Vaçe Zela
Vaçe Zela (ur. 7 kwietnia 1939 w Lushnji, zm. 6 lutego 2014 w Bazylei[1]) – albańska piosenkarka i aktorka.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód | |
Aktywność | |
Powiązania | |
Zespoły | |
Państwowy Zespół Pieśni i Tańca | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujPo zakończeniu wojny przeniosła się wraz z rodziną z Lushnji do Tirany[2]. Występowała początkowo w wojskowym zespole estradowym, skąd przeszła do Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca[2]. Sławę zyskała w 1962 wygrywając pierwszą edycję festiwalu Festivali i Këngës piosenką Fëmija i parë[1]. Na scenach albańskich występowała przez dwadzieścia lat, zdobywając dziesięć razy główną nagrodę na Festivali i Këngës, w tym jedną wspólnie z Ramizem Kovaçim. Wystąpiła w dwóch filmach fabularnych.
W 1992 zakończyła karierę artystyczną i wyjechała do Szwajcarii, gdzie wcześniej wyemigrowała jej córka. Zmarła w Bazylei, gdzie leczyła się przez ostatnie lata życia na chorobę nowotworową. Pochowana na cmentarzu Sharre w Tiranie[2].
W życiu prywatnym była mężatką (mąż Pjetër Rodiqi), miała córkę (Irma).
Dyskografia
edytuj- Çelu si mimoza
- Djaloshi Dhe Shiu
- E Dua Vendin Tim
- Esperanza
- Ëndrra Ime
- Flakë E Borë
- Fëmija E Parë
- Gjurmët E Arta
- Gjyshes
- Gonxhe Në Pemën E Lirisë
- Kur Jam Pranë Teje
- Këngë Për Shkurte Vatën
- Këngët E Vendit Tim
- Lemza
- Mesnatë
- Mësuesit Hero
- Natën Vonë
- Në Shtëpinë Tonë
- Në Çdo Zemër Mbjell Gëzim
- Nënë Moj Do Pres Gërshetin
- Nuk E Fshehim Dashurinë
- O Diell I Ri
- Për Arbërinë
- Rrisim Jetën Tonë
- Serenatë Për Nusen
- Shoqet Tona Ilegale
- Shqiponja E Lirisë
- Sot Jam 20 Vjeç
- Të Lumtur Të Dua
- Valsi I Lumturisë
- Vashëzo
Role filmowe
edytujNagrody i wyróżnienia
edytujZa swoje osiągnięcia artystyczne została uhonorowana tytułem "Zasłużonego Artysty" (Artist i Merituar) w 1973 i Artysty Ludu (alb. Artist i Popullit) w 1977. W czasie jednej z wizyt w ojczystym kraju w grudniu 2002 otrzymała order "Honor Narodu" (alb. Nderi i Kombit) z rąk prezydenta Albanii, Alfreda Moisiu[2]. Była pierwszą Albanką, która została uhonorowana tym odznaczeniem[1]. Jej imieniem nazwano ulice w Tiranie, Durrësie i w Cërriku, a także szkołę w Tiranie. Albańskie ministerstwo kultury ogłosiło rok 2009 - rokiem Vaçe Zeli[3]. Imię piosenkarki nosi teatr w Lushnji. Jej dom rodzinny w Lushnji został odrestaurowany przez władze miasta i zamieniony w muzeum, poświęcone artystce. W 2020 w Lushnji odsłonięto pomnik artystki[4]. W 2011 ukazała się biografia Vaçe Zeli, pióra Arqile Gjaty.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Ndahet nga jeta artistja e madhe Vaçe Zela. shekulli.com. [dostęp 2017-02-06]. (alb.).
- ↑ a b c d Vaçe Zela nga Lushnja ne Tirane. panorama.com. [dostęp 2017-02-05]. (alb.).
- ↑ Ndahet nga jeta Vaçe Zela. albinfo.ch. [dostęp 2017-02-05]. (alb.).
- ↑ Vaçe Zela’s monument erected in Lushnja downtown. ATA. [dostęp 2020]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Nexhat Agolli: Vaçe Zela... magjia e këngës shqiptare : monografi. Lezhe: Lisitan, 2001. (alb.).
- Violeta Kadzadej: E papërsëritshmja Vaçe Zela. Tirana: Mësonjëtorja e parë, 2002. ISBN 99927-55-09-1. (alb.).
- Wywiad z piosenkarką. albdreams.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-02)].
- Vaçe Zela, zëri i pavdekshëm i Shqipërisë, ndahet nga jeta. shqiptariiitalise.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-20)].