Ulica Podwale w Warszawie
Ulica Podwale – ulica w śródmieściu Warszawy.
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 nr rej. 435 z 1.07.1965 (założenie urbanistyczne)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Podwale na wysokości ulicy Piekarskiej | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
500 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°14′53,6″N 21°00′37,0″E/52,248222 21,010278
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
edytujBiegnąca łukiem ulica powstała u stóp murów miejskich i fosy otaczających Stare Miasto. Początkowo zwana była ulicą Zawalną. Obecna nazwa również nawiązuje do położenia ulicy przy dawnych wałach miejskich[1].
W miarę powiększania się miasta budowane tu były kamienice bogatszych mieszczan i arystokracji, stopniowo opuszczających panującą wewnątrz murów ciasnotę. W XVIII wieku przy Podwalu znajdowało się 5 pałaców, 11 kamienic, 19 domów mieszczan, 2 dworki, stajnie, jatki, szpital miejski oraz kilka kantorów bankierskich[2]. Z czasem jednak prestiż ulicy spadł i zapełniła się ona ścisłą zabudową, w którą włączone były historyczne mury.
W 1881 ulicą poprowadzono linię tramwaju konnego.
W kwietniu 1922 w kamienicy pod numerem 15 otwarto Muzeum Wojska[3].
Do 1944 ulica po obu stronach była zabudowana kamienicami[4].
W czasie powstania warszawskiego, 13 sierpnia 1944, wieczorem u zbiegu Podwala i Kilińskiego (pomiędzy numerami 1 i 3) doszło do wybuchu niemieckiego pojazdu przeznaczonego do podkładania ładunków wybuchowych typu Borgward Sd.Kfz.301, który powstańcy zdobyli podczas odpierania ataku Niemców na barykadę na Podwalu. W wybuchu zginęło około 300 osób, zarówno powstańców, jak i cywilów, a wiele odniosło rany[5]. Kontuzjowany został m.in. generał Tadeusz Bór-Komorowski, który znajdował się w tym czasie w pałacu Raczyńskich[6].
Po 1945 nie odbudowano budynków po parzystej stronie ulicy, odsłaniając mury obronne.
W 1965 ulica jako założenie urbanistyczne została wpisana do rejestru zabytków[7].
Jest ulicą jednokierunkową.
Ważniejsze obiekty
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta (wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku). Warszawa: Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net, 2012, s. 97. ISBN 978-83-928349-8-4.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 650. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Otwarcie Muzeum Wojska w Warszawie. „Nowości Illustrowane”. Nr 20, s. 2-3, 20 maja 1922.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 10. ISBN 978-83-268-1238-5.
- ↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 740. ISBN 978-83-240-10578. OCLC 938718461. (pol.).
- ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie 1944. Zarys działań natury wojskowej. Instytut Wydawniczy "PAX", 1969, s. 159.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) – stan na 31 grudnia 2024 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 57. [dostęp 2025-04-24].