Tx26
Tx26 – oznaczenie serii parowozów wąskotorowych PKP, stosowane od 1961 roku dla tendrzaków o układzie osi D polskiego pochodzenia, konstrukcji z 1926 roku. Do serii tej zaliczone były dwa typy parowozów budowanych w Pierwszej Fabryce Lokomotyw SA w Chrzanowie.
 Tx26-423 (typ W1A) | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata budowy |
1926–1928 |
| Układ osi |
D (Dn2t, 0-4-0T) |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Parametry użytkowe | |
| Rozstaw szyn |
600 mm |
Opis oznaczenia edytuj
- T – tendrzak,
- x – cztery osie wiązane,
- 26 – dwie ostatnie cyfry roku zatwierdzenia dokumentacji[1].
Serią Tx26 oznaczono po 1961 roku ocalałe do tej pory egzemplarze parowozów dwóch typów:
Typ W1A (Pińczów) edytuj
W 1925 roku Zarząd Pińczowskich Kolei Dojazdowych zamówił w Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Chrzanowie (Fablok) dwa parowozy na tor szerokości 600 mm[4]. Ponieważ Fablok nie budował do tej pory lokomotyw wąskotorowych, opracował parowóz o oznaczeniu fabrycznym W1A na podstawie dokumentacji zakupionej w austriackiej fabryce StEG[5]. Lokomotywy o numerach fabrycznych 149 i 150 zostały wyprodukowane i dostarczone w grudniu 1926 roku. Były to pierwsze lokomotywy wąskotorowe zbudowane w Polsce[4]. Od zamawiającej kolei określano je jako typ „Pińczów”[6]. Kolej zamówiła dalsze cztery parowozy, zbudowane w 1927 (numery 175 i 176) i 1928 roku (numery 185 i 186)[4].
W 1930 roku pińczowska kolej została przejęta przez Polskie Koleje Państwowe, wchodząc w skład Jędrzejowskiej Kolei Wąskotorowej[4]. Lokomotywy otrzymały oznaczenia PKP serii D z numerami 1306-1309 i 1311-1312[2]. Podczas II wojny światowej zniszczono jeden parowóz. Po wojnie używano ich w dalszym ciągu na kolei jędrzejowskiej, a następnie innych kolejach. W 1947 roku zaliczono je do zbiorczej serii PKP Tx3, pod oznaczeniami Tx3-422 do 426[2]. Tx3-426 został skasowany w 1948 roku, a pozostałe przemianowano w 1961 roku na serię Tx26, według systemu oznaczania lokomotyw polskiego pochodzenia. Tx26-422 zachowano jako eksponat w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji, a Tx26-423 obecnie na Kolejce Parkowej Maltanka w Poznaniu[2]. Lokomotywy nr 424 i 425 złomowano w 1968 i 1973 roku[2].
Typ W2A edytuj
Pojedynczy parowóz typu W2A o numerze fabrycznym 179 powstał w 1928 roku w Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce (Fablok) w Chrzanowie, na zamówienie Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1927 roku, jako prototyp lokomotywy dla wojskowych kolei polowych[3]. Wyprodukowanie podwozia z silnikami i układem napędowym Fablok zlecił jednak Warszawskiej Spółce Akcyjnej Budowy Parowozów (WSABP), a kotła – zakładom Fitzner-Gamper-Zieleniewski w Sosnowcu[3]. Parowóz na tor szerokości 600 mm ostatecznie nie został przejęty przez wojsko, ale przez Polskie Koleje Państwowe[3].
Parowóz typu W2A otrzymał na PKP pierwotnie oznaczenie D3-1002 i służył początkowo na Kolei Sierpc – Lubicz, a od 1938 roku na innych kolejach[3]. Podczas II wojny światowej został przejęty przez koleje niemieckie. Po wojnie ponownie przejęty przez PKP, powrócił do eksploatacji na Kolei Ostrołęckiej[3]. W 1947 roku został zaliczony do zbiorczej serii Tx3, otrzymując oznaczenie Tx3-427[3]. W 1961 roku otrzymał ostateczne oznaczenie Tx26-427, mylnie zaliczony do serii Tx26 (mimo że z uwagi na rok zatwierdzenia dokumentacji powinien zostać oznaczony Tx28)[7]. Ze względu na niewielki zabierany zapas węgla i wody, pracował cały czas z pomocniczym tendrem[3]. W dalszym ciągu służył na Kolei Ostrołęckiej do jej zamknięcia w 1973 roku[7]. Został zachowany do celów muzealnych i w 1993 roku przekazano go do Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce, gdzie ostatecznie dokonano jego odbudowy do stanu eksponatu i ustawiono na pomniku[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Przepisy o znakowaniu taboru wąskotorowego nr WM-11
- ↑ a b c d e Pokropiński 2016 ↓, s. 20.
- ↑ a b c d e f g h i Pokropiński 2016 ↓, s. 27-28.
- ↑ a b c d Pokropiński 2016 ↓, s. 19.
- ↑ Pokropiński 2016 ↓, s. 16, 19.
- ↑ Pokropiński 2000 ↓, s. 42–45.
- ↑ a b Pokropiński 2000 ↓, s. 46–49.
Bibliografia edytuj
- Bogdan Pokropiński: Muzealne parowozy wąskotorowe w Polsce (dla toru szerokości 600 i 630 mm). Żnin: Muzeum Ziemi Pałuckiej, 2000. ISBN 83-910219-7-1.
- Bogdan Pokropiński: Parowozy wąskotorowe produkcji polskiej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2016. ISBN 978-83-206-1963-8.