Ulica Krucza w Warszawie
Ulica Krucza – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
| Śródmieście Południowe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Krucza na wysokości ul. Żurawiej, widok w kierunku północnym | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°13′40,5″N 21°01′04,4″E/52,227917 21,017889
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia edytuj
Ulica została wytyczona ok. 1770[1]. Biegła od zbiegu ulic Mokotowskiej i Pięknej i kończyła się ślepo za ul. Nowogrodzką[1]. Przedłużenie ulicy do Szpitalnej utrudniał podmokły grunt, nazywany potocznie krukiem – stąd nazwa ulicy[2]. W 1823 roku została połączona z nowo przeprowadzoną Drogą Jerozolimską (Alejami Jerozolimskimi)[1].
Ruch budowlany na ulicy rozpoczął się po 1870[3]. Po obu stronach została ona zabudowana kamienicami czynszowymi[3].
Przed I wojną światową przy ulicy istniało duże skupisko sklepów z tanią konfekcją damską[4].
W czasie II wojny światowej zabudowa ulicy została zniszczona w blisko 100%[5]. Ocalało kilka kamienic między ulicą Nowogrodzką i Al. Jerozolimskimi[1].
Po 1945 roku ulica została poszerzona do 34 metrów[6]. Wypalone ruiny wyburzono w 1946 roku zabudowano budynkami biurowymi − siedzibami ministerstw, centralnych zarządów i zjednoczeń[1] (tzw. dzielnica ministerstw)[7]. W kwietniu 1949 roku oddano do użytku nowo wybudowany odcinek między Alejami Jerozolimskimi i ul. Widok[8]. Ostatecznie pomysł odbudowy Kruczej jako city – dzielnicy wyłącznie biurowej został uznany za błędny z powodu pustoszenia dzielnicy po godzinie 17. Dlatego po 1956 uzupełniono zabudowę o bloki mieszkaniowe. Ostatnim zrealizowanym w jej obrębie budynkiem był otwarty 1 października 1957 „Grand Hotel” Orbisu z 416 pokojami (obecnie Mercure Grand Hotel).
W latach 1950−1972 ulica stanowiła ciąg trasy trolejbusowej – kursowały nią trzy linie: 51, 53 i 54.
Ważniejsze obiekty edytuj
- Kamienica Jakuba Zalewskiego (dr 3)
- Mercure Grand Hotel (nr 28)
- Państwowa Agencja Atomistyki (nr 36)
- Ministerstwo Aktywów Państwowych (nr 36)
- Rządowe Centrum Legislacji (nr 36)
- Unitra – Zjednoczenie Przemysłu Elektronicznego i Teletechnicznego, powołane w 1961 roku (nr 36)
- Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (ul. Wspólna 30)
- Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (nr 38/42)
- Centralny Dom Towarowy, obecnie biurowiec Cedet (nr 50)
Inne informacje edytuj
- Pod numerem 26 znajdowała się kamienica Łęckich uwieczniona przez Bolesława Prusa w powieści „Lalka”[9][1].
- Podczas budowy biurowca Zaułek Piękna u zbiegu ulic: Kruczej, Mokotowskiej i Pięknej natrafiono na żelbetonowy schron Ringstand 58c (tzw. tobruk) z 1944, jeden z elementów umocnień Twierdzy Warszawa (Festung Warschau). Schron został wykopany i przekazany do Muzeum Powstania Warszawskiego[10].
Galeria edytuj
-
Zabudowa ul. Kruczej między ul. Piusa XI (Piękną) i ul. Wilczą przed 1939 -
Tzw. dzielnica ministerstw, na pierwszym planie dawny hotel Grand -
Skrzyżowanie ul. Kruczej i Alej Jerozolimskich. Lata 60. XX wieku -
Ulica Krucza (z lewej) u zbiegu z ulicą Mokotowską (z prawej)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 311.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 159. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ a b Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 194. ISBN 83-01-00062-7.
- ↑ Stefan Kieniewicz: Warszawa w latach 1795–1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 237.
- ↑ Karol Małcużyński, Wacław Wojnacki: Zwiedzamy nową Warszawę. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1950, s. 84.
- ↑ Jarosław Zieliński. Powojenne zmiany w ramach dzielnicy ministerstw. „Stolica”, s. 24, styczeń−luty 2023.
- ↑ Jarosław Zieliński. Powojenne zmiany w ramach dzielnicy ministerstw. „Stolica”, s. 23, styczeń−luty 2023.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 174.
- ↑ Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 194–195. ISBN 83-01-00062-7.
- ↑ Schron uratowany. [w:] Muzeum Powstania Warszawskiego [on-line]. 1944.pl, 10.08.2004. [dostęp 2014-09-05].