Vincenc Vávra (ur. 26 lipca 1849 w Újezdcu, zm. 5 stycznia 1936 w Brnie) – czeski pedagog, historyk literatury i pisarz[2].

Vincenc Vávra
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1849
Újezdec (Lhota pod Hořičkami)

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1936
Brno

Miejsce spoczynku

Ústřední hřbitov Brno[1]

Zawód, zajęcie

pedagog

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie chłopskiej[3]. Wykształcenie podstawowe uzyskał w szkole utrakwistycznej w Chvalkovicach, w szkole niemieckiej w Kohoutovicach blisko Trutnova i potem w klasie czwartej szkoły głównej w Dvůr Králové nad Labem, aby mógł kontynuować naukę w szkole średniej[4]. Następnie studiował w gimnazjum w Hradcu Králové i później filologię klasyczną na Uniwersytecie Karola w Pradze.

W latach 1875–1880 pracował w gimnazjum realnym w Pradze na ulicy Jindřišskiej, następnie do 1899 uczył w wyższym oraz klasycznym gimnazjum czeskim w Brnie[5], później został dyrektorem gimnazjum państwowego w Přerovie[6]. W tym okresie rośnie liczba uczniów oraz prestiż tego gimnazjum, dlatego został w 1908 mianowany na funkcję radcy stanu (Regierungsrat)[4].

W Brnie brał udział w życiu publicznym, pracował w stowarzyszeniu miejscowego muzeum[7], uczył w stowarzyszeniu Vesna, odbywał wiele wykładów w okolicy Brna. Pisał drobne wiersze i eseje, które publikował w czasopismach lokalnych. Jeszcze bardziej oddał się życiu publicznemu w Przerowie, którego obywatelem został w 1912.

Poświęcił się badaniu życia i pracy Boženy Nemcovej i miał w tym zakresie szereg publikacji[8]. W 1895 została wydana przez J. Otto jedna z pierwszych biografii Boženy Nemcovej: Božena Němcová. Pokus životopisný a literární[9]. Spotykał się z Bohdaną, córką Boženy Nemcovej, dzięki temu nabył dużą część korespondencji pisarki, którą przekazał Muzeum Boženy Němcowej w Czeskiej Skalicy, które współtworzył. Ponadto na wakacje z rodziną regularnie podróżował do regionu ojczystego, był inicjatorem i współorganizatorem zjazdów ziomków, przy okazji których wielu gości odwiedzało Hořičky. Jest także inicjatorem wzniesienia pomnika znachora A. Picha oraz tablicy upamiętniającej pobyt pisarza Juliusza Zeyera w Hořičkach w latach 1867–1869 oraz 1871.

Okres I wojny światowej był dla niego bardzo trudnym momentem. Żył wówczas w ciągłym podnieceniu i pracował do całkowitego wyczerpania. Następnie zachorował i 30 kwietnia 1918 przeszedł na emeryturę. Szybko przeprowadził się do Brna, gdzie zmarł 5 stycznia 1936[10].

Twórczość edytuj

Cały swój czas wolny poświęcał na badania życia i dokonań Boženy Němcovej[11] oraz regionu ojczystego i jego wybitnych osobistości[12]. Ich wyniki zostały opublikowane w formie książkowej oraz w postaci artykułów w gazetach i czasopismach (Kalendář Koruny české na přestupný rok 1876, Národní listy, Obzor, Roční zprávy c. k. vyššího státního gymnasia v Přerově):

  • Ze starého bělidla (1892)
  • Božena Němcová. Pokus životopisný a literární (1895)[13]
  • Korespondence a zápisky B. Němcové (1915)[14]
  • Čítanka Boženy Němcové. Sestavil a životopis napsal Vincenc Vávra (1911, została opublikowana w Przerowie)[15]
  • Hořičky a okolí (publikacja o gminie wiejskiej Hořičky i jej okolicy)

Przypisy edytuj

  1. Gazeta Národní politika 6 stycznia 1936
  2. Badatelna.eu | Literární archiv Památníku národního písemnictví - Vávra Vincenc, www.badatelna.eu [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  3. Věra Vlčková - Zdeněk Efler, Z historie obce a školy. 100. výročí postavení nové školní budovy na Hořičkách. 120. výročí sboru dobrovolných hasičů v Hořičkách, Hořičky 2001
  4. a b Gazeta "Národní listy", Praga 8 stycznia 1936.
  5. Gazeta "Moravská orlice", Brno 8 grudnia 1895.
  6. Věra Fišmistrová, Představujeme osobnosti našeho regionu – profesor Vincenc Vávra (1849-1936): uznávaný pedagog a literární historik byl ředitelem přerovského gymnázia, Nové Přerovsko, České Budějovice 2004, nr 7.
  7. Gazeta "Lidové noviny", Brno 5 stycznia 1936.
  8. Gazeta "Lidové noviny", Brno 30 lipca 1940.
  9. František Bačkovský, Přehled písemnictví českého doby nejnovější, Praga 1899.
  10. Gazeta "Našinec", Olomouc 30 lipca 1940.
  11. Vincenc Vávra | Muzeum Boženy Němcové, www.muzeumbn.cz [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-10] (cz.).
  12. Tygodnik "Nové směry", Hradec Králové 10 stycznia 1936.
  13. Gazeta "Plzeňské listy", Plzeň 14 grudnia 1895.
  14. Gazeta "Pochodeň", Hradec Králové 12-13 lutego 1972.
  15. Gazeta "Národní listy", Praga 4 października 1934.