Valdis Zatlers

polityk łotewski, lekarz

Valdis Zatlers (ur. 22 marca 1955 w Rydze) – łotewski lekarz i polityk, w latach 2007–2011 prezydent Łotwy, poseł na Sejm XI kadencji.

Valdis Zatlers
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 marca 1955
Ryga

Prezydent Łotwy
Okres

od 8 lipca 2007
do 8 lipca 2011

Poprzednik

Vaira Vīķe-Freiberga

Następca

Andris Bērziņš

podpis
Odznaczenia
Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Order Trzech Gwiazd IV klasy (Łotwa) Order Westharda I klasy (Łotwa) Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja) Order Krzyża Ziemi Maryjnej I Klasy (Estonia) Order Zwycięstwa Świętego Jerzego Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Wielki Krzyż ze Złotym Łańcuchem Orderu Witolda Wielkiego (Litwa) Order Wolności (Ukraina) Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy Order Heydəra Əliyeva

Życiorys edytuj

Wykształcenie i działalność zawodowa edytuj

Z zawodu chirurg i ortopeda. W latach 1973–1979 studiował medycynę w Ryskim Instytucie Medycznym. W latach 1990–1991 przeszedł kursy ortopedii w Stanach Zjednoczonych na Uniwersytecie w Syracuse oraz na Uniwersytecie Yale.

Po studiach pracował w szpitalu nr 2 w Rydze. W 1985 został w nim ordynatorem oddziału chirurgii urazowej, pozostając na tym stanowisku do 1994. W 1986 uczestniczył w ramach służb medycznych w operacjach oczyszczających po katastrofie elektrowni jądrowej w Czarnobylu. W latach 1994–1998 był dyrektorem państwowego szpitala traumatologii i ortopedii, po przekształceniach organizacyjnych pełnił funkcję dyrektora i prezesa zarządu (1998–2004) oraz prezesa zarządu (2004–2007) tej placówki.

Był założycielem i przewodniczącym (1990–1993), a następnie wiceprzewodniczącym (1994–1998) łotewskiego stowarzyszenia artroskopii[1], w którym kierował również komisją ds. certyfikacji. W 2003 został przewodniczącym Łotewskiego Stowarzyszenia Chirurgii Urazowej i Ortopedii. W trakcie swojej kariery zawodowej brał udział w międzynarodowych sympozjach medycznych oraz wykładał w Finlandii, Estonii, Litwie, Polsce, Słowacji, Rosji i Węgrzech.

W 2003 Biuro Przeciwdziałania i Zwalczania Korupcji (KNAB) wszczęło wobec Valdisa Zatlersa postępowanie z wniosku ministra zdrowia Ārisa Audersa, jego dawnego współpracownika. Oskarżył on o kupno niskiej jakości implantów kręgowych od firmy kierowanej przez jego żonę. W wyniku postępowania Valdis Zatlers został oczyszczony ze wszystkich zarzutów[2].

Działalność polityczna edytuj

W latach 1988–1989 zasiadał w radzie Łotewskiego Frontu Ludowego. W późniejszym czasie nie należał żadnej partii politycznej, w 1998 był sygnatariuszem założycielskiego manifestu Partii Ludowej w 1998. 22 maja 2007 koalicja rządząca wskazała go jako swojego kandydata w nadchodzących wyborach prezydenckich[3].

Przed wyborem wzbudził kontrowersje, przyznając, że jako lekarz akceptował podarunki od pacjentów. Transparency International zakwestionowała legalność takich praktyk. Jego zwolennicy wskazywali natomiast na powszechną praktykę tego rodzaju zachowań wśród wielu łotewskich lekarzy. Biuro KNAB określiło to zachowanie jako niepoprawne[4], ostatecznie w 2008 stwierdziło, że nie doszło do złamania prawa[5]. Opozycyjni politycy krytykowali go za niezapłacenie podatków od przyjmowanych podarunków; Państwowy Urząd Skarbowy Republiki Łotewskiej nakazał mu zapłacenie 250 łatów zaległych podatków[6][7].

31 maja 2007 Valdis Zatlers został wybrany przez Sejm na nowego prezydenta Łotwy. Za jego kandydaturą głosowało 58 deputowanych, poparcie deklarowali posłowie Partii Ludowej, LPP/LC, ZZS i TB/LNNK. 40 głosujących było przeciwnych (z Centrum Zgody i Nowej Ery)[8][9]. 8 lipca 2007 został oficjalnie zaprzysiężony na urząd prezydenta[10] jako trzeci prezydent odrodzonej Republiki Łotewskiej po 1993. W trakcie jego kadencji przeprowadzono wybory parlamentarne i samorządowe, dwukrotnie zmieniali się premierzy (w 2007 i 2009).

16 marca 2011 ogłosił gotowość ubiegania się o reelekcję[11]. Według sondażu opublikowanego w tym samym miesiącu z pracy prezydenta zadowolonych było 47% obywateli, niezadowolonych – 41%[12]. 28 maja 2011 podjął decyzję o rozpisaniu referendum w przedmiocie skrócenia kadencji Sejmu[13]. Stał się pierwszym prezydentem korzystającym z tego konstytucyjnego uprawnienia. W wyborach z 2 czerwca 2011 nie uzyskał reelekcji. W I turze głosowania poparło go 43 posłów (przeciwko było 55), w II turze uzyskał 41 głosów za i 56 przeciw[14]. Wśród głosujących za znaleźli się głównie deputowani Jedności oraz koalicji Wszystko dla Łotwy! i TB/LNNK, przeciwko głosowali posłowie Centrum Zgody, ZZS oraz ruchu O lepszą Łotwę. 8 lipca zastąpił go Andris Bērziņš.

W lipcu 2011 na fali nastrojów przeciwko oligarchom założył własne ugrupowanie polityczne pod nazwą Partia Reform Zatlersa[15]. W tym samym miesiącu w wyniku referendum doszło do skrócenia kadencji parlamentu. W wyborach z września 2011 jego ugrupowanie poparło blisko 21% głosujących, co przełożyło się na 22 mandaty. Jeden z nich przypadł byłemu prezydentowi, który wykonywał go do 2014, do 2013 przewodnicząc frakcji partyjnej[16]. W 2013 nowym przewodniczącym ugrupowania został Edmunds Demiters[10].

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Życie prywatne edytuj

Z pierwszego małżeństwa ma syna Gustavsa i córkę Felicitę. Po raz drugi żonaty z Lilitą Zatlere, z którą ma syna Kārlisa[20].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. Curriculum vitae: Valdis Zatlers. mfa.gov.lv. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  2. Zatlers ir prezidents. tvnet.lv, 31 maja 2007. [dostęp 2017-09-11].
  3. Coalition candidate announced. baltictimes.com, 24 maja 2007. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  4. Kalvītis: ārstu 'pateicības' ir valdības, nevis Zatlera problēma. delfi.lv, 30 maja 2007. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  5. KNAB nesodīs Zatleru par ņemtajām pateicībām, taču ierosina jaunu pārbaudi. tvnet.lv, 21 lipca 2008. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  6. VID: Zatleram jāsamaksā nodokļi par 'aplokšņu' atlīdzību. delfi.lv, 31 maja 2007. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  7. Zatlers samaksājis 250 latu sodu par neprecizitātēm ienākumu deklarācijā. delfi.lv, 4 lipca 2007. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  8. Latvia elects doctor as president. bbc.co.uk, 31 maja 2007. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  9. Unknown surgeon elected president. baltictimes.com, 6 czerwca 2007. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  10. a b Leaders of Latvia. zarate.eu. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  11. VIDEO: Zatlers paziņo par kandidēšanu uz otro termiņu. diena.lv, 15 marca 2011. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  12. 47% iedzīvotāju apmierināti ar Zatlera līdzšinējo darbību. diena.lv, 15 marca 2011. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  13. Zatlers rosina atlaist Saeimu. nra.lv, 28 maja 2011. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  14. Kā ievēlēja Andri Bērziņu. diena.lv, 2 czerwca 2011. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  15. Nodibināta Zatlera Reformu partija. nra.lv, 23 lipca 2011. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  16. 11.Saeima: Valdis Zatlers. saeima.lv. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  17. a b Curriculum vitae: Latvijas Valsts prezidents Valdis Zatlers. president.lv. [dostęp 2017-09-08]. (łot.).
  18. Указ Президента України № 502/2011 Про відзначення державними нагородами України громадян іноземних держав. president.gov.ua, 26 kwietnia 2011. [dostęp 2017-09-08]. (ukr.).
  19. Президент Латвии награжден орденом Гейдара Алиева. Информационное агентство TREND, 10.08.2009. [dostęp 2023-10-03]. (ros.).
  20. Igauņu prezidenta sievai sānsolis, kā veicas Latvijas prezidentiem?. nra.lv, 5 września 2014. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).

Bibliografia edytuj