Wikipedia

Uniwersytecki System Obsługi Studiów

system informatyczny służący do zarządzania tokiem studiów w szkole wyższej

Uniwersytecki System Obsługi Studiów (USOS) – system informatyczny służący do zarządzania tokiem studiów w szkole wyższej.

USOS
Autor Międzyuniwersyteckie Centrum Informatyzacji
Pierwsze wydanie 2000
Aktualna wersja stabilna 7.0.3 – 26 marca 2024[1]
Rodzaj Uniwersytecki System Obsługi Studiów
Strona internetowa

Zastosowanie edytuj

Główne obszary zastosowań USOS[2][3]:

  • oferta dydaktyczna uczelni (definiowanie przedmiotów, zajęć, programów, terminów zajęć itp.)
  • obsługa toku studiów każdego studenta (zajęcia, oceny, protokoły, wznowienia studiów itp.)
  • immatrykulacja studentów
  • drukowanie i obsługa elektronicznych legitymacji: studenckiej, doktoranta, nauczyciela akademickiego
  • podania studenckie
  • wnioski o pomoc socjalną
  • pensum pracownicze
  • prace i egzaminy dyplomowe
  • stypendia
  • rejestracje na zajęcia
  • płatności za usługi edukacyjne
  • sprawozdawczość
  • eksport danych do systemu POL-on[4] – zintegrowanej platformy informatycznej MNiSW
  • międzyuczelniana (w tym międzynarodowa) wymiana studencka
  • ankiety.

USOS wspiera obsługę wszystkich rodzajów i poziomów studiów: studia pierwszego i drugiego stopnia, jednolite magisterskie, podyplomowe, szkoły doktorskie.

USOS jest dostępny (m.in. ze względów bezpieczeństwa) tylko dla upoważnionych użytkowników i komputerów (co jest regulowane np. przy wykorzystaniu zapory sieciowej). Użytkownikami systemu są niemal wyłącznie pracownicy administracji uczelnianej oraz pracownicy dydaktyczno-naukowi pełniący funkcje administracyjne (np. kierownicy jednostek dydaktycznych uczelni lub ich pełnomocnicy)[2].

Historia rozwoju i warunki licencjonowania edytuj

Pierwsza wersja systemu powstała w 2000 r. na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie system jest aktywnie rozwijany przez uczelnie[5]:

W skali całej Polski system rozwijany jest w ramach projektu USOS realizowanego przez Międzyuniwersyteckie Centrum Informatyzacji – konsorcjum powołane w celu utrzymywania i rozwoju systemów informatycznych wspierających zarządzanie szkołami wyższymi[6]. MUCI jest właścicielem praw autorskich do USOS. Użytkownikami USOS są uczelnie będące członkami MUCI (udziałowcy konsorcjum) lub uczelnie będące tzw. Członkami Stowarzyszonymi MUCI w ramach projektu USOS[7]. W ramach MUCI funkcjonuje Komisja ds. USOS, składająca się z przedstawicieli uczelni użytkujących USOS. Komisja ta decyduje o kierunkach rozwoju systemu.

Za rozwój i utrzymywanie systemu odpowiada Zespół roboczy ds. USOS z główną siedzibą na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego[2]. Niektóre elementy USOS oraz aplikacji współpracujących z systemem tworzone są (m.in. w ramach prac dyplomowych) przez studentów uczelni korzystających z systemu[2]. Kierownikiem Komisji ds. USOS oraz szefem Zespołu roboczego ds. USOS od początku istnienia systemu jest Janina Mincer-Daszkiewicz, nauczyciel akademicki na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego[2][8].

Aplikacje stowarzyszone z USOS edytuj

Z USOS stowarzyszony jest szereg aplikacji (najczęściej realizowanych w formie serwisu internetowego) przeznaczonych dla społeczności związanej z daną szkołą wyższą (kandydaci na studia, studenci, nauczyciele akademiccy)[2][9]. Serwisy internetowe stowarzyszone z USOS są ogólnie dostępne przez przeglądarkę internetową, jakkolwiek dostęp do większości ich funkcji zazwyczaj jest możliwy jedynie dla odgórnie zarejestrowanych użytkowników i wymaga zalogowania[2].

Aplikacje rozwijane w ramach projektu USOS edytuj

 
Interfejs użytkownika serwisu USOSweb
  • USOSweb – serwis internetowy zawierający dane oparte na informacjach zgromadzonych w bazie danych USOS, co w pośredni sposób pozwala studentom i pracownikom na korzystanie z zasobów USOS. USOSweb umożliwia m.in. zdalne załatwianie spraw związanych z tokiem studiów, w których w tradycyjnej formie musiały pośredniczyć dziekanaty oraz inne instytucje lub osoby, co pozwala na użycie względem serwisu określenia wirtualny dziekanat. USOSweb udostępnia studentom m.in. plan zajęć, przegląd ocen i zaliczeń, zapisy na zajęcia i egzaminy, składanie podań, wypełnianie ankiet dotyczących procesu dydaktycznego, informacje o płatnościach i stypendiach, komunikację z uczestnikami tych samych zajęć i prowadzącymi. Nauczycielom akademickim serwis umożliwia m.in. obsługę wyników przeprowadzanych sprawdzianów, wystawianie ocen i zaliczeń, wypełnianie protokołów do zajęć, wysyłanie wiadomości do uczestników zajęć. Społeczność uczelniana może brać udział w organizowanych w USOSweb internetowych wyborach do ciał kolegialnych uczelni. USOSweb jest zintegrowany z systemami płatności elektronicznych oraz systemem mObywatel[2][9].
  • Mobilny USOS – aplikacja mobilna (w wersji na systemy Android i iOS) dająca dostęp do części funkcji realizowanych w USOSweb oraz do funkcji dedykowanych specjalnie dla urządzeń mobilnych. Użytkownik w ramach aplikacji otrzymuje powiadomienia o dotyczących go zdarzeniach zachodzących w USOS (np. wystawienie oceny) lub wysłanych do niego bezpośrednio przez uczelnianą administrację (np. upływający termin ważności badań lekarskich lub wniesienia opłat). Aplikacja pozwala też uzyskać dostęp do mLegitymacji dzięki integracji z systemem mObywatel[9].
  • APD (Archiwum Prac Dyplomowych) – serwis internetowy pełniący rolę repozytorium prac dyplomowych. Wraz z pracami w APD przechowywane są takie informacje jak ocena z pracy lub recenzje opiekuna pracy i recenzenta. Serwis wspiera również zdalny proces przebiegu obrony pracy dyplomowej, w tym wprowadzanie i zatwierdzanie recenzji oraz zdalne wypełnianie i zatwierdzanie protokołu egzaminu dyplomowego[9].
  • EVA (Ewaluacja Nauczycieli Akademickich) – serwis internetowy wspierający ustawową ewaluację pracowników dydaktyczno-naukowych oraz przeprowadzanie ocen okresowych pracowników[9].
  • Informator ECTS – serwis internetowy zawierający informacje dotyczące systemu transferu i akumulacji punktów ECTS[9].
  • Ankieter – serwis internetowy służący do przeprowadzania dowolnego rodzaju ankiet elektronicznych dla ogółu lub dowolnego podzbioru społeczności danej uczelni. System może być również wykorzystywany do przeprowadzania zdalnych głosowań[9].
  • SRS (System Rezerwacji Sal) – serwis internetowy służący pracownikom do rezerwowania sal w skali całej uczelni. Pozwala na zarządzanie wykorzystaniem wszystkich pomieszczeń dydaktycznych na danej uczelni, a także kosztami związanymi z ich wynajmem[9].
  • Migrator – aplikacja synchronizująca bazy danych. Migrator zwykle jest używany do synchronizacji danych pomiędzy centralną bazą USOS a jego aplikacjami stowarzyszonymi oraz uczelnianymi systemami dziedzinowymi. Synchronizacja danych przy użyciu Migratora, zwana migracją, jest procesem polegającym na (zazwyczaj dwukierunkowej) replikacji danych pomiędzy USOS a bazą danych innego systemu[2].

Aplikacje rozwijane w ramach innych projektów edytuj

  • IRK (Internetowa Rekrutacja Kandydatów) – serwis dla kandydatów na studia. Jego głównymi zadaniami są prezentacja katalogu oferowanych przez szkołę wyższą kierunków i programów studiów, rejestrowanie zdalnych zgłoszeń kandydatów oraz wspomaganie procesu rekrutacji. Zgromadzone w IRK dane osób, które dostały się na studia, mogą być przeniesione do USOS w procesie elektronicznej immatrykulacji. Serwis jest zintegrowany z profilem zaufanym Login.gov.pl.Projekt IRK jest podprojektem projektu USOS, co oznacza, że każda uczelnia, która uczestniczy w projekcie USOS może tym samym wdrożyć własną instancję serwisu IRK[11].
  • IRK-MOST – wzorowany funkcjonalnie na IRK ogólnopolski serwis internetowy dla studentów pragnących odbyć część studiów poza macierzystą uczelnią w ramach Programu Mobilności Studentów MOST. Uczelnie biorące udział w programie umieszczają w serwisie ofertę kierunkową, na podstawie której student może elektronicznie zarejestrować się na wybrany kierunek w konkretnej szkole wyższej[11].
  • biurokarier.edu.pl – ogólnopolski serwis internetowy dla pracodawców, studentów i absolwentów zarejestrowanych w Akademickich Biurach Karier. Pracodawcy otrzymują możliwość zamieszczania ofert pracy, stażu i praktyk oraz przeglądania CV studentów i absolwentów. Studentom i absolwentom serwis oferuje dostęp do ofert w nim zamieszczonych (wraz z opcją odpowiedzi na ofertę) oraz możliwość zredagowania własnego CV. Serwis jest przystosowany do współpracy z działającymi lokalnie na uczelniach instancjami USOS, z których pobiera aktualne dane studentów i absolwentów[11][12].
  • Krajowy Rejestr Matur – ogólnopolskie repozytorium wyników matur i numerów PESEL maturzystów, którzy zamierzają ubiegać się o przyjęcie na studia wyższe. Dane o wynikach matur uzupełniane są w serwisie bezpośrednio przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne, które podpisały umowę z Uniwersytetem Warszawskim, reprezentującym uczelnie zrzeszone w projekcie. Wyniki zgromadzone w KReM mogą być przekazane do aplikacji rekrutacyjnej stosowanej przez daną szkołę wyższą, np. do serwisu IRK[11][13].
  • ects.edu.pl – ogólnopolski serwis pełniący rolę zbioru uczelnianych katalogów studiów. Zawiera informacje o działających w polskich szkołach wyższych elektronicznych katalogach studiów, np. lokalnych uczelnianych instancjach Informatora ECTS[11][14].

Integracja USOS z systemami dziedzinowymi uczelni edytuj

USOS może współpracować z systemami dziedzinowymi szkoły wyższej takimi jak np. centralny system uwierzytelniania, serwery poczty elektronicznej, platforma e-learningowa Moodle, systemy biblioteczne, systemy klasy ERP. Integracja jest realizowana, zależnie od potrzeb uczelni, zwykle z wykorzystaniem USOS API lub Migratora[2][9].

Elektroniczna wymiana informacji z uczelniami partnerskimi edytuj

Dzięki udziałowi Zespołu roboczego ds. USOS w projektach Unii Europejskiej system jest zintegrowany z siecią uczelni europejskich w ramach platform Erasmus Without Paper[15] i EMREX[16], służących do elektronicznej wymiany informacji pomiędzy uczelniami korzystającymi z USOS i uczelniami partnerskimi w zakresie mobilności[17] i osiągnięć[18] studentów.

Architektura USOS i aplikacji stowarzyszonych edytuj

USOS został wykonany z wykorzystaniem głównie technologii firmy Oracle Corporation: część bazodanową stanowi system Oracle Database. Dostępny przez przeglądarkę internetową interfejs użytkownika oraz główne mechanizmy przetwarzania danych wykonane są w technologii wykorzystującej język programowania Java. W okresie przejściowym dostępne są starsze wersje systemu wykonane przy użyciu narzędzia Oracle Forms (w formie aplikacji działającej w systemach Microsoft Windows). Raporty (zestawienia danych, listy, zaświadczenia, dokumenty) są przygotowywane z użyciem systemu raportowania BIRT[2].

Aplikacje stowarzyszone z USOS to w większości przypadków serwisy internetowe wykonane z wykorzystaniem darmowych technologii takich jak: PHP, Smarty, Python, Django, BIRT. Większość serwisów działa bezpośrednio na bazie danych USOS, niektóre używają własnej bazy danych (MySQL lub PostgreSQL). Jeżeli aplikacja stowarzyszona z USOS posiada własną bazę danych, to w przypadku aplikacji wymieniających z USOS niewielkie pakiety danych (np. IRK) proces ten odbywa się na bieżąco. Natomiast synchronizacja dużych ilości danych (np. USOSweb) odbywa się poprzez Migrator[2][19][20].

Szkoły wyższe korzystające z oprogramowania dystrybuowanego w ramach projektu USOS i projektów stowarzyszonych edytuj

Udziałowcy MUCI[21]:

  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  2. Uniwersytet Jagielloński
  3. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
  4. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
  5. Uniwersytet Łódzki
  6. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
  7. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
  8. Uniwersytet Opolski
  9. Uniwersytet Śląski
  10. Uniwersytet w Białymstoku
  11. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
  12. Uniwersytet Warszawski
  13. Uniwersytet Wrocławski

Członkowie Stowarzyszeni MUCI w ramach projektu USOS[22]:

  1. Akademia Finansów i Biznesu Vistula
  2. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
  3. Akademia Ignatianum w Krakowie
  4. Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
  5. Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych
  6. Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
  7. Akademia Łomżyńska
  8. Akademia Nauk Stosowanych Angelusa Silesiusa
  9. Akademia Nauk Stosowanych im. Stanisława Staszica w Pile
  10. Akademia Nauk Stosowanych Stefana Batorego
  11. Akademia Nauk Stosowanych w Elblągu
  12. Akademia Nauk Stosowanych w Koninie
  13. Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
  14. Akademia Pożarnicza
  15. Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
  16. Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie
  17. Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie
  18. Akademia Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki
  19. Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
  20. Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
  21. Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
  22. Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
  23. Bielska Wyższa Szkoła im. Józefa Tyszkiewicza
  24. Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie
  25. Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu
  26. Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego Polskiej Akademii Nauk
  27. Instytut Matematyczny Polskiej Akademii Nauk
  28. Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
  29. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury
  30. Małopolska Uczelnia Państwowa im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Oświęcimiu
  31. Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna we Wrocławiu
  32. Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego
  33. Państwowa Akademia Nauk Stosowanych im. ks. B. Markiewicza w Jarosławiu
  34. Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie
  35. Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Głogowie
  36. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie
  37. Politechnika Białostocka
  38. Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich
  39. Politechnika Częstochowska
  40. Politechnika Koszalińska
  41. Politechnika Opolska
  42. Politechnika Poznańska
  43. Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza
  44. Politechnika Śląska
  45. Politechnika Świętokrzyska
  46. Politechnika Warszawska
  47. Politechnika Wrocławska
  48. Publiczna Uczelnia Zawodowa w Grudziądzu
  49. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
  50. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
  51. Szkoła Główna Turystyki i Hotelarstwa Vistula
  52. Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości
  53. Uczelnia Łukaszewski
  54. Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku
  55. Uczelnia Techniczno-Handlowa im. Heleny Chodkowskiej
  56. Uniwersytet Bielsko-Bialski
  57. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
  58. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
  59. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
  60. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
  61. Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie
  62. Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  63. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
  64. Uniwersytet Medyczny w Lublinie
  65. Uniwersytet Morski w Gdyni
  66. Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
  67. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
  68. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  69. Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
  70. Uniwersytet w Siedlcach
  71. Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
  72. Wrocławska Akademia Biznesu w Naukach Stosowanych
  73. Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa
  74. Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego w Krakowie „Apeiron”
  75. Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku
  76. Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
  77. Wyższa Szkoła Kadr Menedżerskich
  78. Wyższa Szkoła Prawa
  79. Wyższa Szkoła Straży Granicznej
  80. Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii
  81. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Z udostępnionych przez GUS informacji dotyczących szkół wyższych[23] wynika, że w roku 2018:

  • 57% studentów uczelni publicznych studiowało na uczelniach, które wdrożyły USOS,
  • 37% uczelni publicznych korzystało z USOS do obsługi toku studiów,
  • jedenaście uczelni z czternastu największych (liczących powyżej dwudziestu tysięcy studentów) korzystało z USOS,
  • 31% studentów uczelni publicznych przechodziło rekrutację w systemie IRK.

Nie wszystkie szkoły wyższe, które wdrożyły USOS, korzystają ze wszystkich serwisów stowarzyszonych z systemem. Część szkół wdrożyła tylko niektóre z serwisów, część korzysta jedynie z samego USOS[24].

Nagrody i wyróżnienia edytuj

W 2005 r. MUCI zostało finalistą organizowanego przez polską edycję tygodnika Computerworld konkursu Lider Informatyki w kategorii Organizacje użyteczności publicznej[25].

W 2007 r. MUCI otrzymało za USOS nagrodę EUNIS Elite Award[25][26].

W 2013 r. USOS w osobie swojego kierownika projektu, dr Janiny Mincer-Daszkiewicz, został laureatem nagrody INFO-STAR 2012 w kategorii Rozwiązania Informatyczne[25][27].

W 2013 r. Uniwersytet Warszawski został jednym z dwóch laureatów konkursu EDUinspiracje 2013 (kategoria instytucjonalna programu Erasmus) organizowanego przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji za projekt USOS-moduł BWZ oraz Mobility – nowoczesne technologie na rzecz rozwoju uczelni[25][28].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Portal USOS: Użytkownicy. (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l USOS – wstęp do dokumentacji wdrożeniowej. (pol.).
  3. ↑ Portal USOS: USOS. (pol.).
  4. ↑ POL-on – strona główna systemu. (pol.).
  5. ↑ Portal USOS: Twórcy. (pol.).
  6. ↑ Regulamin MUCI. (pol.).
  7. ↑ Procedura przystąpienia do MUCI. (pol.).
  8. ↑ Janina Mincer-Daszkiewicz, Ph.D. – personal page. (ang.).
  9. ↑ a b c d e f g h i j k Portal USOS: Serwisy. (pol.).
  10. ↑ USOS API Reference. (ang.).
  11. ↑ a b c d e Portal USOS: Inne projekty. (pol.).
  12. ↑ biurokarier.edu.pl – strona główna. (pol.).
  13. ↑ Krajowy Rejestr Matur – strona informacyjna. (pol.).
  14. ↑ ects.edu.pl – „katalog katalogów studiów” polskich uczelni. (pol.).
  15. ↑ EWP Knowledge Base: 3rd-party software. [dostęp 2020-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-29)]. (ang.).
  16. ↑ EMREX: EMREX in Poland. (ang.).
  17. ↑ Erasmus Without Paper – strona projektu. (ang.).
  18. ↑ EMREX – strona projektu. (ang.).
  19. ↑ Prezentacja USOS i MUCI na konferencji Rozwiązania Oracle dla placówek edukacyjnych. (pol.).
  20. ↑ Zintegrowane narzędzia informatyczne w projekcie USOS. (pol.).
  21. ↑ Portal USOS: Udziałowcy MUCI korzystający z oprogramowania dystrybuowanego przez konsorcjum. (pol.).
  22. ↑ Portal USOS: Członkowie MUCI – uczelnie stowarzyszone w ramach projektu USOS. (pol.).
  23. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Szkoły wyższe i ich finanse w 2018 roku. (pol.).
  24. ↑ Portal USOS: Wdrożenia na polskich uczelniach oprogramowania dystrybuowanego przez MUCI. (pol.).
  25. ↑ a b c d Portal USOS: Wyróżnienia. (pol.).
  26. ↑ Eunis Elite Award. (ang.).
  27. ↑ Info STAR Nominowani 2012 [online], Centrum Promocji Informatyki [dostęp 2019-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-18] (pol.).
  28. ↑ EDUinspiracje – Galeria zwycięzców. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uniwersytecki_System_Obsługi_Studiów&oldid=73548946”