Uniwersytet Ludowy w Zbroszy Dużej
Uniwersytet Ludowy w Zbroszy Dużej – nielegalnie działająca w latach 1978–1980 inicjatywa oświatowa w Zbroszy Dużej.
Zbrosza Duża, wieś położona około 65 km na południe od Warszawy, była w latach 70. XX wieku miejscem dużej aktywności społecznej dzięki batalii stoczonej przez tamtejszą ludność pod kierunkiem ks. Czesława Sadłowskiego. Starania miejscowej społeczności dotyczyły pozwolenia na budowę kościoła we wsi i zakończyły się konsekrowaniem świątyni w 1974 roku. Wiosną 1977 roku mieszkańcy Zbroszy i okolic nawiązali kontakty z Komitetem Obrony Robotników. Zawiązano też Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Grójeckiej[1].
Na jednym ze spotkań Komitetu, w wyniku inicjatywy ks. Czesława Sadłowskiego oraz Wiesława Kęcika w Zbroszy Dużej uruchomiono w październiku 1978 roku[2] (wg innych źródeł: 3 lutego 1979 roku[3][4] albo w marcu 1979 roku[1]) cykl wykładów dla okolicznej ludności i przyjezdnych, zwany Uniwersytetem Ludowym.
Łącznie przeprowadzono około 80 wykładów, były organizowane w piątki wieczorem, początkowo w rytmie comiesięcznym. Wykładano m.in. socjologię, ekonomię, historię Polski i świata, a nawet teologię. Prowadzono też kurs na temat środków masowego przekazu i poligrafii oraz kurs dziennikarski[2]. Wykładowcami byli m.in.: Jacek Kuroń, Wiesław Kęcik, Marzena Górszczyk-Kęcik, Zbigniew Romaszewski i Mirosław Chojecki[2][3]
Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Grójeckiej, Uniwersytet Ludowy, czasopismo „Placówka” i inne inicjatywy powstającego ruchu chłopskiego stały się źródłem doświadczeń organizacyjnych i edukacyjnych przy tworzeniu i rozwoju reprezentacji zawodowej rolników w czasie legalnej działalności NSZZ „Solidarność”, a także w działalności podziemnej po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Małgorzata Choma-Jusińska, Nic o nas bez nas! Początki niezależnego ruchu chłopskiego w PRL [online], przystanekhistoria.pl, 4 grudnia 2023 [dostęp 2024-08-16].
- ↑ a b c Wiesława Grochola, Cegły, dzwonki i wykłady. Jak budowano kościół i wspólnotę w Zbroszy Dużej [online], paszportywolności.pl [dostęp 2024-08-16].
- ↑ a b Bogusław Bek, Sadłowski Czesław, [w:] Encyklopedia „Solidarności”. Opozycja w PRL 1976–1989, t. 1, Warszawa – Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen – Katowice: Stowarzyszenie Pokolenie, 2010, s. 403, ISBN 978-83-7233-022-2.
- ↑ Miroława Woźniak, Życie religijne, społeczne i polityczne w parafii Zbrosza Duża powiatu grójeckiego w latach 1974–2010, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego (praca magisterska), Warszawa 2011 [dostęp 2024-08-16].