Ulica Podwale w Warszawie

Podwale – ulica w Śródmieściu Warszawy.

Warszawa
ulica
Podwale
Stare Miasto
Ulica Podwale na wysokości ulicy Piekarskiej
Położenie na mapie Warszawy ulica Podwale
Położenie na mapie Polski ulica Podwale
Położenie na mapie województwa mazowieckiego ulica Podwale
52°14′53,6″N 21°00′37,0″E

Pomnik Jana Kilińskiego

Ulica Podwale przy Kilińskiego, pierwszy budynek z lewej – oficyna pałacu Raczyńskich (nr 23)

Spis treści

Przebieg

Ulica prowadzi wzdłuż murów staromiejskich od placu Zamkowego do ulicy Nowomiejskiej. Po drodze spotykają się i krzyżują z nią następujące ulice:

• Senatorska przy wlocie na plac Zamkowy
• Kapitulna
• Piekarska
• Wąski Dunaj
• Kilińskiego
• Freta i Nowomiejska

Ulica Podwale jest ulicą jednokierunkową.

Historia

Biegnąca łukiem ulica Podwale powstała u stóp murów miejskich i fosy otaczających Stare Miasto. Początkowo zwana była ulicą Zawalną. W miarę powiększania się miasta budowane tu były kamienice bogatszych mieszczan i arystokracji, stopniowo opuszczających panującą wewnątrz murów ciasnotę. W XVIII wieku przy Podwalu znajdowało się 5 pałaców, 11 kamienic, 19 domów mieszczan, 2 dworki, stajnie, jatki, szpital miejski oraz kilka kantorów bankierskich. Z czasem jednak prestiż ulicy spadł i zapełniła się ona ścisłą zabudową, w którą włączone były historyczne mury.

W 1881 poprowadzono tędy linię tramwaju konnego.

Wraz z odsłonięciem i rekonstrukcją umocnień w latach 30. XX wieku, a następnie w okresie powojennym ulica została ukształtowana w stanie obecnym, wraz z pasem zieleni znajdującym się pomiędzy nią a murami w miejscu usuniętej zabudowy.

W czasie powstania warszawskiego, 13 sierpnia 1944, wieczorem u zbiegu Podwala i Kilińskiego (pomiędzy numerami 1 i 3) doszło do wybuchu niemieckiego pojazdu przeznaczonego do podkładania ładunków wybuchowych typu Borgward Sd.Kfz.301, który powstańcy zdobyli podczas odpierania ataku Niemców na barykadę na Podwalu. W wybuchu zginęło około 300 osób, zarówno powstańców, jak i cywilów, a wiele odniosło rany. Kontuzjowany został m.in. generał Tadeusz Bór-Komorowski, który znajdował się w tym czasie w pałacu Raczyńskich.

Po 1945 nie odbudowano budynków po parzystej stronie ulicy, odsłaniając mury obronne.

Ulica jako założenie urbanistyczne została w 1965 wpisana do rejestru zabytków – nr rej. 435.

Ważniejsze obiekty

• Mury obronne Starego Miasta (po stronie wschodniej)
• Pomnik Katyński
• Kamienica przy ul. Podwale 1
• Oficyny pałacu Branickich (nr 3 i 5)
• Kaplica prawosławna Świętej Trójcy (nr 5)
• Oficyna pałacu Młodziejowskich (nr 7)
• Pomnik Jana Kilińskiego
• Kamień pamiątkowy w miejscu domu, w który w latach 187–1882 mieszkała Maria Konopnicka (róg ulicy Piekarskiej)
• Rzeźba Oświęcim II
• Oficyna pałacu Raczyńskich (nr 23)
• Pomnik Małego Powstańca
• Dawny szpital św. Ducha (nr 29)
• Barbakan u zbiegu Podwala i ulic Freta i Nowomiejskiej