Ucieczka do Egiptu (obraz El Greca)
Ucieczka do Egiptu – obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1570[1] |
| Medium | |
| Wymiary |
15.9 × 21.6 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Jacques Lassaigne datuje obraz na lata 1561–1565, rok po przybyciu EL Greca do Wenecji. Hipoteza taka przesuwa przyjętą datę przybycia malarza do Wenecji o sześć lat wstecz a datę obrazu o 4–5 lat.[2]
Geneza Edytuj
Obraz podejmuje temat ucieczki Świętej Rodziny, będącej następstwem prześladowań Heroda. Epizod został opisany głównie w Ewangelii Mateusza:
Gdy oni odjechali oto anioł Pański ukazał się Józefowi we śnie i rzekł: „Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę i uchodź do Egiptu; pozostań tam, aż ci powiem; bo Herod będzie szukał Dziecięcia, aby je zgładzić”. On wstał, wziął w nocy Dziecię i Jego Matkę i udał się do Egiptu; tam pozostał aż do śmierci Heroda. Tak miało się spełnić słowo, które Pan powiedział przez Proroka: Z Egiptu wezwałem Syna mego. (Mt 2:13-15)
Opis obrazu Edytuj
Jest to jedno z pierwszych dzieł El Greca powstałych pod koniec pobytu malarza w Wenecji.
El Greco przedstawił Józefa ciągnącego za kantar osła, na którym siedzi Maria z małym Jezusem. Zwierzę musi przejść przez wąski most, ale stawia opór. Kompozycja obrazu zbudowana jest wokół ruchu napinającego się świętego i osła ciągnącego w drugą stronę. Falisty ruch spiralny rozpoczyna się od Józefa poprzez osła, a następnie Marię siedzącą frontalnie do drogi. Pomiędzy postaciami znajdują się dwa drzewa, które wraz z pofałdowanym krajobrazem uzupełniają ten ruch. Styl dzieła niewątpliwie nawiązuje do malarstwa Bassana i Tintoretta, paleta podobna jest do tej wykorzystanej w Chrystusie uzdrawiającego ślepca.
Postać świętego Józefa podobna jest do jednego z apostołów z Chrystusa uzdrawiającego ślepca tyle że jest odwrócona. Twarz Marii natomiast podobna jest twarzy Dziewicy z Tryptyku modeńskiego[3].
Proweniencja Edytuj
Na rewersie obrazu znajduje się monogram dGH zwieńczony koroną oraz liczba 933 pochodząca ze zbiorów Gaspar de Haro y Guzman, który był ambasadorem Hiszpanii w Rzymie, a następnie wicekrólem Neapolu w latach 1682–1687. Obraz występował tylko raz w inwentarzu jego kolekcji z Rzymu sporządzonym w latach 1682/1683. O obrazie nie wspominano więcej aż do 1904 roku, kiedy to został wystawiony na wystawie malarstwa perspektywicznego w Biblao. Właścicielem obrazu był Antonio Gorostiza. Pierwsza wzmianka na temat obrazu autorstwa malarza Dariusa Regoyosa, pojawiła się przy okazji opisu innego dzieła El Greca pt.Stygmatyzacja św. Franciszka z kolekcji Zuloaga.
Przypisy Edytuj
- ↑ Datowanie w Prado.
- ↑ Lassaigne 1973 ↓, s. 16.
- ↑ Huida a Egipto, La [El Greco] - Museo Nacional del Prado, www.museodelprado.es [dostęp 2017-11-20].
Bibliografia Edytuj
- José Gudiol: The complete painting of El Greco. New York: Greenwich House, 1983. ISBN 0-517-404990.
- Jacques Lassaigne: El Greco. London: Thames and Hudson, 1973. ISBN 0-500-20136-6.