Wóz bojowy (wojsko)
Wóz bojowy – lądowy pojazd wojskowy przystosowany do prowadzenia walki oraz innych zadań bojowych, wyposażony w uzbrojenie oraz opancerzenie. Dawniej określenie pojazdów zaprzęgowych (wozów, rydwanów) wykorzystywanych w starciach zbrojnych[1].
.jpg)
samochód pancerny (BA-64)
bojowy wóz piechoty (BMP-2)
czołg (M1 Abrams)
działo samobieżne (2S19 Msta-S)
Charakterystyka edytuj
Aby spełniać swoje zadania wóz bojowy musi cechować się dobrą mobilnością, zapewniającą mu zdolność do poruszania się zarówno po drogach jak i bezdrożach (w terenie piaszczystym, zalesionym, bagnistym itp. ) Istotna jest również zdolność do pokonywania rozmaitych przeszkód terenowych jak na przykład skarpy, rowy, brody. Pożądaną cechą występującą w niektórych wozach bojowych jest również zdolność do przekraczania przeszkód wodnych (wpław lub po dnie) oraz w przypadku lżejszych pojazdów możliwość przetransportowania ich drogą powietrzną włączając w to niekiedy również zrzut na spadochronie[1].
Zasadniczo opancerzenie każdego wozu bojowego chroni załogę przed odłamkami i ostrzałem z lekkiej broni strzeleckiej jak karabiny, pistolety maszynowe itp. W przypadków cięższych pojazdów opancerzenie może chronić również przed niektórymi minami, bombami oraz pociskami dział[1].
Uzbrojenie wozów bojowych jest bardzo zróżnicowane i przystosowane do specjalistycznych zadań stawianych przed tymi pojazdami. W jego skład może wchodzić zarówno broń strzelecka (np. karabiny maszynowe) jak i artyleryjska (działka, działa, wyrzutnie rakietowe). Ponadto załogi wozów bojowych mogą być wyposażone również w broń indywidualną jak na przykład pistolety, granaty ręczne i granatniki[1].
Podział edytuj
Wozy bojowe są pojazdami bardzo zróżnicowanymi konstrukcyjnie, na co wpływ mają rozmaite zadania do których są przeznaczone. Wśród tej klasy pojazdów wojskowych można wyróżnić między innymi:[1]
- samochody pancerne
- transportery opancerzone
- bojowe wozy piechoty
- tankietki
- czołgi
- działa samobieżne
- pociągi pancerne
Ze względu na zastosowany układ jezdny, można wyróżnić wozy bojowe:[1]
Historia edytuj
Pierwowzory wozów bojowych przedstawiane były już w starożytnych pismach jako żelazne rydwany[2] lub wyobrażane w postaci rycin czy malowideł[3]. Jednym z najstarszych wizerunków wozu bojowego jest ciężki wóz przedstawiony na sztandarze z Ur. Takimi wozami, ciągniony przez osły, posługiwała się armia sumeryjska blisko 3 tysiące lat przed naszą erą. Załoga składała się z dwóch żołnierzy: woźnicy i oszczepnika, który raził nieprzyjaciela z poruszającego się wozu włóczniami lub oszczepami[4].
Starożytni Egipcjanie używali lżejszych rydwanów, które służyły, podobnie jak u Sumerów, jako mobilna platforma strzelnicza. Załoga złożona była z woźnicy i strzelca, który prowadził ostrzał z łuków kompozytowych oraz włóczni – walka z użyciem wozów bojowych najczęściej prowadzona była z dystansu, rzadziej w starciach bezpośrednich[4].
Celtowie jeszcze w I w. z powodzeniem stosowali taktykę bitewną z zastosowaniem wozów bojowych, które oprócz funkcji platformy strzelniczej, służyły jako pojazd transportowy, dowożący wojownika w miejsce bitwy lub ewakuujący go stamtąd w razie zagrożenia[5].
.jpg)
Szersze użycie wozów bojowych w walce zastosowali husyci. Wóz posiadał stanowiska ogniowe dla strzelców z rusznicami i kuszami, do walki bezpośredniej na wozie znajdowali się cepnicy, sulicznicy, pawężnicy. Wóz taki, po odpowiednim połączeniu z innymi wozami tworzył coś w rodzaju twierdzy. W zależności od rodzaju zastosowanej taktyki i właściwości terenowych, ustawiano jeden lub dwa rzędy wozów lub w krąg, lecz zawsze w taki sposób, by można było szybko zaprząc do nich konie i przesunąć wojska w inne miejsce[6]
Renesans militarnych wozów bojowych nastąpił w okresie I wojny światowej, kiedy rozwój nowych technologii pozwolił wykorzystać pojazdy mechaniczne do szybkiego przemieszczania się oraz prowadzenia działań wojennych na frontach.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 3 ↓, s. 549-553.
- ↑ (Księga Sędziów 4:12-13). Biblia Tysiąclecia. [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Jacek Lasota: Sztandar z Ur – aspekt taktyczny. Obronność - Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej nr 1(17), 2016. s. 129. [dostęp 2020-12-27].
- ↑ a b Michał Mackiewicz: Arsenał minionych wieków: Rydwany. rp.pl, 2008-01-25. [dostęp 2020-12-27].
- ↑ Bouidika. Pasja królowej wojowniczki.. W: Francisco Gracia Alonso: Wojny Celtów i Germanów z Rzymem. Warszawa: Bellona, 2015, s. 223-224. ISBN 978-83-11-13887-2.
- ↑ Jan Durdik: Sztuka Wojenna Husytów. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1955, s. 132, 148.
Bibliografia edytuj
- Mała Encyklopedia Wojskowa (R-Ż). T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.