Wąsosz (województwo podlaskie)

Wąsosz – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Wąsosz.

Artykuł	53°31′19″N 22°19′13″E
- błąd	38 m
WD	53°31'0.1"N, 22°19'0.1"E
- błąd	14 m
Odległość	669 m

Wąsosz
— wieś —
Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	grajewski
Gmina	Wąsosz
Sołectwo	Wąsosz
Liczba ludności (2011)	1338
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	19-222
Tablice rejestracyjne	BGR
SIMC	0991137
Położenie na mapie gminy Wąsosz Wąsosz
Położenie na mapie Polski Wąsosz
Położenie na mapie województwa podlaskiego Wąsosz
Położenie na mapie powiatu grajewskiego Wąsosz
53°31′19″N 22°19′13″E
Strona internetowa

Miejscowość historycznie położona jest w mazowieckiej ziemi wiskiej. Wąsosz uzyskał lokację miejską w 1436 roku, zdegradowany w 1870 roku. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.

Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim.

Wąsosz jest miejscowością typowo rolniczą oraz siedzibą Gminy Wąsosz.

Zabytki i obiekty historyczne

• Cmentarz żydowski z mogiłą pomordowanych
• Kościół Przemienienia Pańskiego przy ul. Sienkiewicza, który został wybudowany w latach 1508–1532 w stylu późnogotyckim. Murowany z cegły w wątku wendyjskim i polskim, trójnawowy, pseudobazylikowy. ** W kościele znajdują się trzy murowane ołtarze.
  • W środku usytuowany jest obraz Przemienienia Pańskiego,
  • po jego lewej stronie obraz św. Rozalii namalowany w 1908 roku.
  • Z białego marmuru wykonano epitafium przez małżeństwo Bzurów w drugiej połowie XIX wieku.
  • Drugie prostokątne epitafium z białego marmuru zostało wmurowane 15 sierpnia 1997 roku na uroczystej mszy św. przez wojewodę łomżyńskiego i parafian wąsoskich.

Kościół filialny pw. Narodzenia NMP w Wąsoszu

• Kościół filialny pw. Narodzenia NMP (dawniej karmelitów) usytuowany przy rynku (zwany przez mieszkańców klasztorkiem) jest jedną z cenniejszych pamiątek nie tylko architektury, ale i burzliwej historii regionu. Kościół filialny, pierwotnie karmelitów trzewiczkowych powstał około 1625 roku. Karmelici trzewiczkowi zjawili się w Wąsoszu na początku XVII wiek.u Legenda głosi, że dwóch zakonników zatrzymało się na wypoczynek w Wąsoszu, podczas podróży z Krakowa do Wilna. Szlachta i mieszczanie zwrócili się do nich z prośbą o założenie w Wąsoszu klasztoru. Obiecali cenne darowizny. Prośba mieszkańców została wysłuchana. Klasztor powstał w 1605 roku. Zaczątkiem jego siedziby była podarowana kamienica przez bogatego mieszczanina, Andrzeja Rogalę. Przez prawie dwa stulecia, do powstania styczniowego karmelici byli błogosławieństwem dla Wąsosza i okolic. Założyli pierwszą szkołę, uczyli uprawy roli i leczyli mieszkańców. Po rozbiorach stali się ostoją polskości. Wspierali uczestników kolejnych powstań. W podziemiach klasztoru przechowywali broń, chronili rannych powstańców. Po upadku powstania, na rozkaz gubernatora łomżyńskiego klasztor został zlikwidowany.
  • W podziemiach kościoła znajduje się trumna rycerza przypisywana według legendy, Rzędzianowi z Wąsoszy.
  • W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pochodzący z XVI wieku, przesłonięty srebrną sukienką pochodzącą z około 1740 roku, zaś korony są z 1659 roku.
  • Podczas remontu kościoła robotnicy natrafili na pewien detal zdobniczy. Po jego zbadaniu okazało się, że jest to sgraffito, ozdoba charakterystyczna dla architektury renesansowej. Sgraffito umieszczone było nad jednym z dawnych okien elewacji frontowej i przedstawia Ostatnią wieczerzę.

Mord na Żydach w Wąsoszu w 1941

Podobnie jak w Jedwabnem i Radziłowie, w lipcu 1941 w miejscowości doszło wymordowania prawie całej społeczności żydowskiej.

Zobacz też

• Parafia Przemienienia Pańskiego w Wąsoszu
• Kościół Przemienienia Pańskiego w Wąsoszu

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Gminy Wąsosz
• Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Wąsosz
• Wąsosz (8) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIII: Warmbrun – Worowo. Warszawa 1893.