United States Asiatic Fleet

United States Asiatic Fleet – związek operacyjny US Navy, powstały w 1902 roku dla ochrony amerykańskich interesów w rejonie Chin oraz Filipin. Po japońskiej agresji w grudniu 1941 roku Flota Azjatycka wzięła udział w obronie Holenderskich Indii Wschodnich, w lutym 1942 roku przestając istnieć jako samodzielna jednostka.

United States Asiatic Fleet

Admirał Frank B. Upham, dowódca Floty Azjatyckiej, razem ze swoimi oficerami sztabu na pokładzie okrętu flagowego tej floty, USS "Augusta", w Manili w styczniu 1935 roku
Historia
Państwo	Stany Zjednoczone
Sformowanie	1902
Rozformowanie	1942
Tradycje
Rodowód	United States Asiatic Squadron
Dowódcy
Pierwszy	Robley D. Evans
Ostatni	Thomas C. Hart
Działania zbrojne
wojna na Pacyfiku

Historia

Flota Azjatycka została powołana w 1902 roku przez podniesienie do rangi floty dotychczasowej Eskadry Azjatyckiej. Jej pierwszym dowódcą został mianowany kontradmirał Robley D. Evans. Podstawowym zadaniem nowo powstałego związku operacyjnego miało być reprezentowanie Stanów Zjednoczonych w rejonie Chin i Filipin, gdzie stacjonowała większość okrętów oraz ochrona interesów i obywateli amerykańskich. Nigdy w swej czterdziestoletniej historii nie stanowiła ona poważnej siły militarnej, składając się głównie z niewielkich i nie najnowszych jednostek. Pomiędzy 1908 a 1910 rokiem Flota Azjatycka została włączona do Floty Pacyfiku jako jedna z jej eskadr.

We wrześniu 1923 roku okręty Floty Azjatyckiej wpłynęły do Jokohamy, niosąc pomoc po katastrofalnym trzęsieniu ziemi. Jeden z młodszych oficerów, Thomas J. Ryan, Jr., uratował wówczas kobietę z płonącego hotelu, za co został odznaczony Medalem Honoru. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku Flota Azjatycka zwiększyła swoją obecność w Chinach, w związku z narastającym tam kryzysem międzynarodowym. W lutym 1927 roku oddział piechoty morskiej wylądował w Szanghaju, by chronić interesy obywateli amerykańskich wobec zajęcia miasta przez siły podległe Czang Kaj-szekowi. W 1932 roku, po tzw. incydencie szanghajskim, okręty Floty Azjatyckiej stale przebywały na wodach chińskich. Na Jangcy utrzymywane były kanonierki, w ramach tzw. Yangtze Patrol. Główną bazą floty pozostawała jednak Manila, gdzie funkcjonowało zaplecze techniczne, z dokiem YFD-1.

Na początku II wojny światowej w skład Floty Azjatyckiej wchodziły krążowniki "Houston" jako okręt flagowy i "Marblehead", 13 niszczycieli typu Clemson, 29 okrętów podwodnych oraz szereg mniejszych i pomocniczych jednostek. Dołączył do nich krążownik "Boise", którego wybuch wojny zastał na Filipinach w trakcie eskortowania płynącego tam konwoju. Podstawowym zadaniem Floty po ataku na Pearl Harbor miała być obrona amerykańskiej strefy wpływów na południowo-zachodnim Pacyfiku. Wypierana przez nacierające siły japońskie, wycofała się w rejon Holenderskich Indii Wschodnich, gdzie część okrętów została oddana pod dowództwo powstałych w styczniu 1942 roku połączonych sił ABDA. Początkowo ostatni dowódca Floty Azjatyckiej, admirał Thomas C. Hart, objął komendę nad flotą aliancką, lecz w lutym został na skutek nacisków władz holenderskich odwołany do Stanów Zjednoczonych. Jeszcze pod jego ogólnym dowództwem amerykańskie niszczyciele odniosły skromny sukces w bitwie koło Balikpapanu 24 stycznia 1942 roku, ale w lutym ABDA poniosła szereg porażek. Podczas bitwy w Cieśninie Sundajskiej w nocy z 28 lutego na 1 marca 1942 roku zatopiony został "Houston", również 1 marca utracono niszczyciel "Pope". Część jednostek byłej Floty Azjatyckiej zdołała ujść do portów australijskich bądź, jak "Marblehead", na Cejlon.

Prezydent George W. Bush proklamował 1 marca 2002 roku Dniem Floty Azjatyckiej.

Bibliografia

• Bernard D. Cole: America's Asiatic Fleet. „Naval History”. October 2011. ISSN 1042-1920.
• James WJ.W. Hammond James WJ.W., The Treaty Navy: The Story of the US Naval Service Between the World Wars, Victoria, B. C.: Trafford, 2001, ISBN 1-55212-876-8, OCLC 47740923 .brak strony (książka)
• Spencer C. Tucker (red.): Naval Warfare. An International Encyclopedia. Santa Barbara, CA: 2002. ISBN 1-57607-740-3.