Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu

Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu – szkolnictwo wyższe i instytucje naukowo-badawcze w Toruniu.

Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu
Ilustracja
Tablica na budynku Sądu Okręgowego upamiętniająca 400-lecie założenia Gimnazjum Akademickiego
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Adres

Toruń

tzw. Ekonomia Gimnazjum Akademickiego (obecnie siedziba Sądu Okręgowego: wydziały cywilne)
Uniwersytet Mikołaja Kopernika – największa i najlepsza uczelnia publiczna w północnej Polsce
Uniwersytet Wyższej Szkoły Bankowej Merito w Toruniu – największa biznesowa uczelnia prywatna w województwie kujawsko-pomorskim

Rys historyczny

edytuj

Pierwszą uczelnią wyższą w Toruniu było Toruńskie Gimnazjum Akademickie, założone w 1568 roku przy ulicy Piekary. Było jedną z pierwszych uczelni wyższych w północnej Polsce. Gimnazjum Akademickie było prekursorem życia naukowego i kulturalnego (m.in. stworzyło pierwsze muzeum w 1594 roku) oraz promieniowało na cały region. Dzięki staraniom burmistrza Heinricha Strobanda uzyskało w 1594 roku dobre warunki pracy dydaktycznej i naukowej. Wśród jego profesorów w XVII i XVIII wieku znajdowali się zasłużeni badacze historii Polski i Prus, autorzy podręczników i rozpraw z różnych dziedzin wiedzy humanistycznej, współpracownicy czasopism naukowych[potrzebny przypis].

O powołanie uniwersytetu w nowoczesnej formie zabiegano od XIX wieku. W czasie rozbiorów rządy pruskie planowały stworzyć Uniwersytet Teologiczny, m.in. z prawem i ekonomią, do czego jednak nie doszło.

W okresie międzywojennym władze Torunia również zabiegały o stworzenie uniwersytetu. Wkrótce po przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego do odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 roku rozpoczął się nowy etap starań o uniwersytet. Jeszcze przed 1920 Naczelna Rada Ludowa rozważała projekt utworzenia na ziemiach polskich zaboru pruskiego uniwersytetu w Gdańsku lub w Toruniu. Jednak rozwój sytuacji politycznej oraz niepewna przyszłość Pomorza skłoniły Komisariat NRL do zaakceptowania w grudniu 1918 roku wcześniejszej uchwały Sejmu Dzielnicowego i powołaniu szkoły wyższej w Poznaniu.

W Toruniu w 1920 roku pierwsze deklaracje utworzenia uniwersytetu wysunęła w listopadzie Narodowa Partia Robotnicza, obierając za patrona uczelni Mikołaja Kopernika. W tym celu powołano m.in. Instytut Bałtycki (potem przeniesiony do wybudowanej Gdyni).

W tym okresie w Toruniu istniało także Konserwatorium Muzyczne przy Pomorskim Towarzystwie Muzycznym; status ten uzyskało w roku 1925. W 1939 roku wraz z wybuchem II wojny światowej Konserwatorium zostało zamknięte i już nigdy nie wznowiło działalności, po 1945 roku szkoły te były likwidowane, a w ich miejsce powoływano Akademie Muzyczne, w Toruniu jednak jej nie powołano[1].

W 1938 roku zapadła decyzja o powołaniu w Toruniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika jako filii Uniwersytetu Poznańskiego, z początkiem 1940 roku. Decyzję przerwała jednak II wojna światowa. Dopiero w 1947 roku, a więc 2 lata po utworzeniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Karol Górski ujawnił, iż przed wybuchem II wojny światowej uzyskano zgodę na otwarcie w Toruniu w 1940 roku zamiejscowego wydziału Uniwersytetu Poznańskiego, obejmującego katedry humanistyczne i geografię[potrzebny przypis].

Charakterystyka

edytuj

W Toruniu znajduje się Uniwersytet Mikołaja Kopernika, najstarsza uczelnia publiczna w północnej Polsce. Działalność naukowo-badawczą prowadzą liczne towarzystwa i stowarzyszenia naukowe oraz społeczno-kulturalne posiadające oddziały (w większości o charakterze regionalnym) w Toruniu. Największą w regionie i jedną z najstarszych w Polsce takich instytucji jest Toruńskie Towarzystwo Naukowe, założone w 1875 roku[potrzebny przypis].

Według danych z 31 grudnia 2013 roku na ogólną liczbę 1198 osób kształcących się w regionie, 763 pobierało naukę w Toruniu (na całym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika było to 881 osób, z czego 117 na Wydziałach Collegium Medicum w Bydgoszczy)[2].

Uczelnie

edytuj

Uniwersytet

edytuj
Nazwa Rok założenia Uwagi
Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1945 największa uczelnia w województwie kujawsko-pomorskim. Posiada ona 16 wydziałów: 13 w Toruniu i 3 w Bydgoszczy jako Collegium Medicum. Uczelnie współpracuje również z Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku i Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Uniwersytet posiada Obserwatorium Astronomiczne w Piwnicach, gdzie znajduje się największy w Europie Środkowo-Wschodniej radioteleskop, oraz Stację Polarną na Spitsbergenie. Na UMK działa jedyne w Polsce Archiwum Emigracji – ośrodek archiwalno-naukowy gromadzący zbiory i badania dokumentacji związanej z emigracją polską po 1945. Uczelnia kieruje również Uniwersyteckim Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu[potrzebny przypis]

Akademie

edytuj
Nazwa Rok założenia Uwagi
Akademia Kultury Społecznej i Medialnej 2001 uczelnia niepubliczna należąca do Fundacji Lux Veritatis
Akademia Jagiellońska (od 1 października 2022) 2003 uczelnia niepubliczna
Nazwa Rok założenia Uwagi
Medyczno-Społeczne Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego 1959 publiczna, prowadzona przez Samorząd Województwa Kujawsko- Pomorskiego
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej 1993 jurysdykcję kanoniczną nad Seminarium sprawuje biskup toruński
Studium Muzyki Kościelnej Diecezji Toruńskiej 1996 niepubliczna szkoła muzyczna, prowadzona przez diecezję toruńską
Uniwersytet Wyższej Szkoły Bankowej Merito w Toruniu 1998 największa biznesowa uczelnia niepubliczna w województwie kujawsko-pomorskim[potrzebny przypis]
Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia im. gen. Józefa Bema 2002 jednostka szkolnictwa Wojska Polskiego
Wyższa Szkoła Gospodarki w BydgoszczyWydział Techniczny i Wydział Pielęgniarstwa i Położnictwa 2011 uczelnia niepubliczna
Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej – Wydział Zamiejscowy Toruń-Lubicz uczelnia niepubliczna

Uczelnie zlikwidowane

edytuj
Nazwa Uwagi
Gimnazjum Akademickie szkoła półwyższa założona w 1568 roku
Kolegium jezuitów istniało w latach 1605-1773
Konserwatorium Muzyczne istniało w latach 1921–1939
Studium Nauczycielskie istniało w latach 1954–1972
Wyższa Szkoła Oficerska im. Józefa Bema istniała w latach 1945-2002
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny podczas posiedzenia 25 listopada 2011 roku Senat UWM postanowił zlikwidować swoje ośrodki zamiejscowe, czyli Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej UWM w Poznaniu i w Toruniu (gdzie odbywało się kształcenie na kierunku geodezja i kartografia)
Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych zlikwidowane w związku z reformą ustawy o szkolnictwie wyższym w 2015 roku
Kolegium Pracowników Służb Społecznych istniało w latach 2006 - 2015[potrzebny przypis]
Niepubliczne Nauczycielskie Kolegium Językowe kolegium pod patronatem Uniwersytetu Gdańskiego zapewniało możliwość uzyskania tytułu licencjata na kierunkach język angielski i język niemiecki
Wyższa Szkoła Filologii Hebrajskiej zlikwidowana w 2016 roku
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. Księcia Kazimierza Kujawskiego w Inowrocławiu (dawniej Toruńska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości) przeniesiona do Inowrocławia w 2016 roku

Liczba studentów

edytuj

Liczba studentów na przestrzeni lat[potrzebny przypis]:


W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji

Jednostki naukowo-badawcze

edytuj

Toruń to jedyne miasto w województwie będące siedzibą oddziałów instytutów Polskiej Akademii Nauk, są to:

Nazwa Rok
zał.
Uwagi Zdjęcie
Pracownia Słownika Polszczyzny XVI w. Instytutu Badań Literackich 1949 Dotychczas ukazało się 36 tomów Słownika polszczyzny XVI wieku. Zespół toruński ma siedzibę przy ul. Piekary 8
 
Zakład Astrofizyki Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika 1956 Zakład w Toruniu zajmuje się następującą tematyką: późne etapy ewolucji gwiazd, obiekty typu V838 Monocerotis, astrofizyka wysokich energii, badania promieniowania radiowego plazmy magnetosferycznej. Uczestniczy także w projektach międzynarodowych Southern African Large Telescope, Herschel Space Obserwatory oraz International Gamma Ray Laboratory
 
Zakład Geomorfologii i Hydrologii Niżu Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania 1953[3] Zakład powstał jako Pracownia Mapy Geomorfologicznej i Hydrograficznej. Głównymi profilami badań są: ewolucja systemów rzeczno-jeziornych, badania i monitoring współczesnych procesów geodynamicznych, wykorzystanie narzędzi GIS w geomorfologii, badania georadarowe, rozwój strefy brzegowej sztucznych zbiorników wodnych na terenie Polski, ewolucja obiektów torfowiskowych i jeziornych
 
Zakład Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich Instytutu Historii 1953 Badania koncentrują się z jednej strony na działalności edytorsko-warsztatowej, z drugiej na prowadzeniu studiów o charakterze monograficznym, opartych na nowych kwerendach źródłowych
 

Placówki podległe ministerstwom

edytuj
 
Centralne Laboratorium GIORiN

Oprócz instytutów PAN w mieście swoją siedzibę mają liczne instytucje badawczo-rozwojowe podlegające odpowiednim ministerstwom, są to:

Przypisy

edytuj
  1. Zespół Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego w Toruniu. icimss.edu.pl. [dostęp 2024-02-24].
  2. Doktoranci w województwie kujawsko-pomorskim 2013 r.. bydgoszcz.stat.gov.pl, 2014-11-28. [dostęp 2024-02-23].
  3. Zakład Zasobów Środowiska i Geozagrożeń. [dostęp 2024-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-15)].
  4. TSD w Toruniu. [dostęp 2024-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-10)].
  5. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Regionalna Stacja Hydrologiczno - Meteorologiczna. misterwhat.pl. [dostęp 2024-02-24].