Ulica Świdnicka we Wrocławiu

ulica we Wrocławiu

Ulica Świdnicka (niem. Schweidnitzer Straße) – jedna z głównych ulic Wrocławia, wybiegająca z południowo-wschodniego naroża Rynku w kierunku południowym.

ulica Świdnicka
Stare Miasto, Przedmieście Świdnickie
Ilustracja
Widok na ul. Świdnicką z pl. Kościuszki
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

1050 m

Przebieg
0 m Rynek
0 m ul. Oławska
85 m ul. Ofiar Oświęcimskich
210 m ul. Kazimierza Wielkiego
290 m ul. Franciszkańska
310 m ul. Mennicza
380 m ul. Heleny Modrzejewskiej
390 m pl. Teatralny
490 m ul. Bożego Ciała
światła 580 m Podwale
730 m pl. Tadeusza Kościuszki
światła 910 m ul. Piłsudskiego
1050 m ul. Bogusławskiego
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Świdnicka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Świdnicka”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Świdnicka”
51°06′16,37″N 17°01′51,13″E/51,104546 17,030869
Widok od ulicy Kazimierza Wielkiego na północ
Dom towarowy Solpol I, zburzony w 2022
Hotel Monopol nocą
Miejsce po Zewnętrznej Bramie Świdnickiej w widoku ze skrzyżowania z Podwalem
To samo miejsce w końcu XIX w.
Opera Wrocławska
Ulica kończy się przy wiadukcie kolejowym (foto. z 1983)
Krasnale Syzyfki na ulicy Świdnickiej

Historia ulicy

edytuj

Powstała w czasie średniowiecznej lokacji miasta ulica wchodzi w skład ortogonalnej siatki ulic Starego Miasta. Już w 1303 wzmiankowana jako platea swidnicensis, a w 1345 jako swidnische gassin, następnie znana była jako Schweidnitzer Gasse, później (od ok. 1840) Schweidnitzer Straße, jako że prowadziła w kierunku Świdnicy. Przed II wojną światową uchodziła za najbardziej elegancką ulicę miasta i w skrócie zwana była Schwo. Po wojnie przetłumaczono jej nazwę na Świdnicką, a południową część nazwano imieniem Aleksandra Fredry; wkrótce potem całość ulicy otrzymała nazwę Stalingradzkiej, a w 1957 powróciła do miana Świdnickiej.[potrzebny przypis]

Ulica ma mieszany charakter wielkomiejski, kulturalno-handlowy, przy czym dwa duże kościoły poklasztorne w kontekście są unikatowe. Północna część ulicy, od Rynku do placu Teatralnego została w latach 19972004 zamieniona w strefę pieszą. W latach 70. XX wieku przedzielono ulicę trasą tranzytową, łącząc jednak obie jej części przejściem podziemnym, ze względu na mało ergonomicznie dobrane wymiary stopni zwane schodami dziwnych kroków. Stanowiło ono miejsce wystąpień politycznych Pomarańczowej Alternatywy, co upamiętnia dziś pomnik krasnala po jego północnej stronie. W przejściu mieścił się bar "Kąsek"[1]. W 2018 oddano do użytku zwężone przejście, przy którym mieściło się Centrum Innowacji, a później Przejście Dialogu[2].

Przebieg ulicy i znaczniejsze obiekty

edytuj

Ulica Świdnicka ma łączną długość ok. 1050 m.[3] Pod względem historycznym oraz przestrzennym można ulicę podzielić na trzy odcinki:

Odcinek północny

edytuj

Najstarszy odcinek północny prowadzi z Rynku do dawnej miejskiej fosy wewnętrznej i Wewnętrznej Bramy Świdnickiej (okolice obecnego przejścia podziemnego pod ul. Kazimierza Wielkiego). Odcinek ten został znacznie poszerzony po II wojnie światowej, gdy nową zabudowę strony wschodniej odsunięto o około 20 m. Od 1997 jest to strefa piesza.

  • Zabudowa zachodniej strony ulicy:
    • dom towarowy Paul Schottländer przy skrzyżowaniu z ul. Ofiar Oświęcimskich (nr 5, obecnie H&M), historyzujący z 1897, arch. Karl Grosser
    • dawny dom handlowy rzemiosła artystycznego Wilhelm Knittel na północno-zachodnim narożniku skrzyżowania z ul. Kazimierza Wielkiego (ul. Świdnicka 8), modernistyczny z 1929, arch. Max Strassburg. Do końca XIX wieku znajdowały się w tym miejscu stajnie miejskie, wzmiankowane w 1346
    • dalej na południe znajdował się podobny stylistycznie dom handlowy Bielschowski z 1930 projektu Hermanna Wahlicha, rozebrany w czasie budowy Trasy W-Z
  • Po wschodniej stronie znajdował się m.in. pałac rodziny Kornów. Obecnie całą wschodnią stronę zajmuje budynek mieszkaniowy projektu arch. W. Czerechowskiego, Anny i Jerzego Tarnawskich, Ryszarda Natusiewicza i Ryszarda Jędraka ze spadzistym dachem i wydatnymi szczytami.

Odcinek środkowy

edytuj

Środkowy odcinek prowadzi od dawnej Wewnętrznej Bramy Świdnickiej do Zewnętrznej Bramy Świdnickiej i Fosy Miejskiej, na obszarze włączonym do miasta zapewne w 1261. W 2004 rozszerzono strefę pieszą na znaczną część tego odcinka. Na południe od placu Teatralnego ulica jest przejezdna dla samochodów, w jezdni znajduje się ponadto dwutorowe torowisko tramwajowe.

Południowy odcinek i plac Tadeusza Kościuszki

edytuj

Zewnętrzny odcinek od Fosy i skrzyżowania z Podwalem do estakady kolejowej początkowo zwany był Nową Ulicą Świdnicką (Neue Schweidnitzer Straße), a po wojnie krótko nosił imię Aleksandra Fredry. Odcinek ten powstał na początku XIX wieku, po zburzeniu fortyfikacji. Na skrzyżowaniu z ul. Marszałka J. Piłsudskiego znajduje się jedyne większe załamanie kierunku ulicy.

Dominującą formą przestrzenną południowego odcinka ul. Świdnickiej jest plac Tadeusza Kościuszki (niegdyś Tauentzienplatz), wytyczony po wyburzeniu fortyfikacji (po 1807), kwadratowy o boku 150 m, z czterema ulicami wybiegającymi pośrodku pierzei, oparty na wzorcach francuskiego klasycyzmu. Na tym placu Świdnicka krzyżuje się z prostopadłą do niej ul. Kościuszki, dawniej Tauentzien Straße. Do końca II wojny światowej w centrum placu znajdował się pomnik nagrobny F. B. Tauentziena, wzniesiony jeszcze przed powstaniem placu, w 1795. Obecnie centralny skwer placu nosi imię Solidarności Walczącej.

Przy południowym odcinku ulicy znajdują się następujące znaczniejsze budynki:

Przy północnym odcinku:

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Die Strassen Breslaus nach ihrer Geschichte und ihren Namen, von Hermann Markgraf, 1896, str. 191-193 (dostęp: zasoby cyfrowe Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej)
  • Zofia Ostrowska-Kębłowska et al., Ulica Świdnicka we Wrocławiu, Wrocław, VIA-Wydawnictwo, 1995, ISBN 83-86642-03-3
  • Maria Zwierz, Banki i hotele przy ulicy Świdnickiej we Wrocławiu, (w:) Jerzy Rozpędowski (red.), Architektura Wrocławia. Tom 4. Gmach, Wrocław, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1998, ISBN 83-7085-393-5, str. 329-354

Linki zewnętrzne

edytuj