Wikipedia

Ulica Józefa Hallera w Katowicach

ulica w Katowicach

Ulica generała Józefa Hallera w Katowicach – ulica we wschodniej części Katowic, na przebiegająca przez obszar dwóch dzielnic: Dąbrówka Mała i Szopienice-Burowiec, łącząca ulicę Obrońców Westerplatte przy granicy Roździenia z Burowcem na południu z Dąbrówką Małą na północy. Trasa ta stanowi główną arterię komunikacyjną Burowca, przy której znajduje się historyczne i zabytkowe budynki[2], a także szereg firm i instytucji publicznych[3].

ulica generała Józefa Hallera
Dąbrówka Mała, Szopienice-Burowiec
Ilustracja
Ulica na wysokości skrzyżowania z ul. Konną (widok na północ)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

1 780 m[1]

Przebieg
↑ ul. Strzelców Bytomskich
0m al. Niepodległości
105m ul. Milowicka
światła 160m zjazd z al. W. Roździeńskiego
200m al. W. Roździeńskiego S86
światła 245m zjazd z al. W. Roździeńskiego
światła 457m ul. Deszczowa
560m ul. Kuśnierska (do os. Przedwiośnie)
688m ul. Konna
860m osiedle dawnej Huty Szopienice
935m linia kolejowa
975m ul. Wandy
1145m ul. Siewna
1150m skwer Hilarego Krzysztofiaka
1217m ul. Obrońców Westerplatte
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica generała Józefa Hallera”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica generała Józefa Hallera”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica generała Józefa Hallera”
Ziemia50°16′18,0″N 19°04′28,0″E/50,271666 19,074452
Multimedia w Wikimedia Commons

Przebieg edytuj

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Obrońców Westerplatte obok skweru Hilarego Krzysztofiaka (jeszcze w latach 70. XX wieku znajdowały się tu familoki dla pracowników Huty Metali Nieżelaznych Szopienice). Następnie ulica krzyżuje się z ul. Siewną i dalej z ul. Wandy, prowadzi przez dawny przejazd kolejowo-drogowy obok Miejskiego Domu Kultury Szopienice-Giszowiec w Katowicach. Znajduje się tu osiedle bloków dawnej Huty Metali Nieżelaznych Szopienice. Za skrzyżowaniem z ulicą Konną ul. gen. J. Hallera biegnie obok osiedla Przedwiośnie (ul. Kuśnierska, ul. Pogodna). Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ul. Strzelców Bytomskich, aleją Niepodległości (obok kościoła św. Antoniego z Padwy i placu Żołnierzy Września), za węzłem z al. Walentego Roździeńskiego (S86)[3].

Historia edytuj

 
Ulica na mapie z 1933 roku

Droga z Roździenia do Dąbrówki Małej istniała już w XVIII wieku. Została zaznaczona w Atlas Silesiae, wydrukowanej w Norymberdze w 1746 roku[4]. W okresie Cesarstwa Niemieckiego ulica nosiła nazwę Viktoria-Luise-Straße[5]. W latach 1922–1939 i 1945–1950 patronem ulicy był gen. Józef Haller, a w latach 1939–1945 nosiła nazwę Adolf-Hitler-Strasse[6]. W latach 1950–1962 nosiła nazwę ul. Juliana Marchlewskiego, 1962–1972 ul. Małej Dąbrówki[7], 1972–1991 ul. Zjednoczenia Partii[8][9]. W rejonie obecnego Skweru Hilarego Krzysztofiaka znajdowała się patronacka kolonia robotnicza Paweł[10].

Do lat 80. XX wieku część ulicy była wybrukowana (rejon Burowca). Przy dzisiejszej ulicy Kuśnierskiej istniała kolonia robotnicza Jerzy (niem. Georg[11]), założona w drugiej połowie XIX wieku[9]. Przy ul. gen. Józefa Hallera znajdują się dwa osiedla mieszkaniowe: dla pracowników dawnej Huty Szopienice na Burowcu oraz osiedle Przedwiośnie[12], wybudowane w latach 60. XX wieku. W 1978 roku rozpoczęto prace przy budowie węzła komunikacyjnego z drogą szybkiego ruchu nr 1 (obecnie aleja Walentego Roździeńskiego; DK86)[13]. Do końca XX wieku pod numerem 71 istniała scena Capitol Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum, posiadająca 210 miejsc[14] (od 2010 roku siedziba restauracji Karczma Pod Młynem)[15].

Około 1990 roku wyburzono kamienicę przy ul. gen. J. Hallera 2[16]. W 2009 roku wyremontowano skrzyżowanie z aleją Walentego Roździeńskiego i zamontowano sygnalizację świetlną[17], natomiast w latach 2017–2020 w rejonie ulic gen. J. Hallera i Konnej wybudowano miejski basen. Został otwarty 17 czerwca 2020 roku[18].

Historyczne obiekty edytuj

 
Kamienice mieszkalne (ul. J. Hallera 10, 12 i 16)
 
Gmach Miejskiego Dom Kultury Szopienice-Giszowiec w Katowicach (ul. J. Hallera 28)
 
Kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 32)
 
Kamienice mieszkalne (ul. J. Hallera 56 i 58)
 
Budynek Zespołu Szkół (ul. J. Hallera 60)
 
Budynek dawnej sceny Capitol (ul. J. Hallera 71)
 
Gamach Miejskiego Przedszkola nr 38 przy ul. J. Hallera 72

Przy ul. generała Józefa Hallera znajdują się następujące historyczne obiekty[19]:

  • obiekt mieszkalny z apteką (ul. J. Hallera 1)[20];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 4)[21];
  • zabytkowa kamienica (ul. J. Hallera 6), obecnie piekarnia[22] (dawniej bar „Rzepicha”[23]); wybudowana na początku XX wieku, w stylu historyzmu, jako obiekt publiczny[19];
  • kamienica mieszkalna z oficyną (ul. J. Hallera 8), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu[19];
  • kamienice mieszkalne (ul. J. Hallera 12, 13a), wybudowane na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[19];
  • dom mieszkalny z końca XIX wieku (ul. J. Hallera 13), posiada cechy stylu historyzmu[19];
  • kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 17), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[19];
  • dom mieszkalny (ul. J. Hallera 18), wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu ceglanego[19];
  • budynek dawnej „organistówki”[24] (obiekt zburzono 13–16 grudnia 2019 roku)[25];
  • budynek główny Domu Kultury Huty Metali Nieżelaznych (ul. J. Hallera 28)[2], wzniesiony w 1900 roku w stylu historyzmu, następnie przebudowywany w 1930 roku (w stylu funkcjonalizmu) i w 1950 roku (w stylu socrealizmu); obecnie Miejski Dom Kultury Szopienice-Giszowiec[26]; swoją siedzibę mają tu Galeria Antrakt MDK Szopienice[27], Miejska Biblioteka Publiczna – Filia nr 36[28] oraz HETMAN Katowice (klub szachowy)[29];
  • kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 32), wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu z elementami modernizmu[19];
  • budynek frontowy – dom z oficyną (ul. J. Hallera 34), wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[19];
  • dom mieszkalny (ul. J. Hallera 38), wybudowany na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[19]; zmodernizowany w latach 2018–2019[30];
  • kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 40), wybudowana w stylu historyzmu ceglanego na początku XX wieku[19];
  • kamienica – dawna piekarnia (ul. J. Hallera 42), wybudowana w latach dwudziestych XX wieku w stylu modernizmu[19]; nie jest objęta ochroną ze względu na utratę cech zabytkowych wskutek przeróbek[31];
  • kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 44), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu z elementami secesji[19];
  • kamienica mieszkalna (ul. J. Hallera 54), wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu[19];
  • kamienice mieszkalne z końca XIX wieku (ul. J. Hallera 56, 58, 58a); kamienice o identycznym, bogatym wystroju ceglanym w stylu historyzmu[19];
  • budynek szkoły (ul. J. Hallera 60), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu, przebudowany w 1935 roku[19];
  • krzyż na cokole z figurą Ukrzyżowanego (ul. J. Hallera 60), pochodzący z trzeciej ćwierci XIX wieku, wzniesiony w stylu neogotyku na murowanym postumencie z niszą, w której stoi figurka Matki Boskiej; na pozostałych postumentach istnieje ornament neogotycki i tablica inskrypcyjna z lat 1871–1971[19];
  • dawna willa Augustyna Rzepki[32] (ul. J. Hallera 70, róg z al. W. Roździeńskiego), wybudowana w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu; w drugiej połowie XX wieku siedziba Wojewódzkiej Przychodni Odwykowej; obecnie siedziba Fundacji Komandor[33]; obiekt jest ujęty w gminnej ewidencji zabytków;
  • budynek dawnej sceny Capitol Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum (ul. J. Hallera 71), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu, przebudowany w 1945 roku[19]; obecnie siedziba restauracji Karczma Pod Młynem[15];
  • budynek przedszkola (ul. J. Hallera 72), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu[19]; obecnie dojście do przedszkola przez dawny podworski park (pl. Żołnierzy Września)[3]' obiekt został wpisany do rejestru zabytków 28 lipca 2023 (nr rej. A/1234/23)[34].

Infrastruktura edytuj

Ulica gen. J. Hallera jest drogą publiczną klasy ulicy głównej[2]. Skwer Hilarego Krzysztofiaka zlokalizowany przy ul. gen. J. Hallera w założeniu władz miasta ma być terenem zieleni, pełniącym integrującą funkcję w założeniu urbanistycznym Burowca[21]. Ulicą kursują autobusy Zarządu Transportu Metropolitalnego linii: 70, 72, 74, 108, 109 i 906N, które zatrzymują się na dwóch przystankach znajdujących się na tej ulicy: Burowiec i Burowiec Szkoła[35].

Instytucje edytuj

Przy ulicy gen. J. Hallera swoją siedzibę mają: Miejskie Przedszkole nr 38[36] i 60[37], przedsiębiorstwa wielobranżowe[3] oraz Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa (Technikum nr 5 i Branżowa Szkoła I Stopnia nr 3)[38].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  2. ↑ a b c Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  3. ↑ a b c d OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  4. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 16, 17. ISBN 83-905115-0-9.
  5. ↑ Historia szkolnictwa w Dąbrówce Małej. www.gim11.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  6. ↑ Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 348.
  7. ↑ Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 348.
  8. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: „Śląsk”, 1980, s. 42. ISBN 83-216-0147-2.
  9. ↑ a b Historia Burowca. Parafia MB Nieustającej Pomocy w Katowicach-Burowcu. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  10. ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 97.
  11. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 166. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  12. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 166-169. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  13. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 99. ISBN 83-905115-0-9.
  14. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 100. ISBN 83-913341-0-4.
  15. ↑ a b Karczma pod Młynem. www.karczmapodmlynem.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  16. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 40, ISBN 978-83-7729-502-1.
  17. ↑ Rusza remont ekspresówki z Sosnowca do Katowic. katowice.wyborcza.pl, 2009-05-29. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  18. ↑ Wodociągi Katowice: OTWARCIE BASENU BUROWIEC JUŻ W TĄ ŚRODĘ 17 CZERWCA - ZAPRASZAMY!. burowiec.wodociagi.katowice.pl, 2020-06-15. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  19. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  20. ↑ Michał Bulsa. Początek II wojny światowej na terenie Dąbrówki Małej i Burowca. „Miesięcznik Roździeński”. 8-9 (17-18), s. 13, 14, sierpień-wrzesień 2019. ISSN 2544-9915. 
  21. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  22. ↑ Croissant Piekarnia na Hallera. www.facebook.com. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  23. ↑ Restauracja "Piąta Strona Świata" (d. bar "Rzepicha") (Katowice). wikimapia.org. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  24. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Zapomniana „organistówka” przy ul. Hallera. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013. 
  25. ↑ Michał Bulsa: Co z terenem po wyburzonej tzw. organistówce przy ul. Hallera?. www.infokatowice.pl, 2020-03-18. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  26. ↑ MDK Szopienice-Giszowiec. www.katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  27. ↑ Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach: Galeria ANTRAKT. mdk.katowice.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  28. ↑ Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach: Filia nr 36. mbp.katowice.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  29. ↑ Miejski Dom Kultury „Szopienice-Giszowiec” w Katowicach: Klub szachowy HETMAN. mdk.katowice.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  30. ↑ Kamienica na Hallera. www.facebook.com. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  31. ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-18]
  32. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 169. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  33. ↑ KOMANDOR: Salon Firmowy Komandor Katowice. www.komandor.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  34. ↑ WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/1234/23) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-08-25]
  35. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  36. ↑ Miejskie Przedszkole nr 38 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3 w Katowicach: Kontakt. mp38katowice.edupage.org. [dostęp 2020-09-17]. (pol.).
  37. ↑ Miejskie Przedszkole nr 60: Kontakt. mp60katowice.przedszkolowo.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  38. ↑ Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa: Biuletyn Informacji Publicznej. zshkatowice.ssdip.bip.gov.pl. [dostęp 2020-10-04]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996. ISBN 83-905115-0-9.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2010/2011.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Józefa_Hallera_w_Katowicach&oldid=72385132”