Wikipedia

Ulica Jagiellońska w Krościenku nad Dunajcem

Ulica Jagiellońska w Krościenku nad Dunajcem – jedna z głównych ulic Krościenka, będąca fragmentem drogi wojewódzkiej nr 969 () łączącej Nowy Targ z Nowym Sączem. Biegnie od ronda w centrum wsi w kierunku zachodnim do granicy sołectwa. Ulicą tą biegła kiedyś Droga Królewska (Via Regia)[1].

ulica Jagiellońska
Ilustracja
Widok ulicy od strony Mostów Piłsudskiego na zachód
Państwo

 Polska

Miejscowość

Krościenko nad Dunajcem

Długość

2310 m

Przebieg
0 ←ul. Jana III Sobieskiego ↑Kozłeczyzna (przez most), →Rynek
210 ←ul. Targowa, →ul. Adama Mickiewicza
220 plac Władysława Jagiełły
240 deptak dr. Franciszka Gumowskiego
460 ul. Trzech Koron
510 al. Wędkarzy
850 most nad Krośnicą
1120 ul. Pryczków
1510 ul. Potoczki
2310 ul. Jana Pawła II
2310 droga wojewódzka nr 969 ().
Położenie na mapie gminy Krościenko nad Dunajcem
Mapa konturowa gminy Krościenko nad Dunajcem, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Jagiellońska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Jagiellońska”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Jagiellońska”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Jagiellońska”
Ziemia49°26′26,6″N 20°25′32,8″E/49,440722 20,425778
Multimedia w Wikimedia Commons

Przebieg i ważniejsze obiekty edytuj

 
Narożny budynek przy ul. Jagiellońskiej 2 – widok od strony ul. Sobieskiego
 
Budynek szkoły i popiersie Adama Mickiewicza
 
Willa „Hanka” przy ul. Jagiellońskiej 55 – widok od południowego zachodu
 
Stara siedziba poczty w Krościenku przy ul. Jagiellońskiej 68, obecnie zabytek
 
Willa Granit przy ul. Jagiellońskiej 70
 
Siedziba dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego wraz z wystawą potocznie określaną jako Muzeum Pienińskiego Parku Narodowego przy ul. Jagiellońskiej 107B
  • (2) Przy ulicy Jagiellońskiej pod numerem 2, w narożnym budynku, na początku ulicy przy zbiegu z ul. Jana III Sobieskiego w centrum wsi, znajdowała się kiedyś karczma starościńska, o której pierwsze wzmianki pojawiły się w 1771 roku[2]. Na przełomie XIX i XX wieku istniała to piekarnia, a na piętrze elitarny klub o nazwie „Kasyno”: organizowano tu czasem zebrania pienińskiego oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego, patriotyczne inscenizacje teatralne, czasem wyprawiano tu wesela. W okresie międzywojennym działała tu restauracja „Trzy Korony” prowadzona przez Idę Riegelhaupt. Od 2006 roku w budynku tym organizowane są wystawy prac twórców pienińskich.
  • (4) W sąsiednim budynku na początku XX wieku wybudowano szkołę staraniem Błażeja Druciaka (pierwszego kierownika szkoły). Budynek tej starej szkoły znajduje na miejscu jeszcze starszego, drewnianego budynku małej szkoły. Na dziedzińcu szkoły w 1907 roku odsłonięto popiersie Adama Mickiewicza z napisem: „Adamowi Mickiewiczowi, wieszczowi narodu polskiego, Krościenko 1907”. Po I wojnie światowej szkoła była już 7-klasowa.
Obecnie w tym budynku mieści się Zespół Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku n/D im. Władysława Szafera: Technikum Gastronomiczne, Technikum Hotelarstwa i Zasadnicza Szkoła Zawodowa[3].
  • (14–16) Między domami o numerach adresowych 12 i 14 znajduje się przejście na teren pozostałości po starym cmentarzu parafialnym.
  • (25) Kilkadziesiąt metrów dalej placyk (tzw. Mały Rynek) z pomnikiem Władysława Jagiełły na wysokim kamiennym postumencie. Pomnik ten odsłonięto w 1913 roku[4], w ramach obchodów jubileuszu 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Znajduje się tu restauracja „Przełom” (Jagiellońska 25) o kilkudziesięcioletniej tradycji. W okresie międzywojennym restauracja ta, należąca do miejscowego Kółka Rolniczego, stanowiła konkurencję dla restauracji „Trzy Korony”. Od placyku odchodzi deptak im. Franciszka Gumowskiego, wieloletniego lekarza Krościenka i Szczawnicy w 2. połowie XIX wieku (deptak ten dochodzi do przychodni przy ul. Esperanto).
  • (28) Siedziba Pienińskiego Oddziału PTTK w Krościenku nad Dunajcem.
  • (55) Stojąca w głębi ogrodu duża Willa „Hanka” była kiedyś największym pensjonatem w Krościenku. Została zbudowana w latach 20. XX wieku. Przez pewien czas służyła jako sanatorium przeciwgruźlicze.
  • (68)   Pod tym numerem stoi zabytkowy dom będący w pierwszej połowie XX wieku siedzibą poczty. Obiekt wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod numerem A-626 w dniu 17 lipca 1991 roku (obecny numer w rejestrze to A-877/M).
  • (70) Przy ulicy Jagiellońskiej 70 znajduje się willa „Granit”, pensjonat o 45 pokojach i ciekawej historii. Został zbudowany w 1937 roku. Autorem pomysłu sugerującego podobieństwo do warownego zamku był architekt Stanisław Dziewolski (prawnuk Hieronima Michała, projektant między innymi hotelu „Modrzewie” i Inhalatorium w Szczawnicy). Willa została wzniesiona w głębi ogrodu, w pewnym oddaleniu od ulicy. Fragmenty jej elewacji zostały obłożone kamieniem, na wzór śródziemnomorski.
Właścicielami pensjonatu byli Michalina z Dziewolskich (wnuczka Hieronima) i Władysław Grotowski. Właściciele stawiali na najwyższy poziom usług, co zaowocowało szybkim uzyskaniem przez pensjonat statusu miejsca dla śmietanki towarzyskiej. Do „Granitu” w ciągu ostatnich paru lat przed wojną przyjeżdżali bogaci wczasowicze, wśród których było wielu wysokich urzędników państwowych, przemysłowcy, obcokrajowcy i dyplomaci. W 1938 roku wypoczywał tu konsul państewka Mandżukuo. Po II wojnie światowej wojnie w willi mieścił się pensjonat Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Pod koniec XX wieku pensjonat został odzyskany przez spadkobierców przedwojennych właścicieli i w ich rękach pozostaje do dzisiaj[5].
  • (72) Na wysokości tego numeru od ulicy Jagiellońskiej odchodzi ulica Trzech Koron, pod górę widoczna jest kaplica św. Rocha.
  • (86) Dom Wycieczkowy „Sokolica”.
  • (88) Stadion Spółdzielczego Klubu Sportowego „Sokolica”. Teren przy ulicy Jagiellońskiej w tym miejscu został przekazany na cele sportowe decyzją Gminnej Rady Narodowej z 27 kwietnia 1950 roku[6]. Klub powstał w 1953 roku[7]. Sekcja piłkarska w sezonie 2012/2013 prowadziła rozgrywki w klasie B Podhalańskiego Podokręgu Piłki Nożnej. W Klubie działają ponadto sekcje kajakarstwa górskiego, tenisa stołowego, szachów, narciarska, tenisowa i kręglarska. Szczególne sukcesy odnosiła sekcja kajakarska: krościeńscy sportowcy zdobyli kilkadziesiąt tytułów mistrzów Polski, dwa tytuły wicemistrzów świata. Krościeńczanka Maria Ćwiertniewicz zdobyła złoty medal w mistrzostwach świata w Skopje w 1975 roku.
  • (98) Dom Wczasowy „Dunajec”.
  • (100) Ninja Park ABlandia
  • (107B) Budynek dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego (tzw. stara dyrekcja). Stojący tu budynek przed II wojną światową był letnią rezydencją lwowskiego przedstawiciela firmy Philips dr. Retziga[8].
  • (115C) Restauracja „U Walusia”[9].
  • Na wysokości numeru 116, formalnie pod adresem Potoczki 2 (tuż za sklepem sieci Lewiatan (Potoczki 1A)) istnieje prywatne muzeum wypreparowanych zwierząt Tadeusza Olesia. W muzeum istnieje zarówno salon, gdzie zwiedzający mogą odpocząć przy kominku, jak i izby z eksponatami zwierząt, których w niektórych przypadkach nie ma nawet w polskich ogrodach zoologicznych. Wśród eksponatów wystawione są m.in. pingwiny, mandryl, legwan, jenot, tygrys, lampart i wiele innych zwierząt. Tadeusz Oleś jest jednym z najwybitniejszych preparatorów zwierząt w Polsce[10][11].
  • (124) Stacja paliw „Orlen”.
  • (129) Rozlewnia Wody Mineralnej „Kinga Pienińska”
  • (131) Pierogarnia i pensjonat „Zajazd Pasterniki”.
  • (153) Sklep Lidl.
 
Pomnik Władysława Jagiełły przed restauracją „Przełom”, u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Mickiewicza
 
Stadion SKS „Sokolica” przy ul. Jagiellońskiej 88

Przypisy edytuj

  1. ↑ Koper 2008 ↓, s. 51.
  2. ↑ Koper 2008 ↓, s. 17.
  3. ↑ Strona Zespołu Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku nad Dunajcem. [dostęp 2013-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-07)].
  4. ↑ Gorce: przewodnik dla prawdziwego turysty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2004, s. 283. ISBN 978-83-89188-19-9.
  5. ↑ Strona willi „Granit”. [dostęp 2013-08-02].
  6. ↑ Historis Klubu Sportowego „Sokolica”. [dostęp 2013-08-02].
  7. ↑ Strona Spółdzielczego Klubu Sportowego „Sokolica”. [dostęp 2013-08-02].
  8. ↑ Koper 2008 ↓, s. 68.
  9. ↑ Strona karczmy „u Walusia”. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-12)].
  10. ↑ Henryk Janusz Olkiewicz. Cenna inicjatywa muzealna. „Tygodnik Podhalański”, 2010-03-05. [dostęp 2013-06-10]. 
  11. ↑ Wystawa przyrodnicza i nie tylko .... 1012-10-12. [dostęp 2013-10-06].

Bibliografia edytuj

  • Krzysztof Koper: Mały przewodnik historyczny po krościenku nad Dunajcem. 660 lat lokacji miasta (1348–2008). Nowy Targ: Wydawnictwo „MK” s.c., 2008. ISBN 978-83-60306-31-4.
  • Krzysztof Koper: Z dziejów Krościenka nad Dunajcem. Nowy Targ: Zakład Poligraficzny „MK” s.c., 2006. ISBN 83-60306-10-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Jagiellońska_w_Krościenku_nad_Dunajcem&oldid=72764437”