Węgiel brunatny
Węgiel brunatny – skała osadowa pochodzenia organicznego roślinnego powstała w neogenie w erze kenozoicznej ze szczątków roślin bez dostępu powietrza. Zawartość węgla 62–75%. Często stosowany jako paliwo. Jego wartość opałowa waha się od 7,5 do 21 MJ/kg[1]. Węgiel brunatny jest nieodnawialnym źródłem energii.
OpisEdytuj
Polska Norma przewiduje, że:
- zawartość wilgoci całkowitej nie powinna być wyższa niż 55%,
- zawartość piasku w węglu brunatnym w stanie roboczym nie powinna być wyższa niż 6%,
- zawartość lignitu włóknistego (tzw. ksylitu – odmiany węgla brunatnego o zachowanej strukturze drewna) nie powinna być wyższa niż 5%
Węgiel brunatny podzielono ze względu na wielkość ziarna na 7 sortymentów.
| Nazwa | Symbol | Wymiar ziarna [mm] |
|---|---|---|
| Kęsy | Ks | 600-80 |
| Gruby | Gr | 600-40 |
| Średni | Śr | 300-0 |
| Orzech | O | 80-20 |
| Drobny | Dr | 40-0 |
| Miał | M | 20-0 |
| Niesort | N | 600-0 |
Różnicuje się go także ze względu na twardość: miękki, a w nim lignitowy (ksylitowy), wydobywany głównie w kopalniach odkrywkowych oraz twardy, często wydobywany w kopalniach podziemnych.
Węgiel brunatny używany jest na rynkach lokalnych, ponieważ podczas transportu kolejowego mokry i zapopielony węgiel pod wpływem wilgoci „zbija” się w masę trudną do rozładowania, a w porze zimowej masa ta zamarza. Skutkiem tego elektrownie opalane węglem brunatnym najczęściej stawia się w pobliżu złóż, a surowiec z kopalni węgla brunatnego (KWB) dostarczany jest do nich przenośnikami taśmowymi. Wyjątkami są PAK KWB Konin i PAK KWB Adamów, gdzie węgiel do sąsiadujących z kopalniami elektrowni – Konin i Adamów – dostarczany jest osobną koleją przemysłową.
Wpływ na zdrowie i środowiskoEdytuj
Spalanie węgla brunatnego, oprócz emisji dwutlenku węgla, powoduje emisję m.in.: dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), tlenku węgla (CO), pyłów, metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć)[2][3]. Wydzielany podczas spalania wszystkich paliw kopalnych dwutlenek węgla, będąc gazem cieplarnianym, przyczynia się do zmian klimatu[4][5].
Wydobycie w PolsceEdytuj
Miejsca wydobycia w Polsce:
- Zagłębie Konińskie (Kopalnia Węgla Brunatnego Konin, Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów)
- Zagłębie Turoszowskie (Kopalnia Węgla Brunatnego Turów)
- Zagłębie Bełchatowskie (Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów)
- Kopalnia Węgla Brunatnego Sieniawa
Złoża perspektywiczne węgla brunatnego w Polsce:
- Legnica – Prochowice – Ścinawa – największe złoże węgla brunatnego w Europie, przypuszczalnie również na świecie.
- Gubin – Mosty – Brody,
- Kozienice – Głowaczów,
- Trzcianka,
- Złoczew.
Wydobycie w Polsce w 1999 r. wyniosło 63 mln ton, w 2001 – 59,5 mln ton, w 2012 – 64,3 mln ton[6].
Wydobycie światoweEdytuj
Panuje tendencja wzrostowa. Światowe wydobycie węgla brunatnego wyniosło w 2006 r. 909 mln ton. Przodowały w nim Niemcy (176,3 mln ton), Chiny (91,3 mln ton), USA (76,4 mln ton), Rosja (75,8 mln ton), Australia (71,2 mln ton), Grecja (65,7 mln ton), Turcja (61,6 mln ton), Polska (60,8 mln ton), Bułgaria (25,5 mln ton)[7].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Wysuszenie surowego węgla może podnieść jego wartość opałową nawet do 21–31 MJ/kg.
- ↑ Pod względem emisji przy spalaniu najbardziej szkodliwy dla zdrowia jest węgiel brunatny (pol.). Teraz Środowisko. [dostęp 2021-05-05].
- ↑ Stanisław Kamiński: Podstawowe zanieczyszczenia powietrza (pol.). Ekoportal. [dostęp 2013-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-07)].
- ↑ IPCC - Activities, www.ipcc.ch [zarchiwizowane z adresu 2018-11-28] (ang.).
- ↑ Tomasz Ulanowski, Globalne ocieplenie: zawinił człowiek. To już pewne na 95 proc., [w:] Wyborcza [online], 20 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-08-29].
- ↑ Georaport. Surowce mineralne w Polsce – węgiel brunatny, Państwowa Służba Geologiczna, listopad 2013 [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24].
- ↑ Janusz Stasiak, Zbigniew Zaniewicz, Vademecum Matura 2012 Geografia.