Ulica Zaułek w Bydgoszczy
Ulica Zaułek w Bydgoszczy – ulica na terenie miasta lokacyjnego Bydgoszczy.
| Stare Miasto w Bydgoszczy | |||||||||||||||||||
 Fragment między ul. Stefana Batorego, a ul. Jana Kazimierza. W tle tzw. most westchnień. | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
190 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||||||||||||||||
| 53,121242°N 18,000171°E/53,121242 18,000171 | |||||||||||||||||||
Położenie edytuj
Ulica znajduje się w południowej części Starego Miasta. Rozciąga się na kierunku wschód-zachód, od ul. Podwale do ul. Stefana Batorego. Jej długość wynosi ok. 190 m.
Historia edytuj
Ulica Zaułek została wytyczona w połowie XIV wieku podczas kształtowania bydgoskiego miasta lokacyjnego. Stanowiła ona zaplecze posesji stojących przy ulicy Długiej, Starym Rynku i ul. Magdzińskiego, umożliwiając dowóz zaopatrzenia. Przy ulicy lokalizowano stajnie dla koni, budynki o charakterze gospodarczym i produkcyjnym, a z czasem i mieszkalnym, zapewniające należyte funkcjonowanie zlokalizowanych od strony ul. Długiej i Starego Rynku mieszkalnych budynków reprezentacyjnych[1].
Podczas nadzorów archeologicznych nad pracami ziemnymi prowadzonymi w rejonie ul. Zaułek zarejestrowano relikty średniowiecznej zabudowy drewnianej. Na zapleczu kamienicy przy ulicy Długiej odsłonięto fragmenty budynku drewnianego budowanego w technice sumikowo-łątkowej, o podłodze wyłożonej półokrąglakami oraz spiżarnią w piwnicy, datowanego na 2 połowę XIV wieku. Z kolei na zapleczu kamienicy Stary Rynek 20, odkryto drewnianą latrynę, zaś w rejonie głównego budynku Biblioteki relikt drewnianej podłogi oraz architektury murowanej z XVI-XVIII wieku[2]. Zarejestrowano również kolejne poziomy ulicy, wykładane sosnowymi półokrąglakami, położonymi na poprzecznie do nich usytuowanych legarach. Wpływ na to mógł mieć gospodarczy charakter ulicy, wymagający sprawnego dowozu niezbędnych w handlu czy życiu codziennym towarów[1].
Na szczegółowym planie zabudowy miasta, sporządzonym przez pruskiego geometrę Gretha w 1774 r., posesje wzdłuż ulicy zajęte są częściowo przez istniejącą w tym czasie zabudowę, częściowo zniszczoną. Są to w większości zabudowania gospodarcze. Na planie z 1834 r. i kolejnym z 1876 r. budynki te mają już charakter ciągłej pierzei. W kolejnych latach charakter ulicy nie zmieniał się, zarówno pod względem przestrzennym, jak i architektonicznym.
Ulica Zaułek została częściowo odnowiona w 2005 r. Modernizacja nawierzchni ulicy jest jednym z projektów ujętych w Planie Rewitalizacji Bydgoszczy.
Nazwy edytuj
Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy[3]:
Architektura edytuj
Ulica Zaułek przetrwała w niezmienionym kształcie przestrzennym od okresu średniowiecznego. Podobnie jak w przeszłości stanowi ona zaplecze umożliwiające komunikację z nieruchomościami stojącymi przy Starym Rynku, ulicy Długiej i Magdzińskiego. Stanowi stosunkowo wąski trakt, którego pierzeje stanowią zaplecza budynków wzniesionych w większości w końcu XVIII i w XIX wieku. Niektóre obiekty kryją w sobie gotyckie piwnice, zaadaptowane na kluby rozrywkowe np. „Merlin”. Do ciekawszych akcentów ulicy należy tzw. „most westchnień” w obrębie budynku Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, który jest łącznikiem budynku przy Starym Rynku 24 i Długiej 41.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Siwiak Wojciech: Z przeszłości ulicy Długiej. [w.] Kalendarz Bydgoski 2007
- ↑ Dygaszewicz Elżbieta: Bydgoszcz przedlokacyjna i lokacyjna w świetle nadzorów i archeologicznych badań ratowniczych. [w.] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu. zeszyt 1. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. 1996
- ↑ Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Derenda Jerzy red.: Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
- Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996