Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (ang. University of the National Education Commission[2]), skr. UKEN – publiczna uczelnia w Krakowie. Jest kontynuacją utworzonej 11 maja 1946 Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, która rozpoczęła działalność 25 października 1946.
Główny budynek uczelni przy ul. Podchorążych 2 | |
Data założenia |
11 maja 1946 |
---|---|
Typ | |
Państwo | |
Województwo | |
Adres |
ul. Podchorążych 2 |
Liczba studentów |
17 202[1] (12.2023) |
Rektor |
prof. dr hab. Piotr Borek |
Położenie na mapie Krakowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
50°04′26,19″N 19°54′30,74″E/50,073942 19,908539 | |
Strona internetowa |
W 2023 roku, w rankingu prowadzonym przez miesięcznik „Perspektywy” Uniwersytet zajął przedostatnie czwarte miejsce (w 2022 był na drugiej pozycji, a wcześniej przez lata był liderem tego zestawienia) wśród pięciu uczelni pedagogicznych w Polsce[3][4].
Historia
edytujUczelnia w początkowym okresie przygotowywała nauczycieli szkół podstawowych. Cykl kształcenia obejmował 3 lata i kończył się egzaminem dyplomowym. Począwszy od roku akademickiego 1949/1950 rozpoczął również kształcenie nauczycieli szkół średnich i prowadził działalność w nowej strukturze organizacyjnej opartej na wydziałach. Równocześnie powołano instytucje i stanowiska akademickie: senat, rady wydziałów, rektora, prorektorów i dziekanów.
W 1954 roku uczelnia uzyskała status szkoły wyższej, w której studia trwały 4 lata, a absolwenci zdobywali pełne wykształcenie wyższe i dyplom magistra. Przemiany polityczne roku 1956 sprawiły, że Uczelnia otrzymała znaczną autonomię i po raz pierwszy dokonano wyboru rektora, dotychczas mianowanego. Został nim prof. dr Wincenty Danek. Pod jego kierownictwem nastąpił rozwój Wyższej Szkoły Pedagogicznej, który sprawił, że w środowisku oświatowym zyskała powszechnie opinię Uczelni przygotowującej wysoko wykwalifikowaną kadrę nauczycieli[potrzebny przypis]. Począwszy od roku akademickiego 1958/1959 studia przedłużono do 5 lat.
W 1959 uczelnia otrzymała prawa nadawania stopnia naukowego doktora (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, filozofia, nauki o polityce, biologia, geografia, matematyka, pedagogika, sztuki piękne, fizyka), a w 1967 roku prawo przeprowadzania przewodów habilitacyjnych (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, biologia).
W 1973 Wyższa Szkoła Pedagogiczna otrzymała imię Komisji Edukacji Narodowej.
Rok 1989 rozpoczął okres przeobrażeń ustrojowych i społecznych, stawiając przed środowiskiem akademickim nowe zadania, polegające na wypracowaniu modelu kształcenia i funkcjonowania w warunkach pełnej samodzielności i samorządności.
1 października 1999 roku weszła w życie ustawa o nadaniu uczelni nazwy Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, natomiast 20 listopada 2008 roku weszła w życie kolejna ustawa, tym razem nadając Uczelni nazwę Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. 30 sierpnia 2023 roku Sejm uchwalił ustawę, której art. 36 z dniem 1 października 2023 nadaje uczelni nazwę Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie[5].
Za rektorów Michała Śliwy (2008–2016) i Kazimierza Karolczaka (2016–2020) nastąpiła gruntowna przebudowa struktury organizacyjnej, nasilenie aktywności badawczej i rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej, znaczące rozszerzenie oferty edukacyjnej, urozmaicenie i modernizacja procesu dydaktycznego. Dzięki temu już w roku 2017 uczelnia osiągnęła bardzo dobre wyniki kompleksowej oceny jednostek naukowych - z jej siedmiu wydziałów pięciu przyznano kategorię A, a pozostałym dwóm kategorię B[6]. Pozwoliło to zakwalifikować się jej, wraz z 19 innymi, do pierwszego konkurs w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”[7]. W najnowszej jednak ewaluacji działalności naukowej – przeprowadzonej w roku 2022, już za kontrowersyjnego rektora Piotra Borka[8] – żadnej z 21 ocenianych dyscyplin naukowych nie przyznano pierwotnie kategorii A (16 uzyskało kategorię B+, a 5 kategorię B)[9], a po odwołaniach uzyskały ją 3 dyscypliny (17 B+ i jedna B)[10].
Kalendarium
edytuj- 1946: powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej
- 1954: uzyskanie statusu szkoły wyższej
- 1973: nadanie Wyższej Szkole Pedagogicznej imienia Komisji Edukacji Narodowej
- 1999: zmiana nazwy na Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej
- 2008: zmiana nazwy na Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej
- 2023: zmiana nazwy na Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (od 1.10.2023)[11]
Rektorzy
edytuj- Stefan Szuman (1946–1948)
- Stanisław Skalski (1948–1949)
- Kazimierz Józef Piwarski (1949–1950)
- Zygmunt Mysłakowski (1950–1956)
- Wincenty Danek (1956–1971)
- Zenon Moszner (1971–1975)
- Bolesław Faron (1975–1980)
- Tadeusz Ziętara (1980–1981)
- Zenon Moszner (1981–1984)
- Mieczysław Rozmus (1984–1990)
- Zenon Uryga (1990–1993)
- Feliks Kiryk (1993–1999)
- Michał Śliwa (1999–2005)
- Henryk Żaliński (2005–2008)
- Michał Śliwa (2008–2016)
- Kazimierz Karolczak (2016–2020)
- Piotr Borek (od 2020)
Wykładowcy
edytujAbsolwenci
edytujStruktura uczelni
edytujUczelnię tworzy pięć wydziałów oraz dziewiętnaście instytutów.
Wydziały
edytujLista[12]:
- Wydział Nauk Humanistycznych
- Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych
- Wydział Nauk Społecznych
- Wydział Pedagogiki i Psychologii
- Wydział Sztuki
Instytuty
edytujLista[13]:
- Instytut Bezpieczeństwa i Informatyki
- Instytut Biologii i Nauk o Ziemi
- Instytut Dziennikarstwa i Stosunków Międzynarodowych
- Instytut Filologii Angielskiej
- Instytut Filologii Polskiej
- Instytut Historii i Archiwistyki
- Instytut Malarstwa i Edukacji Artystycznej
- Instytut Matematyki
- Instytut Nauk Medycznych w organizacji
- Instytut Nauk o Informacji
- Instytut Nauk o Zdrowiu
- Instytut Nauk Technicznych
- Instytut Neofilologii
- Instytut Pedagogiki
- Instytut Pedagogiki Specjalnej
- Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji
- Instytut Psychologii
- Instytut Socjologii
- Instytut Sztuki i Designu
- Instytut Zarządzania i Spraw Społecznych
Budynki dydaktyczno-naukowe
edytuj- Gmach główny przy ul. Podchorążych 2, zbudowany w latach 1971–1973, o powierzchni 23 672 m².
- Nowy budynek przy ul. Podchorążych 2.
- Budynek Wydziału Pedagogicznego znajduje się przy ul. Ingardena 4, zbudowany w latach 30. XX wieku w stylu modernistycznym.
- Zespół budynków przy ul. Mazowieckiej 43, zbudowany w 1906 roku, styl eklektyzm. Zespół wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1058, decyzja z 25 czerwca 1997 roku.
- Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej przy ul. Karmelickiej 41, zbudowany w 1871 roku według projektu Maksymiliana Nitscha w stylu neorenesansowym. Wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1026 decyzją z 8 maja 1996 roku.
- Budynek dydaktyczny przy ul. Studenckiej 5, z 1952 roku.
- Budynek dydaktyczny przy ul. Podbrzezie 3, z lat 30. XX wieku.
- Obserwatorium Astronomiczne mieści się na szczycie Suhora (1000 m n.p.m.) w Gorcach, na obszarze Gorczańskiego Parku Narodowego, zbudowane w latach 1986–1987.
- Kryta Pływalnia przy ul. Ingardena 4, oddana do użytku w 1999 roku.
- Budynek dydaktyczny na os. Stalowym 17, oddany do użytku w 2006 roku.
- Budynek dydaktyczno-konferencyjny przy ul. Jęczmiennej 9 (Dzielnica IV Prądnik Biały).
Zaplecze hotelowo-akademickie Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej
edytuj- Dom Studencki „Za Kolumnami”
- Dom Studencki „Krakowiak”
- Dom Studencki „Zaułek”
- Dom Studencki „Atol”
Uroczystości na uczelni
edytuj- 14 października – Dzień Edukacji Narodowej (rocznica powstania Komisji Edukacji Narodowej – 14 października 1773)
- 11 maja – Święto Uczelni (ukonstytuowanie się Komitetu Organizacyjnego Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej – 11 maja 1946)
Władze Uczelni
edytujWładze rektorskie
edytujW kadencji 2020–2024:
Stanowisko | Imię i nazwisko |
---|---|
Rektor | prof. dr hab. Piotr Borek |
Prorektor ds. Kształcenia i Rozwoju p.o. Kanclerza |
dr hab. Robert Stawarz |
Prorektor ds. Nauki | dr hab. Michał Rogoż |
Prorektor ds. Studenckich | dr hab. Katarzyna Plutecka |
Władze dziekańskie
edytujW kadencji 2020–2024[14]:
Wydział | Dziekan |
---|---|
Wydział Nauk Humanistycznych | dr hab. Andrzej Kuropatnicki |
Wydział Nauk Społecznych | prof. dr hab. Roman Kochnowski |
Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych | dr hab. Grzegorz Formicki |
Wydział Pedagogiki i Psychologii | dr hab. Ireneusz Świtała |
Wydział Sztuki | dr hab. Łukasz Murzyn |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2023/2024 [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-06-30] .
- ↑ Pedagogical University of Krakow - Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie [online], www.up.krakow.pl [dostęp 2023-10-01] .
- ↑ Ranking Szkół Wyższych Perspektywy 2024 [online], ranking.perspektywy.pl [dostęp 2024-06-30] (pol.).
- ↑ Dorota Rojek-Koryzna , Uniwersytet Pedagogiczny najlepszą uczelnią pedagogiczną w Polsce | [online], www.up.krakow.pl, 17 lipca 2020 [dostęp 2020-07-30] (pol.).
- ↑ USTAWA z dnia 30 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw [online], orka.sejm.gov.pl [dostęp 2023-09-01] .
- ↑ Wyniki kompleksowej oceny jednostek naukowych z 2017 roku [online] [dostęp 2022-11-18] .
- ↑ I Konkurs IDUB - Ministerstwo Edukacji i Nauki - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Edukacji i Nauki [dostęp 2022-11-17] (pol.).
- ↑ Outsiderkomentarz:, Podsumowanie trzyletniej kadencji Rektora Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej, prof. dr. hab. Piotra Borka – Komisja Międzyzakładowa Ogólnopolskiego Związku Zawodowego "Inicjatywa Pracownicza" [online], 28 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-31] (pol.).
- ↑ Wyniki ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021 - Ministerstwo Edukacji i Nauki - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Edukacji i Nauki [dostęp 2022-11-17] (pol.).
- ↑ RAD-on: RAPORTY, ANALIZY, DANE [online], radon.nauka.gov.pl [dostęp 2023-06-29] .
- ↑ Aleksandra Łabędź: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie zmienił nazwę. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę w tej sprawie. Gazeta Krakowska, 2023-09-13. [dostęp 2023-09-13].
- ↑ Wydziały - Uniwersytet Pedagogiczny [online], www.up.krakow.pl [dostęp 2023-01-11] .
- ↑ Instytuty - Uniwersytet Pedagogiczny [online], www.up.krakow.pl [dostęp 2023-02-01] .
- ↑ Dziekani, Przewodniczący Rad Dyscyplin i Pełnomocnicy Rektora ds. Dyscyplin - Uniwersytet Pedagogiczny [online], www.up.krakow.pl [dostęp 2020-10-19] .
Bibliografia
edytuj- Janusz Wojtycza, Rektorzy WSP/AP [online] [dostęp 2010-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
- Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).