Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (UMP) – państwowa uczelnia o profilu medycznym powstała w 1950 roku w Poznaniu jako Akademia Medyczna na bazie katedr i zakładów wchodzących w skład wydzielonych z Uniwersytetu Poznańskiego – Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Stomatologii i Studium Wychowania Fizycznego oraz Wydziału Farmaceutycznego. Od 1984 nosi imię Karola Marcinkowskiego.

Uniwersytet Medyczny
im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu

Poznan University of Medical Sciences

Collegium Maius UM w Poznaniu
Data założenia	1 stycznia 1950
Patron	Karol Marcinkowski
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Adres	ul. Aleksandra Fredry 10 61-701 Poznań
Liczba studentów	7 343 (12.2023)
Rektor	prof. dr hab. Zbigniew Krasiński
Członkostwo	Socrates-Erasmus
Położenie na mapie Poznania Rektorat Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Położenie na mapie Polski Rektorat Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rektorat Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
52°24′34″N 16°55′08″E
Strona internetowa

Według webometrycznego rankingu uniwersytetów świata ze stycznia 2025 roku, pokazującego zaangażowanie instytucji akademickich w Internecie, uczelnia zajmuje 1256 miejsce na świecie spośród wszystkich typów uczelni.

Historia

Tradycje kształcenia medycznego w Wielkopolsce związane są z działalnością Wydziału Lekarskiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Na utworzenie w Poznaniu uniwersytetu nie zgadzało się państwo pruskie, w którego granicach znalazła się Wielkopolska po rozbiorach. Z tego powodu Towarzystwo było tak ważne dla Polaków, którzy mogli dzięki niemu uprawiać działalność naukową.

To właśnie grono osób skupionych wokół PTPN pod przewodnictwem jego prezesa, Heliodora Święcickiego, wyszło w 1918 roku z koncepcją utworzenia w Poznaniu uniwersytetu.

Od samego początku zabiegał on o powołanie na przyszłej uczelni studiów lekarskich i farmaceutycznych. Zgodnie z jego planami najpierw miał zostać utworzony wydział filozoficzny, jako najłatwiejszy do zorganizowania, następnie wydział prawno-ekonomiczny, teologiczny, rolno-leśny, a na końcu lekarski, którego uruchomienie wymagało największych środków finansowych, infrastruktury i kadr, których brakowało.

5 kwietnia 1919 nadano Heliodorowi Święcickiemu tytuł profesora nadzwyczajnego Wydziału Lekarskiego, który jeszcze formalnie się nie ukonstytuował. Umożliwiło to powołanie go na rektora.

Inauguracja działalności poznańskiej uczelni nastąpiła 7 maja 1919 roku w 400. rocznicę utworzenia Akademii Lubrańskiego.

Organizacja studiów farmaceutycznych

Już w styczniu 1919 roku, jeszcze przed uroczystą inauguracją Uniwersytetu, Komisja Organizacyjna zamieściła w prasie ogłoszenia dotyczące naboru na studia farmaceutyczne oraz na wykładowców. W sierpniu 1919 roku Towarzystwo Aptekarzy Polskich oraz Towarzystwo Aptekarzy Kondycjonujących wystąpiło do prezesa Naczelnej Rady Ludowej z wnioskiem o przyznanie funduszy na utworzenie studium farmaceutycznego.

Dziekan Wydziału Filozoficznego, Antoni Korczyński, przystąpił do organizowania studiów farmaceutycznych. Trudności z właściwą obsadą katedr sprawiły, że zadecydował o czasowym utworzeniu studium przy Wydziale Filozoficznym. Na jego wniosek w październiku 1919 roku Rada Wydziału Filozoficznego powołała Studium Farmaceutyczne.

W kwietniu 1920 roku obowiązki kierownika Katedry i Zakładu Chemii Farmaceutycznej oraz dyrektora Komisji Farmaceutycznej objął Konstanty Hrynakowski, który zajął się właściwą organizacją studiów. Był on zwolennikiem wszechstronnego kształcenia farmaceutów, opartego na wiedzy chemicznej i przygotowującego do pracy w aptekach, przemyśle farmaceutycznym lub spożywczym, sądownictwie, szkolnictwie etc. Opracowany przez niego nowoczesny, czteroletni program realizowano zarówno w jednostkach Studium (od 19 października 1920 roku Oddziału Farmaceutycznego) oraz w ramach zajęć zleconych na innych wydziałach uniwersytetu. Gdy 19 listopada 1925 roku Wydział Filozoficzny podzielił się na Wydział Humanistyczny i Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Oddział Farmaceutyczny wszedł w skład tego drugiego. Mimo starań Komisji Farmaceutycznej podjętych w 1928 roku projekt przekształcenia Oddziału w samodzielny wydział nie zyskał aprobaty Senatu Uczelni. Do końca okresu międzywojennego ta sytuacja nie uległa zmianie.

Organizacja studiów lekarskich

Z racji tego, że nie udało się utworzyć Wydziału Lekarskiego przed inauguracją działalności samej uczelni, Wydział Lekarski PTPN prowadził od 15 lutego do 29 kwietnia 1919 roku kursy medyczne dla młodzieży chcącej studiować medycynę.

Głównymi przeszkodami w staraniach o zorganizowanie Wydziału Lekarskiego były niedobory kadrowe, brak zaplecza klinicznego oraz wysokie koszty związane z kształceniem lekarzy. Momentem przełomowym był 25 kwietnia 1920 roku. Tego dnia Senat Uczelni podjął uchwałę o powołaniu na organizatora i pierwszego dziekana Wydziału Adama Wrzoska, powierzając mu jednocześnie stanowisko organizatora i kierownika Katedry Filozofii i Historii Medycyny w charakterze profesora zwyczajnego. 24 lipca 1920 Senat UP zaakceptował koncepcję rozwoju Wydziału Lekarskiego jego autorstwa. 5 września 1920 ukonstytuował się skład Rady Wydziału, która zebrała się na swym pierwszym posiedzeniu w dniu 19 listopada 1920 roku.

Ostatecznie I rok medycyny liczący 134 studentów rozpoczął wykłady z końcem stycznia 1921 roku.

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej poznańscy naukowcy brali udział w nauczaniu podziemnym na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich oraz na utworzonym w 1941 roku Polskim Wydziale Lekarskim na Uniwersytecie w Edynburgu.

Powojenna odbudowa 1945-1949

Jeszcze w trakcie walk o Poznań w 1945 roku rozpoczęto działania mające na celu ratowanie i ochronę pozostawionego przez Niemców mienia uniwersyteckiego. Mimo dużych trudności lokalowych i materialnych spowodowanych zniszczeniami wojennymi oraz braków kadrowych, 23 kwietnia 1945 roku rozpoczęto zajęcia dydaktyczne. Na Wydział Lekarski zgłosiło się wielu studentów, którzy nie ukończyli studiów w 1939 roku, oraz takich którzy rozpoczęli medycynę w ramach tajnego nauczania.

1 października 1947 Oddział Farmaceutyczny przekształcono w Wydział Farmaceutyczny.

Akademia Medyczna w okresie PRL

Nowy etap w dziejach nauczania medycyny i farmacji związany był z formalnym przejęciem władzy w Polsce przez komunistów. Cały obszar nauki i szkolnictwa wyższego poddano reformom organizacyjnym i ideologicznym.

Jednym ze skutków tych zmian było utworzenie 1 stycznia 1950 roku Akademii Lekarskiej, przemianowanej w marcu 1950 roku na Akademię Medyczną w Poznaniu. Powstała ona na bazie wydzielonych ze struktur Uniwersytetu Poznańskiego, Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Stomatologicznym i Studium Wychowania Fizycznego (5 lipca 1950 Studium przekształcono rozporządzeniem Rady Ministrów w Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego) oraz Wydziału Farmaceutycznego.

Jako pierwsze w kraju zostały utworzone na poznańskiej AM między innymi: Pracownia Mikroskopii Elektronowej (1956), Ośrodek Izotopowy (1957), Pracownia Sztucznej Nerki (1958), Ośrodek Dietetyki (1959), Klinika Chorób Pasożytniczych (1961), Zakład Rehabilitacji Przemysłowej (1968), Klinika Chirurgii Ręki (1969).

W 1975 roku powołano czwarty, obok medycyny, stomatologii i farmacji, kierunek studiów – pielęgniarstwo – oraz Wydział Pielęgniarstwa.

W latach 70. udało się pozyskać teren między ulicami - Stanisława Przybyszewskiego, Marcelińską, Polną i Karola Świerczewskiego (dzisiaj Bukowska). Stał się on zaczątkiem współczesnego kampusu uniwersyteckiego.

Wzrost rządów autorytarnych w kraju wpłynął na ograniczenie wolności akademickiej i niezależności uczelni. Kulminacją narastających konfliktów społecznych był rok 1980 kiedy powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. We wrześniu tego roku na poznańskiej Akademii Medycznej zorganizowano zebranie pracowników i przeprowadzono pierwsze wybory pracowniczej organizacji związkowej. Konsekwencją tych wydarzeń była demokratyzacja uczelni. Przeprowadzono wtedy wolne wybory do władz Akademii, a 15 grudnia 1981 roku Senat podjął decyzję o nadaniu uczelni imienia Karola Marcinkowskiego (usankcjonowana przez parlament PRL dopiero 26 stycznia 1984 roku). Niestety wprowadzenie stanu wojennego i położyło kres autonomii ośrodków akademickich.

Uczelnia po 1989 roku

Okres od 1989 roku, to czas bardzo aktywnej polityki naukowo-dydaktycznej i organizacyjnej. Dzięki temu już w 1992 roku powołano kolejny wydział – Wydział Medyczny – który wkrótce przekształcono w Wydział Lekarski II. W skład nowego Wydziału weszły: Oddział Kształcenia Podyplomowego i Oddział Kształcenia w Języku Angielskim, kształcący jako pierwszy w Polsce studentów anglojęzycznych, początkowo głównie z USA. Dotychczasowy Wydział Lekarski został nazwany Lekarskim I, a Wydział Pielęgniarstwa ostatecznie w 1998 roku przekształcono w Wydział Nauk o Zdrowiu.

27 lutego 2007 roku Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, jako pierwsza uczelnia medyczna w Polsce, uzyskała status uniwersytecki przekształcając się w Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. W 2019 roku Wydział Lekarski I zmienił nazwę na Wydział Lekarski, a Wydział Lekarski II na Wydział Medyczny. Powołano trzy Kolegia Nauk – Nauk Medycznych, Nauk Farmaceutycznych, Nauk o Zdrowiu oraz Szkołę Doktorską.

Władze rektorskie

Kadencja 2024–2028:

• rektor – prof. dr hab. Zbigniew Krasiński
• prorektor ds. klinicznych – prof. dr hab. Marek Ruchała
• prorektor ds. promocji i organizacji – dr hab. Justyna Gornowicz-Porowska, prof. UMP
• prorektor ds. nauki – prof. dr hab. Michał Nowicki
• prorektor ds. dydaktyki – prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz
• prorektor ds. studenckich – dr hab. Jakub Żurawski

Centrum Kongresowo-Dydaktyczne

Kadencja 2020–2024:

• rektor – prof. dr hab. Andrzej Tykarski
• prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą – prof. dr hab. Michał Nowicki
• prorektor ds. studenckich – prof. dr hab. Edmund Grześkowiak
• prorektor ds. dydaktyki – prof. dr hab. Małgorzata Kotwicka
• prorektor ds. szkoły doktorskiej i kształcenia podyplomowego – prof. dr hab. Ewa Wender-Ożegowska
• prorektor ds. klinicznych i współpracy z regionem – prof. dr hab. Zbigniew Krasiński
• prorektor ds. organizacji, promocji i rozwoju uczelni – prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz

Poczet rektorów

Collegium Stomatologi

• 1950–1952 – Tadeusz Stefan Kurkiewicz
• 1952–1953 – Edward Czarnecki
• 1953–1955 – Jan Roguski
• 1955–1956 – Anatol Dowżenko
• 1956–1959 – Antoni Horst
• 1959–1962 – Wiktor Dega
• 1962–1964 – Olech Szczepski
• 1964–1972 – Witold Michałkiewicz
• 1972–1981 – Roman Góral
• 1981–1987 – Jerzy Wójtowicz
• 1987–1993 – Antoni Pruszewicz
• 1993–1999 – Janusz Gadzinowski
• 1999–2002 – Leon Drobnik
• 2002–2008 – Grzegorz Bręborowicz
• 2008–2016 – Jacek Wysocki
• 2016–2024 – Andrzej Tykarski
• 2024–obecnie – Zbigniew Krasiński

Wydziały

• Wydział Lekarski
• Wydział Medyczny
• Wydział Farmaceutyczny
• Wydział Nauk o Zdrowiu

Podmioty lecznicze

Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny

• Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu
• Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego
• Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi
• Szpital Kliniczny im. Karola Jonschera
• Uniwersyteckie Centrum Stomatologii i Medycyny Specjalistycznej

W związku z budową Centralnego Zintegrowanego Szpitala Klinicznego przy ul. Grunwaldzkiej z dniem 1 stycznia 2022 Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego został filią Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego.

Wydawnictwa ciągłe

Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego ul. Grunwaldzka

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu wydaje następujące czasopisma:

• "Fakty UMP" – dwumiesięcznik informacyjny
• "Nowiny Lekarskie" – dwumiesięcznik naukowy
• "Nowiny Szpitalne" – dwumiesięcznik informacyjny dla pracowników Szpitala Klinicznego nr 1 przy ul. Długiej
• "Puls UM" – miesięcznik – gazeta studentów

Domy Studenckie

Przy Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu znajduje się 5 domów studenckich:

• DS Eskulap, ul. Przybyszewskiego 39
• DS Medyk, ul. Rokietnicka 4
• DS Aspirynka, ul. Rokietnicka 6
• DS Wawrzynek, ul Wawrzyniaka 23/25
• DS Karolek, ul Rokietnicka 5e

Kampus

Kampus Uniwersytetu Medycznego usytuowany jest w czworoboku tworzonym przez ulice Przybyszewskiego, Bukowską, Polną i Marcelińską. Znajdują się tam budynki naukowo-dydaktyczne, większość akademików, Biblioteka Główna oraz Centrum Wychowania Fizycznego i Sportu. Budynki znajdujące się na terenie kampusu:

• Collegium Stomatologicum
• Centrum Biologii Medycznej
• Centrum Kongresowo-Dydaktyczne
• Collegium im. Adama Wrzoska
• Collegium Humanum
• Collegium Pharmaceuticum
• Dom Studencki Medyk
• Dom Studencki Aspirynka
• Dom Studencki Eskulap
• Dom Studencki Karolek
• Studium Języków Obcych
• Hala Sportowa
• Budynek dydaktyczny mieszczący Katedrę Chorób Oczu i Optometrii oraz Katedrę i Zakład Biologii Komórki

Organizacje studenckie

• Rada Uczelniana Samorządu Studenckiego
• Rada Samorządu Doktorantów
• Studenckie Towarzystwo Naukowe
• Gazeta Studentów UMP „Puls UMP”

• Chór Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
• Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA-Poland
• Akademicka Społeczność Ratownictwa i Medycyny Katastrof
• Polskie Towarzystwo Studentów Stomatologii
• Klub Uczelniany Akademickiego Związku Sportowego Uniwersytetu Medycznego
• Polskie Towarzystwo Studentów Farmacji
• Studencki Oddział Międzynarodowego Stowarzyszenia Inżynierii Farmaceutycznej przy UMP
• Studenckie Towarzystwo Diagnostów Laboratoryjnych

Doktorzy honoris causa

Maria Skłodowska-Curie 1922	Ferdynand Foch 1923
Heliodor Święcicki 1923	Adam Wrzosek 1965
Wiktor Dega 1969	Robert Macintosh 1969
Ksawery Rowiński 1969	Karl- Ludwig Schober 1969
Borys Akimowicz Zadrożnyj 1969	Karl Stainier 1969
Włodzimierz Aleksandrowicz Niegowski 1973	prof. Roman Drews 1974
Anders Rexed 1974	Kornel Gibiński 1975
Carmelo Giordano 1975	Otto Mayerhofer 1975
Włodzimierz Michajłow 1975	Jan Nielubowicz 1975
Stanisław Pokrzywnicki 1975	Witold Rudowski 1975
Joachim H. Scharf 1975	Stefan Ślopek 1975
Olech Szczepski 1975	Werner Janisch 1976
Bogusław Borkowski 1976	Helmut Kraatz 1977
Stanisław Biniecki 1977	Nikołaj N. Błochin 1979
Konrad Seige 1982	Jean Lassner 1983
Wiktor Tomaszewski 1985	Miroslav Holub 1985
Walter Frommhold 1986	Joseph V. Swintosky 1986
Jerzy Lutomski 1987	Tigran Darbinjan 1988
Shaul Massry 1988	Dietrich Plester 1988
Janusz Groniowski 1989	Antoni Horst 1989
Wolfgang Muller 1989	Johan Sayk 1989
Edward R. Garrett 1989	Roger Jean 1991
Kazuo Ogawa 1991	Wolfgang Dick 1992
Wolfgang Muller- Ruchholtz 1992	Christof Pilgrim 1992
Igor Klatzo 1993	Elżbieta Jankowska 1994
Wanda Błeńska 1994	Bernd Wilhelm Müller 1996
Dharmapuri Vidyasagar 1996	Edward Moskal 1997
Henryk Wiśniewski 1997	Hans Lindemann 1998
Gunther Nufer 1998	Hans P. Zenner 1998
Hilary Koprowski 1998	Przemysław Gabryel 2000
Ernst Lehnhardt 2000	Donald Kassebaum 2000
Karel Marsal 2002	Gaston G. Nussdorfer 2002
Edward Rużyłło 2003	Dimitros G. Oreopoulos 2003
Reinhard Neubert 2004	Larry Norman Cook 2004
Alexander Bernhard 2004	Jerzy Kawiak 2008
David Howard Adamkin 2009	Danuta Malejka-Giganti 2009
Oded Langer 2009	David Howard Adamkin 2009
Antoni Pruszewicz 2010	Włodzimierz Januszewicz 2010
Theresa Whiteside 2011	Roman Kaliszan 2012
Maria Siemionow 2013	Marek Konarzewski 2013
Tadeusz Maliński 2014	Michael Sherman 2015
Eli Y. Adashi 2016	Admir Hadzic 2016
Oliver Kayser 2017	Leonard Wartofsky 2017
Berthold Koletzko 2019	Antoni Duleba 2019
Roman Lesyk 2019	Martin Witt 2019
Piotr Kasprzak 2019	Andrea R. Genazzani 2021
Lidia Niedźwiecka – Owsiak 2023

Galeria

• 
  Collegium Maius
• 
  Collegium Anatomicum
• 
  Collegium Heliodori Święcicki
• 
  Collegium Stomatologicum
• 
  Biblioteka Główna Uniwersytetu Medycznego
• 
  Centrum Biologii Medycznej
• 
  Centrum Kongresowo-Dydaktyczne
• 
  Collegium Adama Wrzoska w Poznaniu (1994–2018)
• 
  Collegium Adama Wrzoska w Poznaniu (od 2018
• 
  Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego (ul. Długa)
• 
  Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu (ul. Przybyszewskiego)
• 
  Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego
• 
  Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu – budynek dydaktyczny
• 
  Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi

Zobacz też

• Muzeum Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
• Chór Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna UM w Poznaniu
• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).
• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w latach 1950–2019. Historia i luminarze nauki, pod redakcją Michała Musielaka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.