Ulica Szlak w Krakowie
Ulica Szlak – ulica w Krakowie, znajdująca się w dzielnicy I, będąca pozostałością folwarku Szlak, powstałego w XVI wieku dla rodziny Montelupich i położonego na przedmieściach miasta Kleparz. W 1639 roku majątek wraz z przylegającym pałacem sprzedano zakonowi Jezuitów w ramach rozwoju kolegium na ul. Grodzkiej.
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok od rejonów skrzyżowania z ulicą Stanisława Staszica w kierunku wschodnim. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
800 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 50,071417°N 19,937728°E/50,071417 19,937728 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W 1773 roku po kasacie zakonu obszar przeszedł pod administrację Krakowa. W 1861 roku teren zakupiła rodzina Rzewuskich, a bezpośrednią właścicielką została Taida Małachowska, po ślubie z Leonsem Rzewuskim tytułowana hrabiną. Po bezpotomnej śmierci spadkodawców w 1869 roku folwark nabył Konstanty Branicki, który oddał majątek rodzinie Tarnowskich w ramach ślubu swojej córki Róży Branickiej ze Stanisławem Kostką Tarnowskim w 1874 roku Prawa własnościowe Tarnowskich wygasły ostatecznie w 2005 roku po odsprzedaniu ich prywatnej firmie.
Wytyczenie ulicy nastąpiło w okresie zajęcia przez austriackie wojsko Wolnego Miasta Kraków w czasach przynależności miasta do Cesarstwa Austrii. Pierwotną rolą było pełnienie funkcji obwodowej wokół fortyfikacji wchodzących w skład Twierdzy Kraków.
Zabudowa edytuj
- Numer 3 – kamienica zaprojektowana przez Beniamina Torbe w 1913 roku.
- Numer 5 – XX Liceum Ogólnokształcące im. Leopolda Staffa działające od 1912 roku (z przerwą w latach wojennych), zaprojektowane przez Jana Zawiejskiego.
- Numer 14b – kamienica zaprojektowana przez Bernarda Birkenfelda wspólnie z Jakubem Silbersteinem w latach 1931–1932.
- Numer 21 – siedziba kancelarii adwokackiej Edmunda Szalita przed okresem I wojny światowej, miejsce konspiracyjnych spotkań Krakowskiej Chorągwi Szarych Szeregów podczas okupacji niemieckiej[1]. W mieszkaniu zamieszkiwał hm. Tadeusz Wąsowicz[2].
- Numer 26 – jeden z obozów przejściowych dla osób wysiedlanych przymusowo z terenu miasta Krakowa z rozkazu niemieckich władz okupacyjnych, działający w lutym 1941 roku[3].
- Numer 71 – Pałac Tarnowskich z przylegającym parkiem Jalu Kurka, powstały w XVI wieku, przebudowany według projektu Antoniego Łuszczkiewicza w 1878 roku Podczas okupacji niemieckiej będący placówką Hitlerjugend, w styczniu 1945 roku podpalony przez miejscową ludność wspólnie ze stacjonującymi żołnierzami Armii Czerwonej. Dwa lata później przejęty przez zakon Salwatorianów, by w latach 1950–1980 zostać siedzibą Radia Kraków[4].
- Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej działający od 1966 roku.
- Biblioteka Główna Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki z siedzibą od 1949 roku.
-
Część wschodnia, widok od ul. Warszawskiej. Po prawej budynki Politechniki Krakowskiej. -
Część wschodnia, widok od skrzyżowania z ul. Pędzichów na wschód -
ul. Szlak 2
Kamienica (ok. 1914) -
ul. Szlak 5-7
Dawna szkoła św. Floriana (proj. Jan Zawiejski (1911), obecnie XX LO -
ul. Szlak 8a
Kamienica (ok. 1930) -
ul. Szlak 9–11
Kamienice (proj. Henryk Lamensdorf, 1909) -
ul. Szlak 10
Kamienica (ok. 1890) -
ul. Szlak 14
Kamienica (proj. Bernard Birkenfeld, 1932) -
ul. Szlak 20
Kamienica (ok. 1910) -
ul. Szlak 24
Kamienica (1885) -
ul. Szlak 28
Zabytkowa kamienica (1890) -
ul. Szlak 31
Kamienica (proj. Jacek Matusiński, 1886), mieszkał w niej w latach 1910-1914 Józef Piłsudski -
ul. Szlak 32
Kamienica (proj. Bronisław Müller, 1877) -
ul. Szlak 34
Kamienica (proj. Władysław Rausz, 1876) -
ul. Szlak 37
Kamienica (ok. 1890) -
ul. Szlak 43
Kamienica (ok. 1890) -
ul. Szlak 71
Pałac Tarnowskich
Znane osoby związane ze Szlakiem edytuj
- Numer 4 - adres krakowskiego mieszkania Walerego Sławka[5]
- Numer 14 – adres krakowskiego mieszkania Marka Grechuty[6].
- Numer 31 – adres krakowskiego mieszkania Józefa Piłsudskiego ze znajdującą się nad wejściem pamiątkową tabliczką[7].
- Stanisław Kostka Tarnowski (1837-1917), przywódca konserwatystów krakowskich, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezes Akademii Umiejętności w Krakowie.
- Feliks Dzierżyński (1877 - 1926), polski i rosyjski działacz socjaldemokratyczny i komunistyczny, twórca i szef pierwszych sowieckich organów bezpieczeństwa[5].
- Krzysztof Zawadzki, polski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy.
Inne edytuj
2 grudnia 2011 roku oddano do użytku kontrapas na odcinku od ulicy Długiej do Krowoderskiej.
Bibliografia edytuj
- Z Kleparza na Wielopole. Gazeta.pl Kraków, 2009-05-05.
Przypisy edytuj
- ↑ Armia Krajowa na terenie Okręgu Kraków w latach 1939 - 1945. Ipn.gov.pl.
- ↑ Tadeusz Wąsowicz. krakowianie1939-56.mhk.pl. [dostęp 2018-03-11].
- ↑ Getto 1941-1943. Krakow.pl.
- ↑ Jerzy Kossowski, Leszek Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 41.
- ↑ a b Miezian M.,: Krakowskie Stare Miasto, Śladami królów, artystów i alchemików. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2004.
- ↑ Marek Grechuta - ciekawostki. Trylogia.ovh.org. [dostęp 2013-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-02)].
- ↑ Kraków, ul.Szlak 31 - dom, w którym mieszkał J.Piłsudski. Jpilsudski.org.