Vesto Slipher
Vesto Melvin Slipher (ur. 11 listopada 1875 w Mulberry, zm. 8 listopada 1969 w Flagstaff[2][1]) – amerykański astronom, jeden z pionerów astronomii pozagalaktycznej. Laureat szeregu nagród: Medalu Henry’ego Drapera (1932), Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (1933) i Medalu Bruce (1935).
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| doktor | |
| Specjalność: astronomia | |
| Alma Mater | |
| Instytucja | |
Slipher badał obiekty, które później zidentyfikowano jako galaktyki. Odkrył, że układy te oddalają się od Drogi Mlecznej; była to podstawa odkrycia rozszerzania się Wszechświata. Zrobił to, obserwując przesunięcie ku czerwieni i wyjaśniając je efektem Dopplera.
Dorobek naukowy edytuj
Slipher jako pierwszy użył spektroskopii do mierzenia prędkości radialnych „mgławic spiralnych”, gdy nie wiedziano jeszcze, że są one odległymi galaktykami. Jako jeden z pierwszych zasugerował, że Wszechświat jest większy niż nasza Galaktyka. W 1912 roku w Obserwatorium Lowella we Flagstaff w Arizonie zaobserwował linie widma M104 przesunięte ku czerwieni. Na podstawie tych linii wywnioskował, że obiekt ten oddala się z prędkością 3,6 mln km/h – zbyt szybko, żeby mógł znajdować się w Drodze Mlecznej[3]. Pierwszy pomiar wykonał dla mgławicy M31, uzyskując wartość 300 km/s skierowaną w naszą stronę[4]. W następnych latach pomierzył prędkości wielu innych galaktyk spiralnych, z których – jak się okazało – większość oddala się od nas, z prędkościami znacznie przekraczającymi te dla gwiazd.
Te odkrycia, wsparte późniejszymi obserwacjami Miltona Humasona, posłużyły George'owi Lemaître'owi oraz (niezależnie) Edwinowi Hubble'owi do sformułowania związku między odległościami galaktyk a ich „prędkościami ucieczki” od nas, zwanego prawem Hubble’a-Lemaître’a.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Virginia Trimble, Thomas R. Williams, Katherine Bracher, Richard Jarrell, Jordan D. Marché, F. Jamil Ragep: Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer Science & Business Media, 2007, s. 1066. ISBN 0-387-30400-2. [dostęp 2021-04-29].
- ↑ Slipher Vesto Melvin, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-02-05].
- ↑ Encyklopedia Wszechświata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 307. ISBN 978-83-01-14848-5.
- ↑ Vesto Slipher. The radial velocity of the Andromeda Nebula. „Lowell Observatory Bulletin”. 1, s. 56-57, 1913. Bibcode: 1913LowOB...2...56S. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Michael Way and Deidre Hunter (ed.): Origins of the Expanding Universe: 1912-1932. 2013, seria: Astronomical Society of the Pacific Conference Series. ISBN 978-1-58381-826-8.