Vortipor

Vortipor (język łaciński: Vortiporius, język starowalijski: Guortepir, język walijski: Gwrdeber) - władca Dyfedu, rządzący w pierwszej połowie VI wieku na obszarze zbiliżonym do dzisiejszego hrabstwa Pembrokeshire w Walii. Jedynym źródłem współczesnym do jego czasów i wspominającym na jego temat jest De excidio et conquestu Britanniae autorstwa Gildasa Mędrca. Według niego Vortipor był królem Dyfed i podeszłym w latach wdowcem Posiadał co najmniej jedna córkę. Vortipor został również wymieniony w Historia Brittonum Nenniusza.

Mapa ukazująca Dyfed na tle całej Walii.

Relacja Gildasa

Mapa Dyfed.

W De Excidio et Conquestu Britanniae, napisanym około 540 roku, Gildas potępił pięciu królów, porównując ich do biblijnych bestii z Apokalipsy świętego Jana, czyli lwa, lamparta, niedźwiedzia i smoka. Vortipor został określony cętkowanym lampartem i tyranem z Demecji (oryg. Demetia). Pod określeniem Demecja kryje się stara nazwa Królestwa Dyfed. Oprócz Vortipora Gildas potępił Konstantyna z Brytanii, króla Dumnonii, Maelgwyna Gwynneda, króla Gwynedd, oraz Cuneglasa i Aureliusa Conanusa, których królestwa nie są znane. W przeciwieństwie do nich, Gildas nie podaje zbyt wielu szczegółów na temat Vortipora. Miał być on „złym synem dobrego ojca”. Dodatkowo jego córka została przez autora nazwana „bezwstydną”.

Kamień pamiątkowy z Carmarthenshire

Inskrypcja ogamiczna

Łacińska inskrypcja na kamieniu.

W 1895 w pobliżu kościoła Castell Dwyran w Carmarthenshire odkryto kamień pamiątkowy, posiadający chrześcijański krzyż i inskrypcje w piśmie łacińskim i ogamicznym. Kamień poświęcony był Voteporigisowi w piśmie łacińskim, a Voterigasowi w ogamicznym. Łaciński napis głosi Memoria Voteporigis Protictoris, co znaczy Pomnik Voteporiksa Obrońcy. Inskrypcja ogamiczna podaje tylko irlandzką formę imienia w dopełniaczu, czyli Votecorigas. Słowo Protector (pisane tu jako Protectoris w dopełniaczu) może być tytułem nadawanym przodkom. Istnieje prawdopodobieństwo, że chodzi właśnie o Vortiporiusa, jednak dzięki nowoczesnej analizie językowej stwierdzono, iż brakuje litery „r” w pierwszej sylabie słów, dlatego kamień może być poświęcony zupełnie innej osobie. Kamień oryginalnie zlokalizowany jest w kościele opodal łąki znanej jako Parc y Elgwys. Istnieje lokalna tradycja, według której oranie pola nie może odbywać się w pobliżu kościoła.

Historia Regum Britanniae

Jako legendarna postać, Vortipor figuruje w pseudohistorycznym dziele pod tytułem Historia Regum Britanniae Geoffreya z Monmouth jako następca Aureliusa Conanusa i poprzednik Maelgwna Gwynedda. Po tym jak został ogłoszony królem, Sasi mieli powstać przeciw niemu i przywołać swoich rodaków z Germanii na czele wielkiej floty, ale ostatecznie zostali przez niego pokonani.

Zobacz też

• Vortigern
• Vortimer
• Uther Pendragon

Bibliografia

• Davies, John (1990), A History of Wales, London: Penguin Group.
• Giles, John Allen, ed. (1841), The Works of Gildas and Nennius, London: James Bohn.
• Giles, John Allen, ed. (1847), History of the Ancient Britons, Oxford: W. Baxter.
• Lloyd, John Edward (1911), A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest, London: Longmans, Green, and Co.
• Sims-Williams, Patrick, The Celtic Inscriptions of Britain: Phonology and Chronology (Oxford, 2003), s. 346 - 347.

Linki zewnętrzne

• http://www.earlybritishkingdoms.com/bios/gwrthdf.html
• https://darkagewargaming.wordpress.com/2011/01/17/the-age-of-arthur-post-roman-britain-for-the-historical-wargamer-part-7-the-nature-of-post-roman-british-warfare/
• http://www.facesofarthur.org.uk/fabio/book1.4.htm
• https://web.archive.org/web/20150618152930/http://thekingsandqueens.me/tag/vortipore/