Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu
Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu – szkolnictwo wyższe i instytucje naukowo-badawcze w Toruniu.
Tablica na budynku Sądu Okręgowego upamiętniająca 400-lecie założenia Gimnazjum Akademickiego | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Adres |
Nauka
edytujRys historyczny
edytujPierwszą uczelnią wyższą w Toruniu było Toruńskie Gimnazjum Akademickie, założone w 1568 roku przy ulicy Piekary. Było jedną z pierwszych uczelni wyższych w północnej Polsce. Gimnazjum Akademickie było prekursorem życia naukowego i kulturalnego (m.in. stworzyło pierwsze muzeum w 1594 roku) oraz promieniowało na cały region. Dzięki staraniom burmistrza Heinricha Strobanda uzyskało w 1594 roku dobre warunki pracy dydaktycznej i naukowej. Wśród jego profesorów w XVII i XVIII wieku znajdowali się zasłużeni badacze historii Polski i Prus, autorzy podręczników i rozpraw z różnych dziedzin wiedzy humanistycznej, współpracownicy czasopism naukowych[potrzebny przypis].
O powołanie uniwersytetu w nowoczesnej formie zabiegano od XIX wieku. W czasie rozbiorów rządy pruskie planowały stworzyć Uniwersytet Teologiczny, m.in. z prawem i ekonomią, do czego jednak nie doszło.
W okresie międzywojennym władze Torunia również zabiegały o stworzenie uniwersytetu. Wkrótce po przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego do odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 roku rozpoczął się nowy etap starań o uniwersytet. Jeszcze przed 1920 Naczelna Rada Ludowa rozważała projekt utworzenia na ziemiach polskich zaboru pruskiego uniwersytetu w Gdańsku lub w Toruniu. Jednak rozwój sytuacji politycznej oraz niepewna przyszłość Pomorza skłoniły Komisariat NRL do zaakceptowania w grudniu 1918 roku wcześniejszej uchwały Sejmu Dzielnicowego i powołaniu szkoły wyższej w Poznaniu.
W Toruniu w 1920 roku pierwsze deklaracje utworzenia uniwersytetu wysunęła w listopadzie Narodowa Partia Robotnicza, obierając za patrona uczelni Mikołaja Kopernika. W tym celu powołano m.in. Instytut Bałtycki (potem przeniesiony do wybudowanej Gdyni).
W tym okresie w Toruniu istniało także Konserwatorium Muzyczne przy Pomorskim Towarzystwie Muzycznym; status ten uzyskało w roku 1925. W 1939 roku wraz z wybuchem II wojny światowej Konserwatorium zostało zamknięte i już nigdy nie wznowiło działalności, po 1945 roku szkoły te były likwidowane, a w ich miejsce powoływano Akademie Muzyczne, w Toruniu jednak jej nie powołano[1].
W 1938 roku zapadła decyzja o powołaniu w Toruniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika jako filii Uniwersytetu Poznańskiego, z początkiem 1940 roku. Decyzję przerwała jednak II wojna światowa. Dopiero w 1947 roku, a więc 2 lata po utworzeniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Karol Górski ujawnił, iż przed wybuchem II wojny światowej uzyskano zgodę na otwarcie w Toruniu w 1940 roku zamiejscowego wydziału Uniwersytetu Poznańskiego, obejmującego katedry humanistyczne i geografię[potrzebny przypis].
Charakterystyka
edytujW Toruniu znajduje się Uniwersytet Mikołaja Kopernika, najstarsza uczelnia publiczna w północnej Polsce. Działalność naukowo-badawczą prowadzą liczne towarzystwa i stowarzyszenia naukowe oraz społeczno-kulturalne posiadające oddziały (w większości o charakterze regionalnym) w Toruniu. Największą w regionie i jedną z najstarszych w Polsce takich instytucji jest Toruńskie Towarzystwo Naukowe, założone w 1875 roku[potrzebny przypis].
Według danych z 31 grudnia 2013 roku na ogólną liczbę 1198 osób kształcących się w regionie, 763 pobierało naukę w Toruniu (na całym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika było to 881 osób, z czego 117 na Wydziałach Collegium Medicum w Bydgoszczy)[2].
Uczelnie
edytujUniwersytet
edytujNazwa | Rok założenia | Uwagi |
---|---|---|
Uniwersytet Mikołaja Kopernika | 1945 | największa uczelnia w województwie kujawsko-pomorskim. Posiada ona 16 wydziałów: 13 w Toruniu i 3 w Bydgoszczy jako Collegium Medicum. Uczelnie współpracuje również z Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku i Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Uniwersytet posiada Obserwatorium Astronomiczne w Piwnicach, gdzie znajduje się największy w Europie Środkowo-Wschodniej radioteleskop, oraz Stację Polarną na Spitsbergenie. Na UMK działa jedyne w Polsce Archiwum Emigracji – ośrodek archiwalno-naukowy gromadzący zbiory i badania dokumentacji związanej z emigracją polską po 1945. Uczelnia kieruje również Uniwersyteckim Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu[potrzebny przypis] |
Akademie
edytujNazwa | Rok założenia | Uwagi |
---|---|---|
Akademia Kultury Społecznej i Medialnej | 2001 | uczelnia niepubliczna należąca do Fundacji Lux Veritatis |
Akademia Jagiellońska (od 1 października 2022) | 2003 | uczelnia niepubliczna |
Inne
edytujNazwa | Rok założenia | Uwagi |
---|---|---|
Medyczno-Społeczne Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego | 1959 | publiczna, prowadzona przez Samorząd Województwa Kujawsko- Pomorskiego |
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej | 1993 | jurysdykcję kanoniczną nad Seminarium sprawuje biskup toruński |
Studium Muzyki Kościelnej Diecezji Toruńskiej | 1996 | niepubliczna szkoła muzyczna, prowadzona przez diecezję toruńską |
Uniwersytet Wyższej Szkoły Bankowej Merito w Toruniu | 1998 | największa biznesowa uczelnia niepubliczna w województwie kujawsko-pomorskim[potrzebny przypis] |
Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia im. gen. Józefa Bema | 2002 | jednostka szkolnictwa Wojska Polskiego |
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy – Wydział Techniczny i Wydział Pielęgniarstwa i Położnictwa | 2011 | uczelnia niepubliczna |
Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej – Wydział Zamiejscowy Toruń-Lubicz | uczelnia niepubliczna |
Uczelnie zlikwidowane
edytujNazwa | Uwagi |
---|---|
Gimnazjum Akademickie | szkoła półwyższa założona w 1568 roku |
Kolegium jezuitów | istniało w latach 1605-1773 |
Konserwatorium Muzyczne | istniało w latach 1921–1939 |
Studium Nauczycielskie | istniało w latach 1954–1972 |
Wyższa Szkoła Oficerska im. Józefa Bema | istniała w latach 1945-2002 |
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny | podczas posiedzenia 25 listopada 2011 roku Senat UWM postanowił zlikwidować swoje ośrodki zamiejscowe, czyli Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej UWM w Poznaniu i w Toruniu (gdzie odbywało się kształcenie na kierunku geodezja i kartografia) |
Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych | zlikwidowane w związku z reformą ustawy o szkolnictwie wyższym w 2015 roku |
Kolegium Pracowników Służb Społecznych | istniało w latach 2006 - 2015[potrzebny przypis] |
Niepubliczne Nauczycielskie Kolegium Językowe | kolegium pod patronatem Uniwersytetu Gdańskiego zapewniało możliwość uzyskania tytułu licencjata na kierunkach język angielski i język niemiecki |
Wyższa Szkoła Filologii Hebrajskiej | zlikwidowana w 2016 roku |
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. Księcia Kazimierza Kujawskiego w Inowrocławiu (dawniej Toruńska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości) | przeniesiona do Inowrocławia w 2016 roku |
Liczba studentów
edytujLiczba studentów na przestrzeni lat[potrzebny przypis]:
Jednostki naukowo-badawcze
edytujPlacówki Polskiej Akademii Nauk
edytujToruń to jedyne miasto w województwie będące siedzibą oddziałów instytutów Polskiej Akademii Nauk, są to:
Nazwa | Rok zał. |
Uwagi | Zdjęcie |
Pracownia Słownika Polszczyzny XVI w. Instytutu Badań Literackich | 1949 | Dotychczas ukazało się 36 tomów Słownika polszczyzny XVI wieku. Zespół toruński ma siedzibę przy ul. Piekary 8 | |
Zakład Astrofizyki Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika | 1956 | Zakład w Toruniu zajmuje się następującą tematyką: późne etapy ewolucji gwiazd, obiekty typu V838 Monocerotis, astrofizyka wysokich energii, badania promieniowania radiowego plazmy magnetosferycznej. Uczestniczy także w projektach międzynarodowych Southern African Large Telescope, Herschel Space Obserwatory oraz International Gamma Ray Laboratory | |
Zakład Geomorfologii i Hydrologii Niżu Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania | 1953[3] | Zakład powstał jako Pracownia Mapy Geomorfologicznej i Hydrograficznej. Głównymi profilami badań są: ewolucja systemów rzeczno-jeziornych, badania i monitoring współczesnych procesów geodynamicznych, wykorzystanie narzędzi GIS w geomorfologii, badania georadarowe, rozwój strefy brzegowej sztucznych zbiorników wodnych na terenie Polski, ewolucja obiektów torfowiskowych i jeziornych | |
Zakład Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich Instytutu Historii | 1953 | Badania koncentrują się z jednej strony na działalności edytorsko-warsztatowej, z drugiej na prowadzeniu studiów o charakterze monograficznym, opartych na nowych kwerendach źródłowych |
Placówki podległe ministerstwom
edytujOprócz instytutów PAN w mieście swoją siedzibę mają liczne instytucje badawczo-rozwojowe podlegające odpowiednim ministerstwom, są to:
- Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników – Ministerstwo Gospodarki[potrzebny przypis]
- Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Sterowania Napędów w Toruniu – Ministerstwo Gospodarki[potrzebny przypis]
- Centralne Laboratorium Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi[potrzebny przypis]
- Instytut Ochrony Roślin. Terenowa Stacja Doświadczalna[4] – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi[potrzebny przypis]
- Regionalna Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna[5] – Ministerstwo Środowiska[potrzebny przypis]
- Narodowy Instytut Dziedzictwa – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[potrzebny przypis]
Przypisy
edytuj- ↑ Zespół Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego w Toruniu. icimss.edu.pl. [dostęp 2024-02-24].
- ↑ Doktoranci w województwie kujawsko-pomorskim 2013 r.. bydgoszcz.stat.gov.pl, 2014-11-28. [dostęp 2024-02-23].
- ↑ Zakład Zasobów Środowiska i Geozagrożeń. [dostęp 2024-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-15)].
- ↑ TSD w Toruniu. [dostęp 2024-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-10)].
- ↑ Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Regionalna Stacja Hydrologiczno - Meteorologiczna. misterwhat.pl. [dostęp 2024-02-24].