Wikipedia

Uchaty Kamień

Uchaty Kamień (ukr. Вухатий Камінь, Wuchatyj Kamiń) – mało wybitny szczyt w paśmie Czarnohory zlokalizowany w rejonie wierchowińskim ukraińskiego obwodzu iwanofrankiwskiego, na terenie Karpackiego Parku Narodowego[1][2], znany z charakterystycznych ostańców.

Uchaty Kamień
Вухатий Камінь
Ilustracja
Uchaty Kamień (po prawej) i grzbiet schodzący ze Smotrca (od lewej)
Państwo

 Ukraina

Obwód

 iwanofrankiwski

Położenie

rejon wierchowiński, hromada Zełene

Pasmo

Czarnohora

Wysokość

1864 m n.p.m.

Wybitność

37 m

Położenie na mapie Czarnohory
Mapa konturowa Czarnohory, po prawej nieco na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Uchaty Kamień”
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa obwodu iwanofrankiwskiego, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Uchaty Kamień”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Uchaty Kamień”
Ziemia48°04′24″N 24°38′05″E/48,073333 24,634722
Multimedia w Wikimedia Commons

Geografia edytuj

Uchaty Kamień położony jest ok. 1,6 km na wschód od głównej grani Czarnohory, blisko południowo-wschodniego skraju pasma. Jest to wierzchołek o wysokości 1864 m n.p.m. stanowiący słabo wyodrębnione zakończenie grzbietu ciągnącego się od Smotrca (1898 m n.p.m.)[1][3][2] – jego wybitność określa się na zaledwie 37 m[4]. Oba szczyty i łączące je ramię ułożone są na kształt podkowy skierowanej łukiem ku grani głównej, z którą łączy się pomiędzy Dzembronią a Pop Iwanem (kota 1851 m n.p.m.). Po stronie północno-wschodniej, spomiędzy Uchatego Kamienia i Smotrca wypływa potok Munczel, dopływ Dzembroni, tworzący Wodospad Dzembroński[1][3][2][5].

Ze szczytu Uchatego Kamienia liczący ok. 1300 m grzbiet wspomnianej ostrogi opada ku bezimiennemu wierzchołkowi o wysokości 1596 m n.p.m. Na odcinku tym znajduje się kompleks wychodni piaskowca czarnohorskiego ukształtowanych przez erozję wietrzną[5].

Widok z Uchatego Kamienia obejmuje w pierwszej kolejności znaczną część okolicznych szczytów Czarnohory. Oprócz pobliskiego Smotrca są to Pop Iwan, Dzembronia, Hutyn Tomnatyk czy Menczuł. Na północnym zachodzie dostrzec można szczyty wschodnich Gorganów (Sywula, Ihrowiec, Doboszanka). Od północnego zachodu po północny wschód widoczne są szczyty Beskidów Pokuckich (Rotyło, Grahit, Gaboriańska, Biała Kobyła). Dalej dostrzec można północną część Połonin Hryniawskich ze Skupową i Rostickim. Na południowym wschodzie, ponad ramieniem Smotrca, można zauważyć Góry Rodniańskie (Ineul, Coasta Netedă, Puzdrelor), Góry Czywczyńskie (Hnitesa, Czywczyn) i pozostałe Karpaty Marmaroskie (Jupania, Toroiaga). Dalszą część panoramy tego ostatniego pasma (wraz z Górami Rachowskimi) dostrzec można ponad główną granią Czarnohory na prawo od Pop Iwana. Widać tam Mihailecul, Fărcaul, obie Neniski: Wielką i Małą czy Pop Iwana Marmaroskiego[4].

Skałki edytuj

Na szczycie Uchatego Kamienia, a także wzdłuż odchodzącego odeń grzbietu umiejscowionych jest 21 skałek, ostańców znanych jako „kościoły” (церкви, cerkwy). Części z nich przypisuje się cechy antropomorficzne lub zoomorficzne. Znane są pod nazwami Baba (Баба), Dziad (Дідо, Dido), Głowa (Голова, Hołowa), Żaba (Жаба) czy właśnie Uchaty Kamień[5][6].

Ekspedycja badawcza w 2007 roku stwierdziła występowanie na nich petroglifów i innych śladów historycznej ingerencji ludzi (rzeźbienie, wykuwanie otworów). Przyjmuje się, że skały były miejscem kultu. Jedna z teorii umiejscawia w okolicy Smotrca i Uchatego Kamienia jedną ze „świątyń słowiańskich” przytaczanych w X wieku w kronice Al-Masudiego[5][6].

Turystyka edytuj

  •   szlak okrężny ze wsi Dzembronia prowadzący przez Uchaty Kamień a dalej Smotrca i z powrotem do Dzembroni,
    •   pomiędzy Uchatym Kamieniem a Dzembronią odbija szlak wyprowadzający przez tzw. przełęcz nad Kwadratem na grań główną Czarnohory pomiędzy szczytami Pop Iwana i Dzembroni[1][2][7]

Nazwa edytuj

W dawnej literaturze polskiej wierzchołek nie był określany odrębną nazwą – „Przewodnik po Beskidach Wschodnich” Henryka Gąsiorowskiego z 1933 roku wskazywał, że jest to „północno-zachodni narożnik Smotrca”[8]. Szczyt nie był też notowany na mapach WIG, na których nie zamieszczono w jego miejscu nawet odrębnego punktu wysokości[9]. Współcześnie jednolicie szczyt ten określa się egzonimem „Uchaty Kamień”[7][10].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Wasyl Hutyriak (red.), Чорногора / Chornohora, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Kałusz: Steżky ta mapy, 2022, ISBN 978-617-7695-07-2 (ukr. • ang.).
  2. ↑ a b c d Uchaty Kamień (1864 m) [online], mapy.cz [dostęp 2023-03-08] (pol.).
  3. ↑ a b Mapa [online], OpenTopoMap [dostęp 2023-03-10] (ang. • niem.).
  4. ↑ a b Vuhatii Kamin [online], peakvisor.com [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-10] (ang.).
  5. ↑ a b c d Вухатий камінь [online], Pryrodno zapowidny fond Ukrajiny [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-01] (ukr. • ang.).
  6. ↑ a b Jurij Dyba, Агіографічне джерело повідомлення ал-Мас'уді про споруди, вшановувані у слов'ян [PDF], „Ukrajina: kulturna spadszczyna, nacionalna swidomist´, derżawnist´”, 20, Narodowa Akademia Nauk Ukrainy, 2011, s. 257–259, ISBN 978-966-02-5940-9 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-20] (ukr.).
  7. ↑ a b Czarnohora [online], Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-30] (pol.).
  8. ↑ Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, t. II: Pasmo Czarnohorskie, Lwów — Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, wkładka pomiędzy s. 96–97 (pol.).
  9. ↑ Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Żabie (pas 56, słup 39), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1933 (pol.).
  10. ↑ Czarnohora (Ukraina) – wyprawa trekkingowa – 18-22 sierpnia 2021 r. [online], Polskie Towarzystwo Tatrzańskie – Oddział w Bielsku-Białej, 23 sierpnia 2021 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-13] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uchaty_Kamień&oldid=69837953”