Turzyca dzióbkowata

Turzyca dzióbkowata (Carex rostrata Stokes) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych. Występuje na półkuli północnej wkołobiegunowo w klimacie subpolarnym i umiarkowanym, w Europie, Azji i Ameryce Północnej[3]. W Polsce jest rozpowszechniony zarówno na niżu, jak i w górach[5].

Turzyca dzióbkowata
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca dzióbkowata

Nazwa systematyczna
Carex rostrata Stokes
W.Withering, Bot. Arr. Brit. Pl., ed. 2. 2: 1059 (1787), nom. cons.[3]
Synonimy
  • Carex ampullacea Gooden.
  • Trasus ampullaceus Gray[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Morfologia

edytuj
 
Kłos żeński
 
Fragment kłosa z owocami
Łodyga
Prosto wzniesiona, tępokanciasta, o wysokości (wraz z kwiatostanem) 30–80 cm. Jest gładka, a jedynie w obrębie kwiatostanu jest szorstka. Roślina wytwarza rozłogi.
Liście
Mają szerokość 3–5 mm, są sinozielone i rynienkowate. Podsadki kłosów są dłuższe od kwiatostanu i wyrastają z bardzo krótkiej pochwy.
Kwiaty
Zebrane w kłosy. Na jednej łodydze występują 2–3 kłosy męskie i 2–4 kłosy żeńskie. Kłosy męskie występują na szczycie łodygi. Są wzniesione, wąskowałeczkowate i mają brązowawy kolor. Kłosy żeńskie są krótkojajowate, grubsze od męskich, również wzniesione i mają żółtą barwę. Przysadki kwiatowe są podłużnie jajowate, czerwonobrunatne z zielonym nerwem, są zaostrzone i krótsze od pęcherzyków. Słupki z trzema znamionami.
Owoce
Pęcherzyki nagie, mają widoczne unerwienie i zakończone są krótkim dzióbkiem z dwoma rozchylonymi ząbkami (stąd pochodzi łacińska i polska nazwa gatunkowa). Są żółtozielone i poziomo odstające.

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, hemikryptofit, hydrofit. Kwitnie do maja do czerwca. Jest wiatropylna, nasiona rozsiewane są przez wiatr i wodę. Występuje na bagnach, w rowach, na brzegach wód, w szuwarach. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Magnocaricion i Ass. Caricetum rostratae[6]. Liczba chromosomów 2n= 78-82[7].

Zmienność

edytuj

Tworzy mieszańce z t. brzegową (Carex riparia), t. ciborowatą (Carex pseudocyperus), t. gładkodzióbkową (Carex rhynchophysa), t. nitkowatą (Carex lasiocarpa), t. pęcherzykowatą (Carex vesicaria)[7].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
  3. a b c Carex rostrata Stokes, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29].
  4. Carex rostrata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 137, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  7. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia

edytuj
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.