Wikipedia

V Korpus Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego

V Korpus (Polski) Wielkiej Armii – największa polska formacja wojskowa w wojnie z 1812 roku powołana dekretem Napoleona z 3 maja 1812.

V Korpus Wielkiej Armii
Historia
Państwo

 I Cesarstwo Francuskie
 Księstwo Warszawskie

Sformowanie

3 maja 1812

Rozformowanie

~ grudzień 1812

Nazwa wyróżniająca

Polski

Dowódcy
Pierwszy

Józef Poniatowski

Ostatni

Józef Zajączek

Działania zbrojne
Inwazja napoleońska na Rosję
Organizacja
Formacja

Wielka Armia

Rodzaj wojsk

piechota, kawaleria, artyleria

Książę Józef Poniatowski, dowódca V Korpusu Wielkiej Armii. Portret księcia Józefa na koniu, Juliusz Kossak, 1879

Korpus liczył około 32 000 żołnierzy (inne źródła 36 tys.) i posiadał ok. 70 dział.

Struktura organizacyjna edytuj

 
Generał Józef Zajączek
 
Jan Henryk Dąbrowski

Sztab:

Razem sztab korpusu liczył dwóch generałów i 64 oficerów[1].

Oddziały:

Trzy ww. brygady jazdy utworzyły następnie dywizję jazdy, której dowództwo powierzono gen. Michałowi Ignacemu Kamieńskiemu.

Działania zbrojne edytuj

 
Bitwa pod Smoleńskiem
 
Bitwa pod Borodino.
 
Oddziały Joachima Murata w Moskwie (1812).
 
Odwrót spod Berezyny,
obraz Juliana Fałata

V Korpus uczestniczy w operacjach prawego skrzydła Wielkiej Armii, zdobyciu Grodna i źle zorganizowanym pościgu za rosyjską 2 Armią księcia Bagrationa. Straty marszowe korpusu sięgają ⅓ stanów osobowych. Jego oddziały osiągają jednak Dniepr i reorganizują się pod Mohylewem.

W sierpniu 1812 maszerując na Smoleńsk korpus polski (bez dywizji Dąbrowskiego przegrupowanej w rejon Bobrujska) stanowi prawą boczną kolumnę marszową. W bitwie smoleńskiej 17 sierpnia z armią Barclaya korpus wykonuje atak ze skrzydła i odcina Rosjan od mostów. W walce o miasto ginie gen. Grabowski, a gen. Zajączek jest ranny. W nocy piechota polska jako pierwsza wchodzi do płonącego Smoleńska.

Osobny artykuł: Bitwa pod Smoleńskiem (1812).

W marszu na Moskwę korpus polski stanowi nadal prawą kolumnę. 5 września wychodzi na lewe, wysunięte skrzydło armii rosyjskich, dowodzonych przez Kutuzowa. Wojska przeciwnika przyjęły ugrupowanie bojowe i stały gotowe do bitwy pod wsią Borodino. 7 września Napoleon postawił Poniatowskiemu zadanie obejścia ugrupowania rosyjskiego starym traktem smoleńskim przez wieś Utica i wyjścia na tyły lewego skrzydła przeciwnika.

Osobny artykuł: Bitwa pod Borodino.

Po krótkim odpoczynku w Moskwie V Korpus rozpoczął pościg za armiami Kutuzowa. Te, wycofując się, zeszły z traktu riazańskiego na kałużski stwarzając zagrożenie odcięcia dróg zaopatrzenia i odwrotu dla całej Wielkiej Armii. Napoleon zlecił V korpusowi przegrupować się pod Podolsk i tym samym zmusić Rosjan do walnej bitwy. Pod Czyrykowem miała miejsce "druga polska bitwa" (po smoleńskiej).

Osobny artykuł: Bitwa pod Czirikowem.

W następnych dniach bił się korpus w bitwie pod Winkowem (Tarutinem), gdzie 2 pułk piechoty uratował od niechybnej niewoli "cara francuskiej jazdy" króla Joachima Murata.

W odwrocie rola wojsk polskich jeszcze wzrasta. Biją się one pod Wiaźmą i pod Krasnem. Nad Berezyną szczątki korpusu (800 ludzi, ale prawie cała artyleria) łączą się z dywizją Dąbrowskiego, która to na próżno usiłowała pod Borysowem zatrzymać uderzającą na tyły Wielkiej Armii mołdawską armię Cziczagowa.

Osobne artykuły: Bitwa pod Borysowem i Bitwa nad Berezyną (1812).

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zych 1961 ↓, s. 233.
  2. ↑ a b c d Wimmer 1978 ↓, s. 443.
  3. ↑ a b Wimmer 1978 ↓, s. 444.

Bibliografia edytuj

  • Bronisław Gembarzewski: Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. 1807-1814. 1905.
  • Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815, Poznań 1912;
  • Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
  • Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807–1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=V_Korpus_Wielkiej_Armii_ks._Józefa_Poniatowskiego&oldid=67319739”