Ulica Emilii Plater w Warszawie
Ulica Emilii Plater – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
| Śródmieście Północne, Śródmieście Południowe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica w rejonie skrzyżowania z ul. Nowogrodzką, widok w kierunku północnym | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°13′43,8″N 21°00′18,6″E/52,228833 21,005167
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica zaczyna swój bieg od skrzyżowania z Koszykową i kierując się na północ przecina kolejno z obu stron ulice: Wilczą, Hożą, Wspólną, Nowogrodzką, Al. Jerozolimskie oraz Świętokrzyską. Kończy swój bieg przy ul. Twardej.
OpisEdytuj
Powstała ok. 1872 w związku z rozplanowywaniem obszaru leżącego w granicach ulic: Marszałkowskiej, Koszykowej i Al. Jerozolimskich. Utworzono ją na mocy uchwały Komitetu Regulacyjnego miasta Warszawy. W 1881 podniesiono jej poziom. Zabudowana była w większości kamienicami czynszowymi autorstwa architekta A. Wayde’a. Na odcinku od ulicy Wspólnej do Nowogrodzkiej biegła między cmentarzem Świętokrzyskim i założonym w 1870 Ogrodem Pomologicznym.
Do 1914 roku praktycznie cała ulica została zabudowana[1]. Od momentu powstania do 1916 roku ulica nosiła nazwę Leopoldyny – przyjmuje się, że od imienia żony ówczesnego prezydenta Warszawy Kaliksta Witkowskiego[2], chociaż nie miał on żony o imieniu Leopoldyna (był żonaty z Glicerią z Łopacińskich)[3]. Obecna nazwa została nadana w październiku 1916[4].
Podczas II wojny światowej zabudowa ulicy została częściowo zniszczona[1]. W czasie powstania warszawskiego wzdłuż ulicy przebiegała linia frontu, w wyniku czego spaleniu uległa większość domów między ulicami Hożą i Wspólną oraz dwa narożniki ulicy Wilczej[1]. Po upadku powstania Niemcy wysadzili w powietrze kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła[5].
Na początku XX wieku obecna ulica Emilii Plater była stosunkowo wąską ulicą łączącą ul. Koszykową z Al. Jerozolimskimi. W związku z budową Pałacu Kultury i Nauki została przedłużona w formie szerokiej alei w kierunku północnym[6].
W listopadzie 2012 Rada Warszawy skorygowała pierwotnie nadaną nazwę ulicy z Plater Emilii na Emilii Plater[7].
W północnej części ulicy znajdują się dwa przejścia dla pieszych w formie klawiatury fortepianu. Powstały w 2010 w ramach obchodów Roku Chopinowskiego. Nietypowe przejścia mają przypominać o tym, że Warszawa jest miastem, w którym przez 20 lat mieszkał i tworzył Fryderyk Chopin[8].
Ważniejsze obiektyEdytuj
- Kościół św. Piotra i Pawła – powstał po II wojnie światowej według projektu Stanisława Marzyńskiego, wcześniej w tym miejscu znajdowała się neoromańska świątynia z II połowy XIX wieku, którą w 1944 wysadzili Niemcy. Na jego terenie znajdują się neoromańskie stacje drogi krzyżowej, które są ustawione wokół ogrodzenia cmentarza i figura Chrystusa z nierządnicą z 1897, której fundatorką była Róża Michalska;
- Kamienica Adolfa Witta,
- ul. Emilii Plater 14 – w podwórku kamienicy znajduje się figura Matki Boskiej powstała w czasie okupacji (ok. 1944). Takie kapliczki są częstym widokiem w Śródmieściu. Powstały w okresie gdy warszawiaków obowiązywała godzina policyjna, której nieprzestrzeganie groziło śmiercią;
- ul. Emilii Plater 15 – tablica pamiątkowa Tchorka upamiętniająca rozstrzelanie przez Niemców grupy Polaków 1 sierpnia 1944
- ul. Emilii Plater 17 – neobarokowy pałacyk Z. Okoniewskiego z 1900 zaprojektowany przez Juliusza Dzierżanowskiego[9], w okresie powojennym rezydencja ambasadora, najpierw Stanów Zjednoczonych (1948), obecnie Maroka
- ul. Emilii Plater 18 – kamienica, w której znajdowała się wcześniej klinika rządowa. 18 czerwca 1969 doszło w niej do wypadku. Z czwartego piętra wypadł Jerzy Zawieyski (polityk i pisarz);
- ul. Emilii Plater 25 – kamienica z fasadą, na której znajduje się przedwojenna figura lwa szykującego się do skoku.
- Hotel Marriott
- Dworzec Centralny
- Złote Tarasy
- Złota 44
- hotel InterContinental;
- Sala Kongresowa
- Park Świętokrzyski
- osiedle Emilia
- Biurowiec Warsaw Financial Center z przedstawicielstwami Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Koreańskiej Agencji Promocji Handlu i Inwestycji KOTRA, Tajskiego Centrum Handlowego, Biura Gospodarczego i Kulturalnego Tajpej[10], Tajwańskiej Rady Rozwoju Handlu Zagranicznego, oraz siedzibą Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce.
- ul. Emilii Plater 55 – dwunastopiętrowy blok osiedla „Mariańska” wzniesiony na planie trójkąta, nazywany „Igrekiem” lub „Wiatrakiem”, jeden z największych budynków mieszkalnych wzniesionych w Warszawie w latach 60.[11]
Obiekty nieistniejąceEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Grzegorz Mika. Dwie epoki jednej ulicy. „Skarpa Warszawska”, s. 13, maj 2022.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 161−162.
- ↑ Piotr Wierzbicki. Leopoldyna i dwie Emilie. „Skarpa Warszawska”, s. 20, maj 2022.
- ↑ Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewickiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968, s. 65.
- ↑ Kościoły Warszawy. Warszawa: Wydawnictwa Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, 1982, s. 145.
- ↑ Grzegorz Mika. Dwie epoki jednej ulicy. „Skarpa Warszawska”, s. 14, maj 2022.
- ↑ Uchwała N r XLVI/1259/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic, placów, ronda i skwerów w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego [on-line]. mazowieckie.pl, 21 listopada 2012. s. 2. [dostęp 2013-10-11].
- ↑ Robert Trzaska: Klawiatura pod stopami – niespodzianka w centrum miasta. um.warszawa.pl, 2010-08-31. [dostęp 2013-01-15].
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 87. ISBN 83-908950-1-3.
- ↑ Przedstawicielstwa dyplomatycznego Tajwanu.
- ↑ Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 16. ISBN 83-85028-56-0.
BibliografiaEdytuj
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1964, s. 167.