Ulica Oporowska we Wrocławiu

ulica we Wrocławiu na osiedlu Gajowice

Ulica Oporowskaulica położona we Wrocławiu na osiedlu Gajowice, w dawnej dzielnicy Fabryczna. Biegnie od ulicy Żelaznej do placu Srebrnego. Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 707 m. Przy tej ulicy położona jest między innymi zabudowa osiedla mieszkaniowego Gajowice, w tym zespół mieszkaniowy „Gajowice” uznany za dobro kultury współczesnej, Stadion Oporowska, a koniec ulicy znajduje się przy kolejowej obwodnicy Wrocławia, wzdłuż której urządzony był trakt spacerowy.

Ulica Oporowska
Gajowice
Ilustracja
Od ul. Żelaznej w kierunku przejazdu pod budynkiem nr 62-64
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

707 m

Poprzednie nazwy

Opperauer Strasse

Przebieg
ul. Żelazna
ul. Ołowiana
ul. Żelazna 62-64
gminna droga wewnętrzna
ul. Stalowa
ul. Nikolowa
ciąg pieszo-rowerowy
ul. Cynowa
pl. Srebrny
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Oporowska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Oporowska”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ulica Oporowska”
51°05′53,798″N 17°00′03,387″E/51,098277 17,000941
Od ul. Stalowej w kierunku pl. Srebrnego
Zabudowa
Ul. Żelazna 76-78 (strona północna)
Ul. Żelazna 54-56 (strona południowa)
Ul. Żelazna 62-64 (nad ulicą)
Ul. Oporowska 3-13 (strona północna)
Ul. Oporowska 14-16 (strona południowa)
Ul. Żelazna 62 i numery malejące

Historia edytuj

Historia ulicy Oporowskiej to historia Gajowic, dla których ważną datą jest rok 1868, kiedy to zostały one włączone w granice miasta[1]. W końcu XIX wieku część terenów przylegających do ulicy była już gęsto zabudowana kamienicami czynszowymi[1][2][3][4]. W 1896 r. po stronie zachodniej terenu placu uruchomiono prowadzoną na nasypie drogę kolejową – kolejową obwodnicę towarową[5][6][7][8]. W 1891-1901 po obu stronach nasypu kolejowego wytyczono trakt spacerowy, obejmujący aleje wzdłuż nasypu ze szpalerami drzew oraz różne elementy i obiekty w jego ciągu, w tym plac Srebrny[9][10]. Po południowej stronie placu w obrębie ulic: Stalowej, Kwaśnej, Kruczej i Oporowskiej oraz kolejowej, towarowej obwodnicy Wrocławia planowano budowę Parku Sportowego Grabiszyn. Początkowo przyjęto dla projektowanego założenia nazwę Volkspark am Sauberbrunn, czyli park ludowy przy kwaśnym źródle jako nawiązanie do istniejącego niedaleko Parku przy Kwaśnym Źródle. Projekt został zrealizowany tylko częściowo. Powstał stadion przy Oporowskiej oraz fragment promenady biegnącej wzdłuż torów kolejowych, gdzie posadzono szpalery drzew. Na pozostałym terenie urządzono ogródki działkowe[11].

W wyniku działań wojennych prowadzonych w czasie II wojny światowej w ramach oblężenia Wrocławia z 1945 r. znaczna część okolicznej zabudowy uległa zniszczeniu[12][13][14][15]. Po odgruzowaniu w rejonie ulicy Oporowskiej powstał wolny teren, który przeznaczono do zabudowy[12][13].

Projektowanie osiedla mieszkaniowego na wolnych terenach Gajowic, powstałych po ich odgruzowaniu, rozpoczęto w 1959 r. w Miastoprojekcie – Wrocław, w zespole architektów, którym kierował Igor Tawryczewski, a realizacja prowadzona była w latach 1960-1970. W jej wyniku między innymi wzdłuż ulicy Oporowskiej zbudowano osiedle mieszkaniowe „Gajowice”[12][13][14][16]. Punktowce położone w rejonie placu Srebrnego i ulicy Grabiszyńskiej w zespole zabudowy mieszkaniowej „Gajowice” oddano do użytkowana w 1963 r.[12]. W centrum układu projektowanego osiedla znajdował się plac Icchaka Lejba Pereca. Pozostawiono tu dodatkowy wolny teren powiększający plac w kwartale pomiędzy ulicami: Żelazną, Icchaka Lejba Pereca, Ołowianą i Oporowską. Zakładano przy tym ewentualne jego wykorzystanie w przyszłości pod zabudowę usługową[13]. W latach 1992–1995 został one jednak zabudowany zespołem mieszkalno-usługowym według projektu architektów: Wojciecha Jarząbek, P. Spychały[15][17] i E. Wróblewskiej[17].

Zachowany stadionStadion Oporowska – przez lata służył klubowi Śląsk Wrocław, sekcji piłki nożnej[9][11][18]. Po wojnie dawny trakt spacerowy wzdłuż nasypu kolejowego został zaniedbany, a z czasem pierwotne walory estetyczne i krajobrazowe, głównie ze względu na brak właściwego utrzymania, uległy zatarciu. Podkreśla się jednak, że nadal jest to teren o wysokim potencjale rekreacyjnym[9]. W 2012 r. realizowano w ramach programu zagospodarowania wnętrz międzyblokowych i placów zabaw projekt dla wnętrza międzyblokowego – Oporowska, Srebrny, Grabiszyńska, Cynowa[19].

Nazwa edytuj

W swojej historii plac nosił następujące nazwy:

Powyższe nazwy ulic, zarówno w języku niemieckim, jak i w języku polskim, odnoszą się do nazwy osiedla Oporów (Opperau)[20]. Współczesna nazwa ulicy – ulica Oporowska – została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.12.1945 r.[a][21].

Droga edytuj

Ulica Oporowska jest drogą publiczną, której przypisano kategorię drogową jako gminną[b][23] (numer drogi: 106157D[c][23][24], numer ewidencyjny drogi: G1061570264011). Ma 707 m długości[23]. Położona jest na dwóch działkach ewidencyjnych[23] o polach powierzchni odpowiednio: 3 671 m2 (odcinek od ulicy Żelaznej do ulicy Stalowej)[25] i 5 793 m² (odcinek od ulicy Stalowej do placu Srebrnego)[26], co łącznie daje 9 464 m²[d][25][26]. Jest drogą jednojezdniową. Nawierzchnia ulicy na znacznej długości jest betonowa. W rejonie ulicy Żelaznej i Ołowianej nawierzchnia ta zachowała się jako brukowana z kostki granitowej, a w przejeździe pod budynkiem przy ulicy Żelaznej 62-64, wykonano ją z masy bitumicznej[27][28]. Teren, przez który przebiega, leży na wysokości bezwzględnej od około 118,8 do 119,9 m n.p.m.[29][30]. Na odcinku od przejazdu pod budynkiem przy ulicy Żelaznej 62-64 do ulicy Stalowej jest drogą jednokierunkową, z ruchem w tym właśnie kierunku, ale z kontraruchem rowerowym. Na całej długości objęta jest strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h, z wyłączeniem skrzyżowania z ulicą Stalowa. Wskazana jest w ramach tej strefy dla ruchu rowerowego w powiązaniu z pozostałymi ulicami[31][32].

Układ drogowy edytuj

Ulica łączy się z następującymi drogami publicznymi, kołowymi i innymi[33]:

Drogi powiązane
powiązanie droga nr drogi foto objaśnienia
skrzyżowanie ulica Żelazna[23][34][35] 105823D[34]   w prawo i w lewo
skrzyżowanie ulica Ołowiana[36][37] 106156D[36]   w lewo
włączenie do drogi publicznej gminna droga wewnętrzna dz. 2/63, AR_14, obręb Grabiszyn[31][38]   w prawo
skrzyżowanie ulica Stalowa[39][40] 106264D[39]   w górę i prawy dół
skrzyżowanie ulica Nikolowa[41][42] 106145D[43]
przejście dla pieszych i przejazd rowerowy ciąg pieszo-rowerowy CP_03[44]   w kierunku ROD Gajowice
skrzyżowanie ulica Cynowa[45][46] 105961D[45]
skrzyżowanie plac Srebrny[23][47][48] 106262D[47]   w lewo
Zespół mieszkaniowy „Gajowice”
 
Stadion i dalej zespół mieszkaniowy
 
Punktowiec pl. Srebrny 4
 
Punktowiec pl. Srebrny 4
 
Pl. Srebrny 1, 2, 3

Zabudowa i zagospodarowanie edytuj

Ulica Oporowska we Wrocławiu położona jest na obszarze samorządowego osiedla Gajowice w dawnej dzielnicy Fabryczna[1][12][49]. Zasadniczą część zagospodarowania przestrzennego przy ulicy zajmuje zabudowa mieszkaniowa Osiedla Gajowice z lat 1960-1970[12][13][3]. Ta zabudowa określana jest jako wielkie osiedla blokowe[50].

Pośród niej wyróżnia się zespół mieszkaniowy „Gajowice”, położony po północnej stronie ulicy przy jej odcinku od ulicy Stalowej do placu Srebrnego, który w ramach opracowanych dokumentów planistycznych: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2010 r. oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2018 r., jako zespół mieszkaniowy „Gajowice” w rejonie ulic: Grabiszyńskiej, Oporowskiej, Cynowej, Niklowej i pl. Srebrnego, uznano za dobro kultury współczesnej, obejmując ten zespół ochroną na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym[51][52][53]. Podnosi się, że ma on szczególne znaczenie dla urbanistyki i kompozycji osiedla[54], a wchodzące w jego skład punktowce ocenia się jako wyróżniające[12]. Ponadto charakterystycznym akcentem jest budynek mieszkalny, któremu przypisano numerację porządkową ulicy Żelaznej numery od 58 do 74, który w obrębie numerów 62 i 64 położony jest nad ulicą Oporowską (i działką ewidencyjną na której ulica jest posadowiona), sama ulica przebiega w przejeździe pod budynkiem na poziomie terenu, a tym samym pierwszej kondygnacji (parteru) tego budynku[55][56][57]. Po południowej stronie ulicy, od przychodni przy ulicy Stalowej do hotelu znajdują się zespoły jednostanowiskowych, parterowych garaży, oddzielające rodzinne ogrody działkowe od ulicy[58].

W rejonie ulicy znajdują się następujące budynki użyteczności publicznej, w których funkcjonują wymienione jednostki:

Zieleń urządzona edytuj

W rejonie ulicy Oporowskiej znajdują się następujące tereny zieleni urządzonej:

Zieleń urządzona
Obiekt Powierzchnia foto objaśnienia
"Zieleń międzyblokowa przy ul. Grabiszyńskiej i ul. Żelaznej"[73] 8 060 m²[74]   między bud. ul. Żelazna 76-78 i ul. Grabiszyńska 108
"Zieleń międzyblokowa przy ul. Oporowskiej"[75][76] brak danych   od ul. Grochowej w kier. bud. ul. Oporowska 2-4 i 6-8
ROD "Gajowce"[77][78][79] 111 637 m²[80]   Od ul. Kruczej w kier. bud. przy ul. Stalowej/Oporowskiej
WKS Śląsk Wrocław
 
Stadion i dalej zespół mieszkaniowy
 
Przed stadionem
 
Przed stadionem, w tle hotel
 
Stadion (z pl. Srebrnego)
 
Hotel
 
Hotel
 
Tablica upamiętniająca sportowców
 
Sklep WKS Śląsk

W zakresie zieleni należy także podkreślić, że otaczająca ulicę zabudowa mieszkaniowa osiedla „Gajowice” została zaprojektowana z uwzględnieniem zasad wynikających z modernizmu, poprzez luźne i swobodne rozmieszczanie budynków, sprzyjające tworzeniu wielu obszernych przestrzeni międzyblokowych. Tak swobodne kształtowane przestrzenie mają przy tym charakter zdecydowanie otwarty, z dużą ilością zieleni międzyblokowej, kreującej miejsca odpoczynku, spotkań i integracji, a wśród zieleni także zieleń wysoka zapewniająca cień i sprzyjająca bioróżnorodności[3][81][82].

Baza TERYT edytuj

Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC)[83]:

  • województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
  • powiat: Wrocław (0264)
  • gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Fabryczna (0264029) delegatura
  • Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Fabryczna (0986290) delegatura
  • kategoria/rodzaj: ulica
  • Nazwa ulicy: ul. Oporowska (15100)[33][84].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. W zestawieniu dróg pozostających w zarządzie ZDiUM (Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta), udostępnianym na stronie zdium.wroc.pl, podano błędną datę okólnika nr 97 wydanego w 1945 r. przez Zarząd Wrocławia, a mianowicie podano, datę 31.11.1945 r.[23], co jest oczywiście błędne. Prawidłowa data wydania tego okólnika to 31.12.1945 r.[85].
  2. Nadanie ulicy Oporowskiej kategorii drogi gminnej nastąpiło uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej z 28.02.1989 r. nr IV/29/89[23].
  3. Nadanie numeru drodze gminnej, ulicy Oporowskiej, nastąpiło uchwałą Zarządu Województwa Dolnośląskiego z 25.06.2003 r. nr 351/II/03[23].
  4. Nieco inne powierzchnie działek, na których położona jest ulica, podane są na geoportalu prowadzonym przez Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu, a mianowicie: 3 663 m²[86] i 5 791 m²[87], co łącznie daje 9 454 m²[86][87].

Przypisy edytuj

  1. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 221 (Gajowice).
  2. Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 38-41 (poz. 30, 31, 32), s. 86-87 (poz. 89, 90).
  3. a b c Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 337-338 (poz. 244 Osiedle Gajowice).
  4. a b UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Wrocław 1926-37.
  5. Harasimowicz 2006 ↓, s. 601 (Obwodnica kolejowa Wrocławia).
  6. Harasimowicz 2006 ↓, s. 985-986 (Wrocławski Węzeł Kolejowy).
  7. Harasimowicz 2006 ↓, s. 184 (Estakada kolejowa).
  8. Dworniczak, Kwaśniewski 2019 ↓, s. 131.
  9. a b c Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 599-600 (poz. 538 Trakt spacerowy ...).
  10. Dworniczak, Kwaśniewski 2019 ↓, s. 8-10.
  11. a b c Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 480 (poz. 429 Park Sportowy Grabiszyn).
  12. a b c d e f g Harasimowicz 2006 ↓, s. 221 (Gajowice. Osiedle Mieszkaniowe „Gajowice”).
  13. a b c d e SARP 1996 ↓, s. 37.
  14. a b Gabiś 2008 ↓, s. 2.
  15. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 664 (Pereca, plac).
  16. Molicki 2001 ↓, s. 6.
  17. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 321(Jarząbek Wojciech).
  18. Harasimowicz 2006 ↓, s. 828 mapa Stadiony i Boiska, poz. 11 (WKS „Śląsk”).
  19. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Inwestycje miejskie: ID 1025.
  20. a b c Heyduk 2012 ↓, s. 110 (Opperauer Str.).
  21. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, poz. 3965 (Oporowska).
  22. UMWD 2023 ↓, Mapy historyczne: Wrocław 1948.
  23. a b c d e f g h i ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 3965 (Oporowska).
  24. UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
  25. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_14, 4.
  26. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_10, 22/5.
  27. GUGiK 2023 ↓, Obiekty topograficzne (BDOT500), dz. 4, 22/5.
  28. ZGKiKM 2023 ↓, Obiekty topograficzne (BDOT500), dz. 4, 22/5.
  29. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa wysokościowa.
  30. GUGiK 2023 ↓, Geoportal krajowy, obiekty topograficzne.
  31. a b UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Komunikacja i transport.
  32. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa rowerowa.
  33. a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 592 (ul. Oporowska).
  34. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 7030 (Żelazna).
  35. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 838 (ul. Żelazna).
  36. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 3911 (Żelazna).
  37. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1434 (ul. Ołowiana).
  38. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_14, 2/63.
  39. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5452-5453 (Stalowa).
  40. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 2027 (ul. Stalowa).
  41. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 3692 (Nikolowa).
  42. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 2027 (ul. Nikolowa).
  43. ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 548 (Nikolowa).
  44. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, CP_03.
  45. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 762 (Cynowa).
  46. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1706 (ul. Cynowa).
  47. a b ZDiUM drogi 2022 ↓, L.p. 5407 (Srebrny plac).
  48. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 1039 (pl. Srebrny).
  49. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla Wrocławia.
  50. Mironowicz 2016 ↓, s. 33 (Ryc. 13), 36-40.
  51. UMWr SIP Studium 2010 ↓, s. 253 (pkt 10 ppkt 28), 259 (pkt 19 ppkt 28).
  52. UMWr SIP Studium 2018 ↓, s. 32 (pkt 4.2 lit. s).
  53. UMWr SIP Studium 2018 ↓, s. 255 (pkt 10.6 lit. cc).
  54. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11; SZA_02.
  55. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_14, 4, 2/46, 11/3.
  56. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_14.4, 2/46, 11/3.
  57. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa podstawowa.
  58. ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5.
  59. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, UO_08.
  60. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 51526 (ul. Oporowska 1).
  61. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 16021 (Przedszkole Integracyjne nr 89 im. Juliana Tuwima).
  62. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, UO_14.
  63. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 47257 (ul. Stalowa 50).
  64. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 15285 (WROCŁAWSKIE CENTRUM ZDROWIA ... POZ).
  65. a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 6161 (Hotel Śląsk (WKS)).
  66. UMWD 2023 ↓, Ewidencja obiektów hotelarskich MWD.
  67. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 39459 (ul. Oporowska 60).
  68. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, UO_25.
  69. a b UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 2741 (Stadion Oporowska).
  70. urbanity.pl 2023 ↓, Stadion WKS Śląsk Wrocław.
  71. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, UiA nr 13763 (ul. Oporowska 62).
  72. UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, POI nr 7017 (Wojskowy Klub Sportowy Śląsk).
  73. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, WZ_09.
  74. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_14, 2/65.
  75. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Studium 2018, rys. 9.
  76. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, WZ_19.
  77. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa przyrodnicza.
  78. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, OZI_01.
  79. Harasimowicz 2006 ↓, s. 612 (Ogrody działkowe).
  80. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: działka Grabiszyn, AR_15, 4/8.
  81. Bińkowska i in. 2013 ↓, s. 581 (poz. 519 Tereny zieleni osiedla m. Gajowice).
  82. UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Osiedla kompletne: A11, SZA_02.
  83. GUS 2023 ↓, ULIC.
  84. GUS 2023 ↓, ULIC: 15100.
  85. Jankowska 2013 ↓, s. 97 (s. 13 pdf).
  86. a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_14.4.
  87. a b ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0028.AR_10.22/5.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

  • Ulica Oporowska, [w:] Wrocław, Gajowice [online], fotopolska.eu, ID: u149686 [dostęp 2023-02-28] (pol.).
  • ul. Oporowska, [w:] Wrocław, Gajowice [online], dolny-slask.org.pl, ID: 586859 [dostęp 2023-02-28] (pol.).
  • ul. Oporowska [online], wikimapia.org [dostęp 2023-02-28] (pol.).