strony Brdy

Ważniejsze zabytki Bydgoszczy[44]:

 
Śluza Miejska
 
Budynek Dyrekcji Kolei Wschodniej
 
Hotel Pod Orłem (1896)
 
Kamienica pl. Wolności 1 (1898)

Atrakcje związane z wodą edytuj

Bydgoszcz to węzłowy punkt w polskiej sieci śródlądowych dróg wodnych, styk dróg międzynarodowych E40 i E70. Bydgoski Węzeł Wodny to najcenniejszy walor i symbol tożsamościowy (genius loci) miasta Bydgoszczy. W skład węzła na terenie Bydgoszczy wchodzą cieki wodne o łącznej długości nabrzeży ok. 100 km. Związane z tym atrakcje to m.in.[50]:



  • Wenecja Bydgoska – ciąg XIX-wiecznych kamienic sąsiadujących z nurtem Młynówki, które można podziwiać z Wyspy Młyńskiej, popularny plener dla malarzy w okresie międzywojennym i powojennym[52]
  • Wyspa Młyńska – centrum miejskiej rozrywki i kultury, a zarazem oaza zieleni, wyposażona w liczne bulwary, obiekty hydrotechniczne, amfiteatr, łąkę i plażę miejską oraz zabytki i muzea; obowiązkowe miejsce pobytu turystów podczas zwiedzania Bydgoszczy
  • Bulwary w Bydgoszczy – wyremontowany odcinek bulwarów nad Brdą na długości 4 km stanowi atrakcyjny ciąg spacerowy i rowerowy wyposażony w szereg elementów małej architektury, np. chodnikowe fontanny, rzeźby: Przechodzącego przez rzekę, Flisaka, Trzy Gracje, park polerów, mostki wiodące na Wyspę Młyńską, śluzę workową, przystań dla jachtów i wypożyczalnię sprzętu wodnego; odcinek bulwarów nad Brdą na wschód od Starego Miasta to tzw. „dzielnica wioślarzy”, gdzie rozmieszczone są zabytkowe (z okresu międzywojennego) i nowoczesne siedziby bydgoskich klubów sportów wodnych, oraz hale sportowe: Łuczniczka, Artego Arena i Torbyd, a rzeka tętni życiem trenujących wioślarzy i kajakarzy; istnieją również bulwary nad Kanałem Bydgoskim, a w fazie budowy – bulwar nad Wisłą; w latach 2019–2020 planowana jest przebudowa bulwarów nad Brdą na wschód od Starego Miasta na długości 3 km, a następnie budowa kolejnego odcinka bulwarów o długości ok. 3 km od mostu Pomorskiego do kartodromu.
Wyspa Młyńska i Wenecja Bydgoska
Nabrzeże Wyspy Młyńskiej
Łąka rekreacyjna
Plaża miejska


 
Zabytkowa śluza V „Czarna Droga” na Kanale Bydgoskim
 
Domy na wodzie w centrum miasta

Stare Miasto edytuj

Osobny artykuł: Stare Miasto w Bydgoszczy.
 
Płaskorzeźba bydgoskiego miasta lokacyjnego ustawiona przy spichrzach nad Brdą

Stare Miasto to najstarsza część Bydgoszczy, wywodząca się z XIV-wiecznego miasta lokacyjnego. Posiada ono średniowieczny układ urbanistyczny i położone jest w meandrach rzeki Brdy[56]. Znajdują się tu zachowane zabytki z okresu staropolskiego, relikty murów miejskich, liczne bulwary, nabrzeża, mosty i mostki, amfiteatry, pomniki, rzeźby i obiekty małej architektury, infrastruktura kulturalna i gastronomiczna. Częścią Starego Miasta jest Wyspa Młyńska z Wenecją Bydgoską. Najważniejsze ulice w obrębie miasta lokacyjnego to: ulica Długa, która niegdyś łączyła ze wschodu na zachód bramy Kujawską i Poznańską, ulica Mostowa łącząca Stary Rynek z mostem na Brdzie i dawną Bramą Gdańską oraz ulice: Grodzka, Podwale, Jezuicka, Jatki – odtworzona w 2014 roku i zadaszona. Stare Miasto w Bydgoszczy posiada także kilka historycznych placów miejskich. Najstarszym i największym jest Stary Rynek, którego geneza sięga lokacji miasta w 1346 roku. Podobną metrykę chronologiczną posiadają: Rybi Rynek – plac służący do handlu i rozładunku towarów spławianych Brdą, Zbożowy Rynek, Wełniany Rynek, a późniejszą: plac Teatralny, Nowy Rynek, plac Kościeleckich oraz plac Solny. Przy starych spichrzach znajduje się duża płaskorzeźba przedstawiająca trójwymiarowy plan miasta lokacyjnego Bydgoszczy z okresu XV–XVIII w., które składało się z trzech wysp: miejskiej, młyńskiej i zamkowej otoczonych ciekami i fosami, z zamkiem Kazimierza Wielkiego, murami obronnymi, ratuszem na rynku, 9 kościołami i kaplicami.

Obowiązkowe punkty zwiedzania Starego Miasta to: Stary Rynek z ratuszem, katedra, Wyspa Młyńska z Wenecją Bydgoską, ulica Długa, pomnik Kazimierza Wielkiego, most Staromiejski z Przechodzącym przez rzekę, stare i nowe spichrze nad Brdą, pałacyk Lloyda, Poczta Główna, hala targowa, kościół św. Andrzeja Boboli, Opera Nova[57]

Śródmieście edytuj

Osobny artykuł: Śródmieście (Bydgoszcz).
 
Pierzeja ulicy Cieszkowskiego

Śródmieście Bydgoszczy zostało niemal w całości zbudowane w latach 1850–1939. Było to tzw. Nowe Miasto, zbudowane z konieczności zapełnienia pustki między miastem lokacyjnym, a dworcem kolejowym. Ówczesne powiązania gospodarcze i społeczne z Berlinem zdecydowały, że stolica Cesarstwa Niemieckiego stała się dla Bydgoszczy wzorcem, punktem odniesienia. W owym czasie nazywano Bydgoszcz „Małym Berlinem”, z uwagi na podobieństwo urbanistyczne: stawiania na pierwszym planie terenów zielonych: parków, skwerów, ogrodów, architektury wkomponowanej w rzeki i kanały oraz autorstwo nowej zabudowy według projektów architektów berlińskich lub miejscowych, kształconych na berlińskich uczelniach. Największy wkład w zabudowę w okresie pruskim wnieśli m.in. architekci: Józef Święcicki, Fritz Weidner, Karl Bergner, Paul Böhm, Rudolf Kern, Erich Lindenburger, Carl Rose, Alfred Schleusener, Paul Sellner, Heinrich Seeling[58] oraz miejscy radcy budowlani: Heinrich Grüder (1871–1877), Wilhelm Lincke (1878–1886), Carl Meyer (1886–1912), Heinrich Metzger (1912–1920)[59], a w okresie międzywojennym m.in.: Jan Kossowski, Bogdan Raczkowski, Kazimierz Ulatowski i inni.

Najważniejsze ulice w obrębie Śródmieścia to: ulica Gdańska – główny trakt mieszczański, odpowiednik ulicy Piotrkowskiej w Łodzi, ulica Jagiellońska, Dworcowa, Cieszkowskiego (www), Mickiewicza. W Śródmieściu istnieje także kilka placów miejskich: plac Wolności, plac Piastowski, plac Zbawiciela, plac Weyssenhoffa i inne. Wschodnia część Śródmieścia została zbudowana na założeniach miasta-ogrodu, wobec czego willowa zabudowa umieszczona jest wśród parków i skwerów. W rejonie tym jest zlokalizowana dzielnica muzyczna.

Fasady budynków odzwierciedlają zmiany, które dokonały się w architekturze w okresie belle époque. Klasycystyczne, eklektyczne i neorenesansowe fasady starszych budynków, zmieniają się w neobarokowe, malownicze, secesyjne w przypadku budynków młodszych, stawianych na przełomie XIX/XX w. oraz w modernistyczne dla okresu międzywojennego[60]. Na terenie Śródmieścia znajduje się większość zabytkowych gmachów użyteczności publicznej: administracyjnych, oświatowych, kulturalnych, neogotyckie i neobarokowe kościoły oraz pierzeje wielkomiejskich kamienic.

Obowiązkowe punkty zwiedzania Śródmieścia to: początkowy odcinek ulicy Gdańskiej, kościół Klarysek, hotel „Pod Orłem”, plac Wolności z kościołem św. Piotra i Pawła, fontanna Potop, Ławeczka Mariana Rejewskiego, ulica Cieszkowskiego, aleja Mickiewicza, dzielnica muzyczna z Filharmonią Pomorską, Teatrem Polskim i posągiem Łuczniczki, Bydgoska Fontanna Multimedialna, Copernicanum, Bazylika św. Wincentego à Paulo, ulica Jagiellońska i Dworcowa[61]

Pomniki, rzeźby, mała architektura edytuj

 
Fontanna Potop
 
Bydgoska Fontanna Multimedialna, w tle Filharmonia Pomorska
 
Przechodzący przez rzekę

Ważniejsze pomniki, rzeźby i elementy małej architektury położone na terenie eksplorowanego turystycznie Starego Miasta i Śródmieścia[62]:

św. Jan Nepomucen (I poł. XVIII w.), najstarsza wolno stojąca rzeźba w Bydgoszczy
Fontanna Potop (1904, 2012)
Łuczniczka Nova


Bydgoszcz kulturalna edytuj

 
Fragment ekspozycji w Muzeum Wojsk Lądowych
 
Złota moneta wybita w mennicy bydgoskiej na ekspozycji w Europejskim Centrum Pieniądza na Wyspie Młyńskiej
 
Wystawa w Galerii Sztuki Nowoczesnej

Marką kulturalną Bydgoszczy jest muzyka. Najstarszy istniejący do dzisiaj chór założono w 1883 roku, średnią szkołę muzyczną w 1904, zawodową Miejską Orkiestrę Symfoniczną w 1936, Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w 1945, Filharmonię w 1953, Operę i Operetkę w 1956, a Akademię Muzyczną w 1974 roku[64].

Eventy w Bydgoszczy
Powitanie Lata na polanie Różopole w Myślęcinku (2012)
Pokazy wodne (2014)
Rekonstrukcja historyczna na grodzisku Wyszogród (2014)
Busking na ul. Mostowej (2008)


Zielona Bydgoszcz edytuj

 
Planty nad Kanałem Bydgoskim
 
Posąg Łuczniczki w parku Jana Kochanowskiego
 
Balaton

Bydgoszcz należy do miast o największej liczbie i powierzchni parków w Polsce. Ponadto zlokalizowana jest na ogromnej polanie (~ 150 km2), otoczonej pierścieniem lasów. Walory „zielonej Bydgoszczy” to m.in.[67]:

Park w Myślęcinku edytuj

 
Rajd rowerowy w Myślęcinku
 
Stefanowy Stok
 
Zaginiony Świat

Leśny Park Kultury i Wypoczynku to największa zielona atrakcja turystyczna Bydgoszczy chętnie odwiedzana przez mieszkańców i turystów (frekwencja w 2010 roku – 1,6 mln osób), położona zaledwie ok. 5 km od centrum miasta[72]. To największy w Polsce park miejski zajmujący 830 ha, który oferuje przede wszystkim atrakcje związane z rekreacją, sportem i przyrodą (www).

  • Atrakcje przyrodnicze:
    • Ogród Botaniczny LPKiW – drugi pod względem obszaru w Polsce (60 ha), położony w urozmaiconej topograficznie dolinie Strugi Myślęcińskiej; dysponuje m.in. ciągiem kaskadowych stawów, wzgórzami i dolinami, arboretum, ogrodem agrobotanicznym, alpinarium ze sztuczną rzeką i wodospadem
    • Ogród Zoologiczny – zajmuje 14 ha i oprócz fauny krajowej (133 gatunki) dysponuje zwierzętami ze wszystkich kontynentów (38 gatunków), a w akwarium i terrarium – rybami, płazami i gadami krajowymi i egzotycznymi
    • Góra Myślęcińska – punkt widokowy i najwyższy punkt topograficzny na terytorium Bydgoszczy (107 m n.p.m.)
    • Stawy parkowe – w Myślęcinku znajduje się kilkanaście stawów zasilanych przez spływające ze Zbocza Myślęcińskiego strugi wodne; największy staw o powierzchni 10 ha ma rozczłonkowaną formę i otoczony jest alejkami, pomostem; prowadzą przez niego mostki (w tym pontonowy)
    • Polana Różopole – trawiasta polana ze sceną; odbywają się coroczne imprezy masowe, pikniki, koncerty i festyny
    • Inne atrakcje przyrodnicze: uroczysko Zacisze ze źródełkiem (pomnikiem przyrody), dolinki Myślęcińskie porośnięte grądem ze ścieżkami spacerowymi, buczyna pomorska położona na skraju zasięgu przyrodniczego, kromlech urządzony na wzór kręgu kamiennego z Borów Tucholskich
  • Atrakcje sportowo-rekreacyjne:
    • Park Rozrywki – lunapark zlokalizowany w leśnej części parku
    • Zaginiony Świat – park (5 ha) prezentujący dzieje Ziemi, w którym umieszczono ścieżkę edukacyjną z 50 modelami dinozaurów i innych zwierząt oraz ekspozycję „Skarby Ziemi”
    • Makroświat – ogród z kilkunastoma modelami owadów w powiększeniu
    • Park linowy – położony w leśnej części parku w pobliżu lunaparku; dysponuje trasami: małą dla dzieci i dużą dla dorosłych (www)
    • Dom do góry nogami – położony przy lunaparku
    • Ośrodek Rekreacji Konnej – dysponuje hipodromem, stajniami z boksami dla 40 koni, powozownią oraz krytymi ujeżdżalniami; oferuję naukę jazdy konnej, przejażdżki bryczkami, kuligi, zawody w skokach przez przeszkody i w powożeniu zaprzęgami (www)
    • Kolejka Parkowa – jej trasa wiedzie przez najbardziej charakterystyczne miejsca; okrążenie parku trwa 35-45 min.
    • Wakepark – wyciąg wakeboardowy na stawie myślęcińskim, wyposażony w profesjonalne przeszkody
    • Pole golfowe – 9-dołkowe pole, położone na urozmaiconym topograficznie Zboczu Myślęcińsim, z którego rozpościera się panorama Bydgoszczy
    • Pole paintballowe – profesjonalna strefa do gry z drewnianymi i metalowymi elementami
    • Stefanowy Stok – stok narciarski im. Stefana Kulmatyckiego, zimą sztucznie naśnieżany, o długości 230 m i różnicy poziomów 42 m, dysponuje kilkoma trasami zjazdowymi, dwoma wyciągami orczykowymi, wypożyczalnią sprzętu oraz instruktorami
    • Miasteczko ruchu drogowego – służy do nauki zasad ruchu drogowego dla dzieci;
    • Urządzenia sportowe: ścianka wspinaczkowa, tor do ekstremalnej jazdy rowerem, place zabaw, wypożyczalnia rowerów i gokartów, boiska do piłki nożnej, siatkowej, koszykowej, korty tenisowe i inne
  • Obiekty gastronomiczno-użytkowe:
    • Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Ekologicznej – placówka edukacyjna, gdzie odbywają się konferencje, seminaria, szkolenia, wystawy, festyny, zielone szkoły (www)
    • Hotel Pałac, Karczma Kujawska i pawilony gastronomiczne – oferują miejsca noclegowe, gastronomię,
    • Rzeźby w drewnie – są eksponatami z przeprowadzanych corocznie w maju Ogólnopolskich Plenerów Rzeźbiarskich z udziałem uczniów szkół plastycznych


Atrakcje sakralne edytuj

 
Gotycki Obraz Matki Bożej Pięknej Miłości zwany Madonną Bydgoską, w ołtarzu głównym katedry bydgoskiej – wotum starosty bydgoskiego za zwycięską wojnę trzynastoletnią

Religijna spuścizna Bydgoszczy w przeważającej części dotyczy kościoła rzymskokatolickiego. Pewien wpływ na obraz religijny miasta miała również kolonizacja niemiecka w wieku XIX, która pozostawiła w spadku byłe świątynie ewangelicko-unijne.

Kościoły katolickie w Bydgoszczy wzniesione przed 1939 rokiem, wpisane do rejestru zabytków, kolejność wg dat budowy od 1466 do 1936 roku

Bydgoszcz nadwiślańska edytuj

Bydgoszcz na odcinku 16 km oparta jest o zakole dolnej Wisły. Nadwiślańską tożsamość tworzy włączone do terytorium Bydgoszczy w 1973 roku miasteczko Fordon. Dzięki rozbudowie od 1981 roku wielkiej dzielnicy mieszkaniowej Nowy Fordon, co piąty bydgoszczanin mieszka nad Wisłą. Główne walory miasta związane z „królową polskich rzek” to:

Bydgoszcz nadwiślańska
Panorama Fordonu od strony Wisły
Tor regatowy w Brdyujściu


Na lata 2019–2022 planowane jest kompleksowa rewitalizacja Starego Fordonu łącznie z budową bulwarów, przystani i strefy rekreacyjnej nad Wisłą, a w dalszej perspektywie szlaku pieszo-rowerowego łączącego Stary Fordon i grodzisko Wyszogród.

Turystyka wodna edytuj

 
Schemat dróg wodnych w okolicy Bydgoszczy

Bydgoszcz posiada korzystne warunki do uprawiania turystyki wodnej za sprawą spływów kajakowych na Brdzie oraz usytuowania miasta na styku śródlądowych dróg wodnych. Można stąd dotrzeć Wisłą do Gdańska, Warszawy lub Krakowa, a korzystając z drogi wodnej Wisła-Odra – do Szczecina, Wrocławia oraz do Europy Zachodniej. Ponadto można spływać kajakami lub żeglować jachtami lub barkami turystycznymi na szlakach: Wielkiej Pętli Wielkopolski, Pętli Toruńskiej, Pętli Kujawskiej, na Wiśle i Noteci.

W dzielnicy Opławiec znajduje się kemping PTTK Janowo (czynny od maja do września), gdzie można zakończyć spływ Brdą, wypożyczyć sprzęt wodny lub też wypoczywać (wczasy, obozy, kolonie) w domkach 3- lub 6-osobowych[73]. Ośrodek położony jest w zakolu Brdy i otoczony lasem, około 10 km od centrum Bydgoszczy[74]. Amatorzy jachtingu lub bargingu mogą korzystać z przystani wodnych z centrum miasta (przystań Bydgoszcz), w Brdyujściu lub na Kanale Bydgoskim (marina Gwiazda, uzupełnieniem jest nowoczesna przystań w Nakle).

Szlak kajakowy Brdy uznawany jest za jeden za najpiękniejszych w Polsce[75], gdyż wiedzie w większości przez leśne ostępy Borów Tucholskich, liczne jeziora i Zalew Koronowski, a woda w rzece zachwyca czystością. Nawet na odcinku miejskim w Bydgoszczy dobry stan czystości wody w Brdzie (II klasa) umożliwia kąpiel w rzece, a w wartko płynącej wodzie widoczna jest roślinność wodna i ichtiofauna.

Bydgoszcz widziana z góry edytuj

Z uwagi na rozczłonkowanie terytorium Bydgoszczy przez zbocza i załomy wzajemnie się przenikających dolin i pradolin, możliwa jest obserwacja miasta z góry z wielu naturalnych punktów widokowych. Do najpopularniejszych należą: Góra Myślęcińska, Góra Szybowników w Fordonie, skąd można podziwiać przełomową Dolinę Dolnej Wisły (w latach 1933–1963 istniała tu Fordońska Szkoła Szybowcowa), Zbocze Fordońskie oraz Zbocze Bydgoskie, którym prowadzi tzw. aleja Górska. Specjalnie zaaranżowanym punktem widokowym jest taras na szczycie wieży ciśnień. Jej wnętrze kryje ekspozycję Muzeum Wodociągów, natomiast galeria widokowa wyniesiona jest 38 m ponad poziom terenu, a uwzględniając deniwelację Zbocza Bydgoskiego – można z niej obserwować Stare Miasto i Śródmieście z wysokości 70 m. W latach 2018-2020 planowana jest rewitalizacja Młynów Rothera na Wyspie Młyńskiej, gdzie urządzony ma być kolejny taras widokowy.

Panorama Bydgoszczy z galerii widokowej na wieży ciśnień w 2018 roku. Z lewej Nordic Haven, w centrum Opera Nova, katedra, z prawej zalesione Zbocze Bydgoskie oddzielające Dolny Taras od Górnego.

Atrakcje dla dzieci edytuj

Atrakcje turystyczne dla dzieci[76]:

 
Ruchoma i mówiąca postać Pana Twardowskiego ukazująca się dwa razy dziennie na Starym Rynku

Miejsca pamięci edytuj

 
Brama do Nieba nad Doliną Śmierci

Lokalne kulinaria edytuj

Lokalne kulinaria[78]

  • Chleb żytni z ziemniakami – wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[79]
  • Szneka z glancem – nazwana gwarą bydgoską drożdżówka z kruszonką i lukrem, kształtem przypominająca muszlę ślimaka
  • Praliny i ciasta od Sowy
  • Lody bydgoskie – serwowane w Cafe Primo (ul. Gdańska 18)
  • Piwo bydgoskie – w Regionalnej Warzelni Piwa mieszczącej się w jednej z kamienic Wenecji Bydgoskiej (ul. Poznańska 8); oferowane są: Pils Wenecki, Koźlak Bydgoski, Kasztelan z Bydgoszczy i Pszeniczne Młyńskie

Transport turystyczny edytuj

Transport turystyczny w Bydgoszczy
Tramwaj Herbrand GE-58 – sezonowa linia turystyczna
Jelcz „ogórek” – sezonowa linia turystyczna
Statek wycieczkowy Ondyna XXI
Motorówki turystyczne na Brdzie w centrum miasta


Miejskie trasy turystyczne edytuj

  • Szlak Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O – wielokrotnie nagradzany szlak tematyczny, który łączy historię 15 miejsc związanych z przemysłem, rzemiosłem i hydrotechniką w Bydgoszczy; rokrocznie odbywa się TehoFest, czyli Święto Szlaku TeH2O (www)
  • Poznajemy Stare Miasto – szlak prowadzący przez ciekawe miejsca i zabytki w mieście lokacyjnym Bydgoszczy; prowadzi od Starego Rynku przez uliczki i bulwary nad Brdą, Wyspę Młyńską i Wenecję Bydgoską; czas na przejście 2 godz[87].
  • Dookoła Śródmieścia – trasa umożliwiająca zwiedzenie zespołu mieszczańskiej zabudowy Bydgoszczy z okresu 1850–1920, wraz z okazałymi budynkami municypalnymi, kościołami, willami, wielkomiejskimi kamienicami; fasady odzwierciedlają zmiany, które dokonały się w architekturze XIX/XX w.; szlak prowadzi traktami mieszczańskimi: Gdańską, Dworcową, Cieszkowskiego, Śniadeckich, przez place miejskie oraz osiedle-ogród Sielankę[88].
  • Szlak zabytków hydrotechniki – szlak wiodący wzdłuż Kanału Bydgoskiego, Brdy po Wisłę, który zawiera 24 miejsc i zabytków związanych z Bydgoskim Węzłem Wodnym: śluzy, jazy, kaskady, przystanie, mosty, wodowskazy, elektrownie wodne, muzea[53]
  • Ogrody i parki Bydgoszczy – szlak po bydgoskich parkach od Wzgórza Dąbrowskiego poprzez Wyspę Młyńską, parki Śródmieścia miasta-ogrodu i dzielnicę muzyczną po Myślęcinek; czas na przejście 3 godz.[89].
  • Przemysłowa historia Bydgoszczy – szlak uwzględniający postindustrialne dziedzictwo Bydgoszczy, m.in. zachowane lub zrewitalizowane budynki poprzemysłowe; prowadzi wzdłuż ul. Nakielskiej, Czartoryskiego, Św. Trójcy, Podwale, Jagiellońskiej, Gdańskiej[49].
  • Szlak 18. południka – trasa prowadząca wzdłuż 18. południka długości geograficznej wschodniej, który przecina centrum Bydgoszczy; w linii południka znajdują się m.in.: port lotniczy, Hotel Ratuszowy, Stary Rynek, Śródmieście Bydgoszczy, LKPiW „Myślęcinek”[90]
  • Trasy przyrodniczo-edukacyjne:
    • Pomniki przyrody centrum Bydgoszczy – ścieżka dydaktyczna prezentująca 18 wybranych pomników przyrody na trasie długości 3 km[91]
    • Przyrodnicza Ścieżka Dydaktyczna w parku nad Kanałem Bydgoskim – o długości 4 km z 20 stanowiskami i tablicami o tematyce przyrodniczej[92]
    • Zaginiony Świat – ścieżka z przystankami tematycznymi w parku myślęcińskim opisująca historię życia na Ziemi, wyposażona w 40 modeli dinozaurów i innych zwierząt oraz ich odgłosy, największy model sięga 27 m długości[93]
    • w Ogrodzie Botanicznym: ścieżka botaniczna dla niewidomych i niedowidzących
    • nad Wisłą: ścieżka ekologiczna Łoskoń – wzdłuż starorzecza Wisły na długości 1 km, wyposażona m.in. w wieżę obserwacyjną
    • Ścieżka Ekologiczna Czyżkówko – na terenie stawów infiltracyjnych Wodociągów Miejskich, położonych wśród lasu
    • Leśna ścieżka edukacyjna „Białe Błota” – wiedzie przez podbydgoski las na długości 5 km; obejmuje 13 przystanków[94]
    • Szlak im. Jeremiego Przybory – łączy Fordon z Leśnym Parkiem Kultury i Wypoczynku w Myślęcinku; prowadzi przez strefę krawędziową pradoliny Wisły, punkty widokowe (Górę Szybowników, Zamczysko i inne), Dolinę Śmierci i tzw. Bydgoską Golgotę[95]

Obiekty noclegowe edytuj

Osobny artykuł: Hotele w Bydgoszczy.
 
Pięciogwiazdkowy hotel Bohema

W Bydgoszczy znajduje się jeden hotel pięciogwiazdkowy (Bohema) oraz pięć czterogwiazdkowych: City, Holiday Inn, Pod Orłem, Słoneczny Młyn oraz Sepia. Oprócz nich znajduje się kilkadziesiąt obiektów niższej klasy, schronisko młodzieżowe, pole kempingowe, motele i kwatery prywatne. W 2016 roku udzielono 400 tys. noclegów, w tym 112 tys. turystom zagranicznym[9].

Zestawienie bazy hotelowej w Bydgoszczy i bliskiej okolicy[96] (dane dla roku 2016, bez domów studenckich i kempingowych, uwzględnione: Bydgoszcz, Białe Błota, Brzoza, Osielsko, Niwy, Tryszczyn):

Kategoria
hotelu
Liczba
obiektów
Liczba
pokoi
Liczba
miejsc
5 1 20 33
4 6 591 974
3 13 737 1258
2 15 419 795
ekonom. 25 319 651

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Według raportu Polskiej Organizacji Turystycznej „Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce 2016”, w 2015 roku w Bydgoszczy zorganizowano 588 kongresów i konferencji, 379 spotkań motywacyjnych, 50 korporacyjnych oraz 44 targów

Przypisy edytuj

  1. https://turystyka.wp.pl/najbardziej-niedoceniane-miasta-w-polsce-6108123347957377g/2 dostęp 24-05-2017
  2. http://media.wp.pl/kat,1022955,page,4,wid,11556761,wiadomosc.html dostęp 24-07-2018
  3. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 16–25 [dostęp 2015-09-18].
  4. Program opieki nad zabytkami Miasta Bydgoszczy na lata 2017–2020 przyjęty uchwałą nr XLIX/1028/17 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 27 września 2017 roku
  5. Program opieki nad zabytkami Miasta Bydgoszczy na lata 2013–2016.
  6. Zestawienia zabytków ruchomych, nid.pl [dostęp 2018-10-25].
  7. https://www.bydgoszcz.pl/fileadmin/multimedia/miasto/uchwala_parkkulturowy.pdf
  8. http://wyborcza.biz/finanse/1,108340,17329912,10_najpiekniejszych_polskich_miast_wedlug_Poland_Sotheby_apos_s.html?piano_t=1 dostęp 2015-04-13.
  9. a b c d e Badanie ruchu turystycznego. visitbydgoszcz.pl. [dostęp 2018-07-10]. (pol.).
  10. Badanie ruchu turystycznego Bydgoszcz 2012. Raport końcowy. Opracowanie autorskie pracowników Instytutu Gospodarki Turystycznej i Geografii Wyższej Szkoły Gospodarki na zlecenie Bydgoskiego Centrum Informacji. Bydgoszcz, grudzień 2012
  11. http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/rozdano-sybille-2011-2990.php dostęp 2015-04-13.
  12. http://www.polskapodajdalej.pl/index.php?title=&region=2&type=0&year=2012&catid=19&task=search&option=com_gk&lang=pl dostęp 2015-04-13.
  13. http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2013-kwiecien-czerwiec/Bydgoszcz___godny_polecenia_cel_podr__y.aspx dostęp 2015-04-13.
  14. http://pl.delfi.lt/aktualia/polska/7-nowych-cudow-polski-laureaci-i-nominowani.d?id=63107054 dostęp 2015-04-13.
  15. http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2014-listopad/Bydgoszcz_jako__Gmina_Przyjazna_Turystom_.aspx dostęp 2015-04-13.
  16. https://web.archive.org/web/20160309080057/http://enjoybydgoszcz.pl/bydgoszcz/informacje-z-bydgoszczy/item/10042-ranking-najpi%c4%99kniejszych-miast-bydgoszcz-w-czo%c5%82%c3%b3wce-i-wy%c5%bcej-ni%c5%bc-toru%c5%84 dostęp 2015-04-13.
  17. https://web.archive.org/web/20150423002705/http://www.erih.net/anchor-points/poland.html dostęp 2015-04-21.
  18. http://pl.tripadvisor.com/TravelersChoice-Destinations dostęp 2015-05-12.
  19. http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/1,35590,19215747,piec-najciekawszych-muzeow-polski-nr-1-z-bydgoszczy-zdjecia.html#BoxLokBydImg dostęp 2015-11-20.
  20. http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2016-kwiecien/Kolejny_sukces_bydgoskiego_przemys_owego_Szlaku_TeH2O.aspx#1 dostęp 2016-04-05.
  21. https://pl.tripadvisor.com/TravelersChoice-Destinations-cTop-g274723 dostęp 2017-04-25.
  22. http://www.bydgoszcz.pl/aktualnosci/tresc/muzeum-mydla-najlepszym-produktem-turystycznym-w/ dostęp 11-07-2018
  23. https://pl.tripadvisor.com/Tourism-g274823-Bydgoszcz_Kuyavia_Pomerania_Province_Central_Poland-Vacations.html dostęp 2017-04-25.
  24. https://www.gov.pl/web/rozwoj/bydgoszcz-na-10-miejscu-konkursu-european-best-destination-2020 dostęp 2020-07-29
  25. https://www.europeanbestdestinations.com/european-best-destinations-2020/ dostęp 2020-07-29
  26. http://www.radiopik.pl/2,63009,kujawsko-pomorskie-atrakcje-turystyczne-wsrod-na dostęp 24-11-2017
  27. https://web.archive.org/web/20171201033731/https://www.polska.travel/certyfikowane/produkty-certyfikowane-w-wojewodztwie-kujawsko-pomorskim/ dostęp 24-11-2017
  28. https://web.archive.org/web/20171201030953/https://pdf.polska.travel/najlepsze_produkty_turystyczne_pl/?_ga=2.186707745.862234486.1511531536-230111086.1511531536#p=4 dostęp 24-11-2017
  29. https://www.pot.gov.pl/nowosci/l/wiadomosci/wiadomosci-z-pot/certyfikaty-pot-dla-najlepszych-produkt%C3%B3w-turystycznych-rozdane dostęp 24-11-2017
  30. https://pl.tripadvisor.com/Attractions-g274823-Activities-Bydgoszcz_Kuyavia_Pomerania_Province_Central_Poland.html dostęp 11-07-2018
  31. według liczby opinii
  32. a b c d e f g h i j k l m n Turystyka. W: Encyklopedia Bydgoszczy t.1. Praca zbiorowa pod red. Prof. dr hab. Włodzimierza Jastrzębskiego. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 2011, s. 349-381. ISBN 978-83-926423-3-6. (pol.).
  33. Daria Bręczewska-Kulesza: Rozwój budownictwa hotelowego w Bydgoszczy w 2. połowie XIX i na początku XX wieku. [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Pracownia dokumentacji i popularyzacji zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2002. ISSN 1427-5465
  34. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/zwiedzanie-z-przewodnikiem/158-pttk dostęp 2-07-2018
  35. Bydgoskie Centrum Informacji. visitbydgoszcz.pl. [dostęp 2018-07-10]. (pol.).
  36. Biuro Kongresów. visitbydgoszcz.pl. [dostęp 2018-07-10]. (pol.).
  37. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/miejsca/100-informacja-turystyczna/534-stary-tramwaj dostęp 10-07-2018
  38. Grażyna Chyła-Konecka: Ogólna koncepcja Systemu Informacji Miejskiej dla miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2009 www
  39. http://www.bctw.pl/ dostęp 24-07-2018
  40. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/content/article/152 dostęp 2-06-2017
  41. Raport „Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce 2015” oprac. Przez Polską Organizację Turystyczną http://pdf.polska.travel/doc.php?lang=pl&doc=RAPORT-PRZEMYSL-SPOTKAN-I-WYDARZEN-W-POLSCE-2015
  42. https://www.wuj.pl/UserFiles/File/Prace%20Geograficzne%20134/04_Borodako.pdf dostęp 2-06-2017
  43. http://www.expressbydgoski.pl/bydgoszcz/a/marka-bydgoszczy-sa-maratony-masowe-biegi-uliczne-oraz-zawody-plywackie,10821088/ dostęp 10-02-2017
  44. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/co-zobaczyc/3555-zabytki-w-bydgoszczy dostęp 11-07-2018
  45. a b c d e Krystyna Parucka: Zabytki Bydgoszczy minikatalog. Bydgoszcz: Tiofen Krystyna Parucka, 2008. ISBN 978-83-927191-0-6. (pol.).
  46. Grochowski Robert. Mur obronny miasta Bydgoszczy – przyczynek archeologa [w:] Kronika Bydgoska XXIV (2002). Bydgoszcz 2003
  47. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/component/adsmanager/116-zabytki-hydrotechniki?Itemid=715 dostęp 11-07-2018
  48. Winter Piotr: Ulica Augusta Cieszkowskiego w Bydgoszczy. Zespół architektoniczny z przełomu XIX i XX wieku, Wojewódzki Ośrodek Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1996
  49. a b http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/trasy-zwiedzania/3066-trasa-industrialna dostęp 18-07-2018
  50. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/co-zrobic/3546-atrakcje-turystyczne-i-zabytki-nad-rzeka-w-bydgoszczy dostęp 11-07-2018
  51. Izabela i Tomasz Kaczyńscy: Toruń Bydgoszcz z cyklu Miasta dla ciekawych. Warszawa: Hachette Livre Polska Sp. z o.o., 2007. ISBN 83-7448-735-6. (pol.).
  52. Bydgoszcz w blasku symboli tom 2 z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa pod red. Jerzego Derendy. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 2008. ISBN 978-83-916178-7-8. (pol.).
  53. a b http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/trasy-zwiedzania/2439-szlak-zabytkow-hydrotechniki dostęp 18-07-2018
  54. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/dzieje-sie/cykliczne-wydarzenia/3057-mistrzostwa-swiata-w-przechodzeniu dostęp 24-07-2018
  55. http://przystanbydgoszcz.pl/rezerwacja/ondyna-xxi/ dostęp 26-07-2018
  56. Piękna stara Bydgoszcz tom 1 z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa pod red. Jerzego Derendy. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 2006. ISBN 978-83-916178-1-6. (pol.).
  57. Spacerownik bydgoski. Spacer nr 1 Bydgoskie Stare Miasto. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy 2008
  58. Jastrzębska-Puzowska, Iwona: Od miasteczka do metropolii. Rozwój architektoniczny i urbanistyczny Bydgoszczy w latach 1850–1920.
  59. Derkowska-Kostkowska Bogna: Miejscy radcy budowlani w Bydgoszczy w latach 1871–1912. [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu. zeszyt 12. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy 2007. ISSN 1427-5465.
  60. Bręczewska-Kulesza, Daria: Przegląd stylów występujących w bydgoskiej architekturze drugiej połowy XIX i początku XX stulecia.
  61. Spacerownik bydgoski. Spacer nr 2 Bydgoszcz Belle Epoque. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy 2008
  62. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/miejsca/87-rzezby-i-pomniki dostęp 11-07-2018
  63. Fontanny w mieście działają. Chociaż nie wszystkie. Jedna przegrała z hulajnogami. Będą nowe
  64. Muzyczna Bydgoszcz, Jerzy Derenda (red.), Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 2001, ISBN 83-903231-8-4, ISBN 83-87070-87-4, OCLC 749527867.
  65. http://www.teatrburatino.pl/ dostęp 27-07-2018
  66. http://nowascenawbydgoszczy.pl/ dostęp 27-07-2018
  67. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/miejsca/89-parki-i-pomniki-przyrody dostęp 13-07-2018
  68. https://prawomiejscowe.pl/UrzadMiastaBydgoszczy/document/439012/Uchwa%C5%82a-XLVIII_997_17 dostęp 19-07-2018
  69. Łachowski Jerzy, Tylżanowski Tadeusz, Beil Beata: Rezerwaty i pomniki przyrody województwa bydgoskiego. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Przyrodniczych, seria B, nr 13. Warszawa-Poznań 1972
  70. Program Ochrony Środowiska dla miasta Bydgoszczy na lata 2013–2016 z perspektywą do 2020 roku. Bydgoszcz, czerwiec 2012, str. 51
  71. http://www.pomorska.pl/turystyka/art/7002879,uroczysko-nad-fordonem,id,t.html dostęp 20-07-2018
  72. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/miejsca/106-myslecinek dostęp 13-07-2018
  73. http://naszlakubrdy.pl/ dostęp 28-07-2018
  74. https://obiekty.pttk.pl/start.php?co=obiekt&id=48 dostęp 28-07-2018
  75. http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/56,48722,23725555,15-najlepszych-splywow-kajakowych-w-polsce-wsrod-nich-brda.html dostęp 30-07-2018
  76. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/atrakcje-dla-dzieci/3573-atrakcje-turystyczne-dla-dzieci-w-bydgoszczy dostęp 11-07-2018
  77. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/miejsca/94-miejsca-pamieci dostęp 27-07-2018
  78. Bydgoskie specjały – Bydgoszcz – Turystyka, Oficjalny Serwis Turystyczny, visitbydgoszcz.pl [dostęp 2018-08-01] (pol.).
  79. https://www.gov.pl/rolnictwo/chleb-zytni-z-ziemniakami dostęp 18-07-2018
  80. http://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/index.php/pl/drogi-miejskie/infrastruktura-rowerowa/drogi-rowerowe dostęp 24-07-2018
  81. http://przystanbydgoszcz.pl/turystyka/ondyna-xxi/ dostęp 18-07-2018
  82. https://web.archive.org/web/20180801190216/http://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/index.php/pl/linie-turystyczne/1659-wakacyjna-linia-tramwajowa-nr-10 dostęp 18-07-2018
  83. https://web.archive.org/web/20171208054555/http://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/index.php/pl/linie-turystyczne/1730-autobusem-do-ostromecka dostęp 18-07-2018
  84. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/zaplanuj/jak-sie-przemieszczac/1225-wypozyczalnie-rowerow-w-bydgoszczy dostęp 18-07-2018
  85. http://przystanbydgoszcz.pl/turystyka/wypozyczalnia-sprzetu-wodnego/ dostęp 18-07-2018
  86. http://przystanbydgoszcz.pl/turystyka/przystan-jachtowa/ dostęp 18-07-2018
  87. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/trasy-zwiedzania/86-poznajemy-stare-miasto dostęp 18-07-2018
  88. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/trasy-zwiedzania/87-dookola-srodmiescia dostęp 18-07-2018
  89. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/trasy-zwiedzania/2419-trasa-zielona dostęp 18-07-2018
  90. http://www.visitbydgoszcz.pl/pl/odkryj/co-zrobic/30-18-poludnik dostęp 18-07-2018
  91. http://www.czystabydgoszcz.pl/gospodarka-komunalna/przyroda/edukacja-przyrodnicza/sciezka-dydaktyczna-pomniki-przyrody-centrum-bydgoszczy/ dostęp 19-07-2018
  92. http://www.czystabydgoszcz.pl/gospodarka-komunalna/przyroda/edukacja-przyrodnicza/przyrodnicza-sciezka-dydaktyczna-parku-nad-starym-kanalem-bydgoszczy/ dostęp 19-07-2018
  93. http://www.myslecinek.pl/content/zaginiony-swiat dostęp 19-07-2018
  94. https://szlakiprzygody.pl/sciezka-dydaktyczna-biale-blota/ dostęp 19-07-2018
  95. http://www.czystabydgoszcz.pl/gospodarka-komunalna/przyroda/edukacja-przyrodnicza/szlak-im-jeremiego-przybory/ dostęp 19-07-2018
  96. Zestawienie bazy noclegowej w Bydgoszczy. visitbydgoszcz.pl. [dostęp 2018-07-10]. (pol.).
Widok z mostu Staromiejskiego (2010 rok)

Linki zewnętrzne edytuj