Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich
Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich – pułk piechoty cesarskiej i królewskiej Armii.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1816 |
| Rozformowanie |
1895 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Korpus Strzelców Fennera |
| Kontynuacja |
1 Pułk Strzelców |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
Karl Schneider von Arno |
| Ostatni |
płk Hans von Urich |
| Działania zbrojne | |
| I wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Historia pułku edytuj
W 1813 roku został utworzony Korpus Strzelców Fennera (niem. Fenner-Jäger-Corps). Szefem korpusu był FML Franz Philipp Fenner von Fenneberg. Trzy lata później korpus został przekształcony w Tyrolski Pułk Strzelców Cesarza Franciszka (niem. Tiroler Jäger-Regiment Kaiser Franz)[1][2]. Sztab pułku mieścił się w Innsbrucku[1].
Istnienie specjalnej tyrolskiej formacji pieszej było wyrazem bardzo poważnych odrębności systemu obronnego tej części Monarchii habburskiej, co wynikało zarówno z geograficznej specyfiki tego obszaru, jak też z zasług Tyrolczyków względem dynastii. Do 1893 roku była to jedyna formacja, w której Tyrolczycy odbywali służbę wojskową. Ustalony w 1857 roku etat przewidywał 4358 żołnierzy na stopie pokojowej i 6966 po mobilizacji. Od 1866 roku pułk miał siedem batalionów; od 1880 roku – dziesięć[3].
W 1889 roku w skład pułku wchodził:
- sztab pułku w Innsbrucku,
- 1. Batalion w Innsbrucku,
- 2. Batalion w Pergine,
- 3. Batalion w Trydencie (niem. Trient),
- 4. Batalion w Riva,
- 5. Batalion w Bolzano (niem. Bozen),
- 6. Batalion w Bregencja (niem. Bregenz),
- 7. Batalion w Cavalese,
- 8. Batalion w Bressanone (niem. Brixen),
- 9. Batalion w Avtovac,
- 10. Batalion w Rovereto,
- Kadra Batalionu Zapasowego w Innsbrucku[4].
Bataliony 1., 5., 6. i 8. wchodziły w skład 15 Brygady Piechoty w Innsbrucku, a bataliony 2., 3., 4., 7. i 10. wchodziły w skład 16 Brygady Piechoty w Trydencie. Obie brygady należały do 8 Dywizji Piechoty. Natomiast 9. batalion był detaszowany na terytorium 15 Korpusu i podporządkowany komendantowi 3 Brygady Górskiej w Nevesinje należącej do 18 Dywizji Piechoty[5].
Zadziwiający ten rozrost pułku wynikał z wprowadzenia w Tyrolu i Vorarlbergu powszechnego obowiązku służby wojskowej, przy zachowaniu wszakże dawnego przywileju odbywania służby tylko w tyrolskim pułku strzelców cesarskich. Od początku lat 90. władze wojskowe przystąpiły do reorganizacji tej monstrualnej jednostki[3].
| Organizacja i podporządkowanie pułku w 1895[6] | Organizacja i podporządkowanie po reorganizacji przeprowadzonej 20 kwietnia 1895[7] | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Komenda pułku | Innsbruck | Komenda pułku | Innsbruck | 1 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich | |
| 1 Batalion | Bregencja | 15 Brygada Piechoty
w Innsbrucku |
1 Batalion | Bregencja | |
| 2 Batalion | Innsbruck | 2 Batalion | Innsbruck | ||
| 3 Batalion | 3 Batalion | ||||
| 4 Batalion | 4 Batalion | ||||
| Kadra Batalionu Zapasowego Nr 1 | Kadra Batalionu Zapasowego | ||||
| Zastępca komendanta pułku | Wiedeń | Komenda pułku | Wiedeń | 2 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich | |
| 5 Batalion | 49 Brygada Piechoty
w Wiedniu |
1 Batalion | |||
| 6 Batalion | 2 Batalion | ||||
| 7 Batalion | Bressanone | 15 Brygada Piechoty | 3 Batalion | Bressanone | |
| 8 Batalion | Wiedeń | 49 Brygada Piechoty | 4 Batalion | Wiedeń | |
| Kadra Batalionu Zapasowego Nr 2 | Bressanone | Kadra Batalionu Zapasowego | Bressanone | ||
| Zastępca komendanta pułku | Trydent | Komenda pułku | Trydent | 3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich | |
| 9 Batalion | Rovereto | 16 Brygada Piechoty
w Trydencie |
3 Batalion | Rovereto | |
| 10 Batalion | Riva | 2 Batalion | Riva | ||
| 11 Batalion | Trydent | 1 Batalion | Trydent | ||
| 12 Batalion | 4 Batalion | ||||
| Kadra Batalionu Zapasowego Nr 3 | Kadra Batalionu Zapasowego | ||||
| Zastępca komendanta pułku | Linz | Komenda pułku | Linz | 4 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich | |
| 13 Batalion | Hall | 5 Brygada Piechoty
w Linzu |
1 Batalion | Hall | |
| 14 Batalion | Linz | 2 Batalion | Linz | ||
| 15 Batalion | 3 Batalion | ||||
| 16 Batalion | 4 Batalion | ||||
| Kadra Batalionu Zapasowego Nr 4 | Hall | Kadra Batalionu Zapasowego | Hall | ||
Szefowie pułku edytuj
Szefami pułku byli kolejni cesarze austriaccy:
- Franciszek II (1816 – †2 III 1835),
- Ferdynand I (1835 – 1848),
- Franciszek Józef I (1848 – †21 XI 1916).
Funkcje drugiego szefa pułku wykonywali:
- FML Franz Philipp Fenner von Fenneberg (1816 †19 X 1824[8]),
- FML Philipp Pflüger von Lindenfels (1824 – †1837[9]),
- FML Franz Georg Dominik von Waldstätten (1837 – †24 XI 1843[10]),
- FZM Peter Martin Pirquet von Cesenatico (1843 – †21 XI 1861[11]),
- FML Johann von Castiglione (1861 – †7 XI 1871[12])[2].
Komendanci pułku edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Militär-Schematismus 1816 ↓, s. 330.
- ↑ a b Schematismus 1895 ↓, s. 529.
- ↑ a b Rydel 2001 ↓, s. 45.
- ↑ Schematismus 1890 ↓, s. 510.
- ↑ Schematismus 1890 ↓, s. 121, 123.
- ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 87, 111, 529.
- ↑ Schematismus 1896 ↓, s. 528, 530, 532, 534.
- ↑ Schmidt-Brentano 2006 ↓, s. 30.
- ↑ Schmidt-Brentano 2006 ↓, s. 76.
- ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 196.
- ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 139.
- ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 26.
- ↑ Schematismus 1896 ↓, s. 93, 133.
Bibliografia edytuj
- Militär-Schematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1816. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1895. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1895. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
- Johann C. Allmayer-Beck, Erich Lessing: Die K.u.k. Armee. 1848–1918. Verlag Bertelsmann, München 1974, ISBN 3-570-07287-8.
- Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
- Antonio Schmidt-Brentano: Kaiserliche und k.k. Generale (1618-1815). Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2006.
- Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.